De wereld wordt steeds groter en de kansen op een internationale carrière nemen toe. Maar waar moet je beginnen en welke mogelijkheden zijn er? Drie specialisten helpen u de koffers pakken.
1. Durf!
"Als je Nederland lekker veilig vindt, geen risico's durft te nemen, niet avontuurlijk bent ingesteld en bang bent om onderuit te gaan, dan is een loopbaan in het buitenland geen optie." Jan Willem van der Graaf van Subsea 7 (offshore aannemersbedrijf gespecialiseerd in onderwater installatiewerk) heeft wat lef betreft een heldere kijk op de zaken.
2. Begin bij het begin
Wanneer Nederland te klein is voor uw ambities, is het een voorwaarde dat u meer talen spreekt. "Goede spreek- en taalvaardigheid in het Engels is een must en een tweede vreemde taal is eigenlijk ook een voorwaarde", vindt Stephan Derksen van Network Hardware Resale (leverancier van netwerkapparatuur). Trouwens, ook als u nooit in het buitenland zult werken, is het goed beheersen van het Engels niet zonde van de inspanning.
3. Wees flexibel
"Grote gemene deler van personen die in het buitenland succes hebben, is dat zij flexibel zijn. Daar kijken wij heel scherp naar bij de sollicitatieprocedure", meent Manja van Asma van Clifford Chance (een internationaal opererend advocatenkantoor). Andere voorwaarden zijn volgens Van Asma aantoonbare affiniteit met het buitenland en een 'open mind' voor andere culturen. "Kennis kun je opdoen, maar de juiste persoonlijkheid en instelling moeten aanwezig zijn."
4. Niet forceren
"Wanneer u niet de drang hebt naar het buitenland te gaan, ga dat dan niet geforceerd najagen", stelt Van der Graaf.
5. Spring op die trein
"Mijn internationale carrière is niet gepland, maar is gelopen zoals hij is gelopen", zegt Van der Graaf. "Je ziet nu steeds vaker dat een internationale loopbaan beter valt te plannen. Maar hoe dan ook krijg je een paar kansen. Die moet je herkennen en pakken of niet."
6. Sta open voor andere culturen
Derksen, stellig: "Je moet per definitie nieuwsgierig zijn. Dat geldt voor alles, maar als u in het buitenland wilt werken zeker voor de gebruiken in ander landen. Dat verrijkt je overigens ook als mens." Klopt helemaal, vindt Van Asma. "Mensen die zich openstellen voor andere culturen, werken met meer plezier en voelen zich sneller thuis in een vreemd land. Wij letten daar goed op tijdens interviews."
7. Kies een studie gericht op het buitenland
"Ik heb een studie Internationaal Management aan de Universiteit van Maastricht gevolgd", zegt Stephan Derksen (hij verhuist op 1 december naar New York voor een carrière-move), om aan te geven dat een studie die zich richt op het buitenland een belangrijke stap is. "Groot voordeel hiervan is dat je je onder andere over internationale vraagstukken buigt die bij multinationals spelen. Daarvan leer je onder meer dat Nederlanders anders reageren dan mensen in een ander land en dat is waardevolle bagage." Ook Van Asma kijkt altijd in het cv naar aantoonbare buitenlandse belangstelling. "Daaronder valt trouwens ook het maken van een buitenlandse reis of het volgen van een talenstudie in het buitenland."
8. Een buitenlandse stage helpt …
Het wemelt van de studies waar u een internationale stage kunt volgen. "Daardoor krijg je een breder en beter beeld op de wereld en leer je ook of het buitenland iets is voor een carrière of dat het buitenland alleen leuk is voor een vakantie", meent Van der Graaf.
9. …En een buitenlandse studie helemaal
Derksen: "Ik heb een aantal semesters voor mijn studie economie in Bergamo in Italië gevolgd. Dat was niet alleen een interessante studie, maar had als bijkomend voordeel dat ik Italiaans moest leren." Een tweede voordeel is dat u leert op eigen benen te staan. "Je bent op jezelf aangewezen en kunt niet terugvallen op je ‘comfortzone'. Ik vind dat, naast het leren van Italiaans, het belangrijkste aspect van die studie."
