Veertig jaar keihard werken en dan heerlijk genieten van uw welverdiende pensioen. Deze instelling is hopeloos achterhaald. Langer doorwerken is zo gek nog niet.
Dat zegt Frits de Lange, hoogleraar Ethiek en auteur van het boek ‘De armoede van het Zwitserleven', in een interview met het tijdschrift Switch. Toen de mensen de zeventig nog niet haalden functioneerde dat model nog wel, maar nu we tachtig of negentig worden is dat onbetaalbaar. Bovendien worden we er ongelukkig van, bepleit hij.
Zwitserleven
Het Zwitserleven-beeld dat we van de gepensioneerden hebben – fulltime genietend op terrasjes, de fiets of op vakantie – klopt volgens De Lange namelijk niet. Ook deze groep zoekt naar een evenwichtige verdeling van verschillende activiteiten. "Senioren zijn veel wijzer. Zij weten heel goed dat ze van zo'n eendimensionaal bestaan niet gelukkiger worden", zegt De Lange. "Natuurlijk fietsen ze ze met mooi weer lekker over de hei. Daarnaast doen zij echter ook allerlei klussen en vrijwilligerswerk."
Balans
Volgens De Lange moeten we daar hoe dan ook naartoe, ‘of je nu dertig of zeventig bent'. De ethicus hoopt op een omslag waarbij mensen van alle leeftijden een betere balans vinden tussen werk, scholing, zorg en vrije tijd. Dit om te voorkomen dat u de dag dat u de deur van uw kantoor achter u dichttrekt, in een diep zwart gat valt.
Dertig uur
Hoe ziet De Lange dat voor zich in de praktijk? In de eerste plaats door een aantal jaren langer door te werken. Heeft minister Donner toch nog een punt met zijn verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 of zelfs 70 jaar. Maar De Lange voegt daar wél aan toe dat de arbeidsduur dan teruggebracht kan worden tot dertig uur per week. "Zo ontstaat er voor jongere generaties ruimte voor andere aspecten van het leven, terwijl arbeid zo tegelijkertijd ook weer een integraal onderdeel kan worden van de ouderdom." In ieder geval zijn we dan niet meer totaal uitgekakt op ons 65e.
Demotie
Als we langer door moeten werken, is demotie dan onvermijdelijk? "Dat hoort er inderdaad bij", zegt De Lange in Switch. Het lagere inkomen is daarbij niet het probleem, omdat de kinderen vaak toch al het huis uit zijn. Demotie doet gewoonweg pijn. Hoe dat zo snel veranderd kan worden, weet hij ook niet. "Maar het geeft wel aan hoe verkrampt ons denken over arbeid en status is."
Eerder vroeger
Natuurlijk is niet iedereen een voorstander van het verhogen van de pensioenleeftijd (al is daar de dertigurige werkweek niet aan bod geweest). Veel werkenden kijken namelijk al jaren smachtend uit naar de dag dat zij 65 worden. Wetenschapsjournalist Broer Scholtens pleit er in het opiniegedeelte van de Volkskrant deze week voor dat we zelfs eerder vroeger dan later met pensioen moeten gaan. ‘De levensverwachting zal teruglopen en niet stijgen', betoogt hij. Volgens hem is er op het gebied van vaccinaties, betere voeding en gezondheidszorg niet veel winst meer te behalen. We hebben nu te maken met belangrijke nieuwe doodsoorzaken, zoals kanker en obesitas, waardoor onze levensverwachting de komende jaren zal afnemen.
