Er is een directe relatie tussen het narcisme van de ceo en de technologische innovatiedrang van de organisatie. Hoe meer ‘self-centered’ de hoogste baas is, hoe meer hem eraan gelegen is als bedrijf voorop te blijven lopen.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Zwitserse businessschool IMD, samen met de universiteit van Nürnberg en het Smeal College of Business, onderdeel van Pennsylvania State University. In de studie werd het gedrag van 78 ceo’s onder de loep genomen, die bij 33 grote Amerikaanse farmabedrijven tussen 1980 en 2008 de scepter zwaaiden. Onderzocht werd hoe deze 78 hoogste leidinggevenden reageerden op de opkomst van biotechnologie. Het onderzoek 'CEO Narcissism and Incumbent Response to Technological Discontinuities' kreeg in augustus al de Academy of Management Glueck Best Paper Award.
Om de mate van narcisme van de ceo te bepalen werd onder meer gekeken hoe groot zijn foto was afgebeeld in de jaarverslagen van het bedrijf (er waren geen vrouwelijke ceo’s in het onderzoek betrokken), hoe vaak hij in de pers verscheen en hoe zijn salaris (inclusief bonussen en aandelen- en optiepakketten) zich verhield tot dat van de op één na meest betaalde werknemer in de organisatie. De validiteit van deze maatstaven werd vervolgens ook nog eens getest door een analistenpanel dat gespecialiseerd is in de farma-industrie en als zodanig de bewuste ceo’s ook kent.
Meer risico, meer geloof
Deze maatstaf levert een opmerkelijke relatie op met de technologische vernieuwingsdrift, zegt Albrecht Enders, hoogleraar strategie en innovatie aan het internationaal instituut voor management development van IMD. “Vooral in de eerste experimentele fase geloven narcisten dat hun durf en moedig gedrag zal opvallen bij een gerespecteerd publiek en dat ze daar applaus voor zullen krijgen.”
Narcisten, vervolgt Enders, “worden gekenmerkt door een gevoel van superioriteit, een verlangen om hun omgeving te domineren, rusteloosheid, een gebrek aan empathie en een sterke behoefte aan aandacht. Dit is waarom ze neigen naar acties en strategieën waarvan ze denken dat ze er waardering en gejuich voor zullen ontvangen. Ze nemen risico’s die hun meer timide en minder zelfverzekerde collega’s niet aandurven, vanuit hun geloof dat hún bedrijf, onder hún leiderschap, nieuwe technologie kan laten werken.”
Bright side
Noem het de ‘bright side’ van narcisme, zegt Enders. “Ze mogen dan zelfzuchtig, egocentrisch en zelfs ronduit irritant zijn, narcistische leiders zijn aan de andere kant een goede keus als voor een organisatie onconventionele actie is om het van de ondergang te redden. Juist in tijden van grote uitdaging kan het superieure zelfvertrouwen van een narcistisch leider ervoor zorgen dat een bedrijf verandert op een niet-voorspelbare manier en dat daar nog succes mee geboekt wordt ook.”
Enders beseft dat het narcisme van ceo’s ook ertoe kan leiden dat onaanvaardbare of zelfs domme risico’s genomen worden. “Zulke leiders zijn niet automatisch gevaarlijk, maar ook niet automatisch slim of gelukkig. Hun inzet kan leiden tot extreme uitkomsten – soms extreem succesvol, soms catastrofaal. De narcistische ceo’s die wij hebben onderzocht kunnen in retrospectief worden gezien als trailblazers, als pioniers, maar het is net zo makkelijk om er een paar te vinden die hun bedrijf niets als ellende hebben opgeleverd.”
Gedragscode
Al eerder bleek uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam dat narcisme topbestuurders helpt bij het leidinggeven. Maar ook Antoinette Rijsenbilt waarschuwde in haar proefschrift afgelopen juni voor de schaduwzijde van deze karaktertrek. Ze pleitte daarom voor het instellen van een gedragscode en om topbestuurders te testen op narcisme. Als uit zo'n test zou blijken dat een bestuurder steeds narcistischer wordt, kan de topman worden gecorrigeerd door de directie.
Lees ook:
-
Kijk eens wat vaker in de spiegel van je ziel
-
Manager van de 21ste eeuw is een dienend leider
-
In 8 stappen naar inspirerend leiderschap
- Wat voor type leider bent u?
- Managen in recessietijd
