De wijzigingen die staatssecretaris De Jager van Financiën doorvoert, hebben consequenties voor familiebedrijven. Meestal voordelig, maar u moet goed opletten voor u actie onderneemt.
De staatssecretaris probeert met twee belangrijke wijzigingen familiebedrijven tegemoet te komen. Allereerst krijgen DGA's die een tot het privévermogen behorend pand verhuren aan hun bedrijf de mogelijkheid om dit in 2010 belastingvrij in te brengen in de onderneming. Structureel is de wijziging in de Bedrijfsoverdrachtsregeling (BOR) in de nieuwe Wet Schenk en Erfbelasting. De vrijstelling voor ondernemingsvermogen wordt verruimd van 75 naar 90 procent van de waarde van het ondernemingsvermogen.
Wijziging BOR
Wanneer uw kinderen of andere aandeelhouders uw bedrijf bij uw overlijden of pensioen overnemen, moet belasting worden betaald. Voor wie vijf procent of meer aandelen heeft, geldt een vrijstelling van 75 procent van de geërfde waarde. Deze vrijstelling wordt vanaf 1 januari 2010 verruimd naar 90 procent. Echter, er wordt ook een nieuw element geïntroduceerd: de BOR geldt straks alleen nog voor actieve bedrijven. Dit betekent dat de erfgenamen het ondernemingsvermogen krijgen tegen een effectief tarief in de erfbelasting van 2% (90% vrijstelling, dus 10% belastbare waarde tegen het erfbelastingtarief van 20%).
Heeft u uw bedrijf al verkocht en zit de verkoopopbrengst in de oude houdstervennootschap die nu deze opbrengst beheert en belegt, dan lopen uw erfgenamen het belastingvoordeel mis. Deze erfgenamen ontvangen uiteindelijk slechts 60% van deze waarde. De erflater moet eerst 25% aanmerkelijk belang betalen, waarna de erfgenamen over het restant 20% erfbelasting moeten betalen.
Fictief belang
In grote familiebedrijven kan het voorkomen dat familieleden een direct belang hebben van minder dan vijf procent. De BOR geldt dan niet. De vereniging van familiebedrijven in Nederland, FBNed, kwam hier onlangs tegen in opstand. De Jager heeft echter voor deze gevallen het oorspronkelijke wetsvoorstel aangepast. Aandeelhouders wiens percentage onder de vijf procent is gezakt vanwege nieuwe aandelenuitgiftes houden een fictief aanmerkelijk belang. Op basis hiervan vallen ook zij straks nog onder de BOR.
FBNed heeft zeer recent ook een tweede verbetering uit het vuur weten te slepen indien de werkmaatschappij wordt gehouden door een holdingstructuur. In de situatie dat het directe belang in de holding door vererving verwatert naar meerdere personen, kan het indirecte belang in de werkmaatschappij door de ondergrens van 5% zakken, waardoor de BOR niet zou gelden. FBNed heeft De Jager kunnen overtuigen dat dit een ongewenst gevolg is. Zolang het indirecte belang in de werkmaatschappij tenminste 0,5% bedraagt, kan in deze situaties de BOR toch worden toegepast.
Pand
Soms heeft de directeur van een familiebedrijf het bedrijfspand in privébezit, dat vervolgens verhuurd wordt aan de vennootschap. Sinds 2001 vallen de inkomsten van deze ter beschikking gestelde panden voor de Belastingdienst in box 1. In 2010 krijgt u eenmalig de mogelijkheid om dit pand in uw bedrijf te brengen zonder betaling van inkomstenbelasting en overdrachtsbelasting. Een eerste voordeel lijkt het lagere belastingtarief van 52% in de inkomstenbelasting tegen 44% (gecombineerd vennootschapsbelastingtarief en box 2 inkomstenbelastingtarief).
Op het eerste oog dus een aantrekkelijke regeling, maar volgens Marc van Kessel van Mees Pierson zijn er wel enkele valkuilen waarvoor u moet uitkijken: "Indien het pand tot het privévermogen behoort, kan de onderneming worden overgedragen zonder het pand. Dit maakt de financiering voor de overnemers makkelijker. Het pand wordt dan verhuurd aan de overnemers. Hierdoor wordt dit pand, na overdracht van de actieve onderneming, vaak ‘het pensioen van pa'. Nadat hij de onderneming heeft overgedragen, leeft hij deels van de huur die zijn opvolger aan hem betaalt. Daarnaast is het van belang te beseffen dat, wanneer het pand in de onderneming wordt ondergebracht, het ook in de risicosfeer van de onderneming terechtkomt." Onderneming failliet, dan ook het pand dus kwijt.
Daarnaast is het bedrijfspand in privébezit meestal gefinancierd met een (nog niet volledig afbetaalde) hypotheek. In zo'n geval blijft u na het inbrengen van het pand in het bedrijf achter met een schuld in privé. U moet goed nadenken hoe u deze schuld wilt gaan aflossen en hierover overleg voeren met uw schuldeiser en/of bank.
