De leider aan de top van het bedrijf, in zijn of haar eigen kantoortje. Medewerkers om te sparren zijn er wel, maar uiteindelijk is de CEO degene die de knoop doorhakt. De concurrentie is verslagen, de topmanager staat nu bovenaan de machtspiramide. En dat kan behoorlijk eenzaam zijn.
Dat isolement pakt vaak nadelig uit voor een manager. Uit eerder onderzoek van de Fontys Hogeschool blijkt dat zo’n topmanager niet volledig op de hoogte is van wat er speelt in de organisatie, slechte beslissingen maakt en minder bereid is om te veranderen. Dat leidt tot slechte(re) prestaties van de totale organisatie. Voor de manager kan het leiden tot stress, hogere bloeddruk en gevoelens van eenzaamheid.
Need to belong
Maar vindt die CEO het eigenlijk wel erg om eenzaam te zijn? Uit onderzoek onder 700 managers, dat uitgevoerd werd door Joris Lammers van de Universiteit van Keulen en Janka Stoker van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) in samenwerking met Management Team, komt een ander beeld naar voren dan complete isolatie. Een stijging van eenzaamheid wanneer iemand hoger in het bedrijf komt te werken blijft uit. Sterker nog: mensen die lager in het bedrijf geplaatst zijn, voelen zich vaker eenzaam.
Dat valt te verklaren vanuit de behoefte om erbij te horen, aldus hoogleraar Leiderschap Janka Stoker van de RUG. ‘Een klassieke theorie uit de psychologie stelt dat mensen behoefte hebben aan contact en graag bij een groep willen horen. Gevoelens van macht verminderen dat verlangen: je wilt minder bij een groep wil horen als je de leiding wil nemen.’
Wie de leiding heeft van een bedrijf, heeft volgens Stoker andere behoeften dan erbij horen. ‘Uit eerder onderzoek blijkt dat mensen vooral waarde hechten aan invloed en autonomie om je werk goed te kunnen doen. Dat is de reden dat mensen graag macht willen, je stijgt boven de groep uit.’
Topmanagers
Op een schaal van 1 tot 7 gaven 700 managers uit verschillende lagen van bedrijven antwoord op vragen als ‘Heeft u het idee dat u gebrek aan gezelschap heeft?’ en ‘Heeft u een sterke behoefte om erbij te horen?’. Daarnaast werden meer directe vragen gesteld over werken in teamverband.
Opvallend aan het onderzoek is het hoge aantal respondenten met een hoge managementfunctie: 43 procent van de ondervraagden werkt in de top, 36 procent werkt in het middenmanagement. Stoker: ‘Eerder onderzoek dat we hebben gedaan hierover toonde weliswaar dezelfde resultaten, maar daarin waren de respondenten nauwelijks werkzaam in de echte top. Daardoor zijn deze data een stuk waardevoller.’
De eenzaamheid die gepaard gaat met macht lijkt de CEO in ieder geval niet te deren. Het is bovendien makkelijker om onpopulaire keuzes te maken als je je geen zorgen hoeft te maken of je nog wel bij de groep hoort. Uit het onderzoek blijkt dat het niet alleen de medewerkers zijn die een grotere behoefte hebben om ergens bij te horen, maar ook lagere en middenmanagers tussen wal en schip vallen. Stoker: ‘Juist voor deze managers geldt dat zij bij zowel de top als de onderkant van het bedrijf aansluiting willen vinden, waardoor ze vaak het idee hebben alsof ze er alleen voor staan.’ Eenzaamheid aan de top lijkt dus vooral een mythisch verhaal, daaronder komt het zeker voor.