10. Een internationaal opererende werkgever is essentieel
"Bij de gemeente Rotterdam heb je weinig kans op een internationale carrière", zegt Van der Graaf, waarmee hij maar wil zeggen dat je moet kiezen voor een bedrijf dat verder kijkt dan Nederland. Derksen: "Binnen de eerste zes jaar van je carrière moet je je blik op de wereld hebben gericht." En Van Asma: "Bij ons wordt per definitie internationaal gewerkt, sollicitanten weten dat. Het is vanzelfsprekend dat je je vleugels uitslaat."
11. Laat merken dat u graag wilt
"Dat is letterlijk een tip die ik van de vorige ceo heb gekregen: ‘tell them you're in for…'", zegt Derksen.
12. Bereidt u goed voor
Simpel: een goede voorbereiding is onontbeerlijk. U kunt zich voorbereiden tijdens gesprekken, via internet, maar de beste manier is om er heen te gaan. "Zo lang mogelijk, maar met een paar dagen kom je al heel ver", aldus Van der Graaf.
13. Praat met mensen die het juist niet zien zitten
Het is niet denkbeeldig dat u een romantische voorstelling hebt van het land waar u terechtkomt. Praat daarom ook eens met personen die helemaal niet snappen dat u weg wilt. Misschien zijn het zeurkousen en negatievelingen, maar het zet wel aan tot nadenken. "Je moet tegen de stroom in kunnen roeien", zegt Derksen om die reden. "Ik heb gesproken met mensen die niet begrijpen dat ik naar de VS ga. Als je je daardoor in de put laat praten, dan past het niet bij je. Ikzelf werd er juist sterker door."
14. Kies een land dat bij u past
Het buitenland is België en Duitsland, maar ook Afrika, de VS, Azië, Australië, noem maar op. Absoluut onvergelijkbaar met elkaar, maar wel allemaal over de grens. Van der Graaf: "Ik werk nu in Afrika en ik vind dat fantastisch, maar er zijn mensen die Afrika helemaal niets vinden. Waarmee ik maar wil zeggen dat buitenland een rekbaar begrip is en dat je in een land moet werken dat bij je past."
15. Ga eerst ‘snuffelen'
Het is ideaal om via een functie voor een paar weken of maanden te kijken of het buitenland echt iets voor u is. Er zijn talloze bedrijven die een functie op projectbasis aanbieden. Van Asma: "Veel medewerkers komen na een paar maanden of zelfs enkele jaren in het buitenland weer terug. Zij hebben een enorme ervaring die hen ook uitstekend van pas komt in Nederland."
16. Thuisfront akkoord?
Heeft u een partner en misschien zelfs kinderen, dan is het een absolute eis dat zij voor de volle honderd procent achter een verhuizing over de grens staan. Van der Graaf: "Heel veel carrières in het buitenland gaan mis omdat het gezin niet kan aarden. Als je hier te egocentrisch in bent, ben je niet goed bezig." Overigens, er hoeft natuurlijk geen thuisfront te zijn. "Singles hebben doorgaans als voordeel dat ze flexibeler zijn", zegt Van Asma, die verder allicht onderschrijft dat, wanneer u wel een vrouw of gezin heeft, zij er helemaal achter moeten staan.
17. Let op uw houdbaarheidsdatum
Is er eigenlijk een ideale leeftijd om naar het buitenland te gaan? Van der Graaf vindt van niet. "In de praktijk blijken vooral mensen tussen 30 en 45 jaar een stap naar het buitenland te maken, maar er zijn ook veel jongere en oudere mensen. Personen van net twintig zijn doorgaans wat onstuimiger, maar dat is niet per definitie verkeerd. Ouderen hebben wat meer levenservaring, zijn wat rustiger en hebben niet zelden al grotere kinderen die niet meer thuis wonen. Dat maakt het makkelijk" Kortom, er is geen leeftijdsgrens.
18. Go all the way
"Als je met één been in Nederland blijft, is het een halve keus en dan wordt het heel lastig", is de rotsvaste overtuiging van Derksen.
Nieuw: parttime expat
Het fenomeen parttime expats rukt op: personen die in het buitenland werken, maar in de weekends in Nederland verblijven. Volgens een onderzoek van dagblad De Pers verhuisde in 2002 75 procent van de expats naar het buitenland, maar inmiddels is dit aantal gedaald naar 57 procent. De reden is ordinaire bezuinigen: werkgevers ontdekten dat een verhuizing met alles wat daarbij hoort veel duurder is dan de werknemer op en neer te laten reizen.
Nederland is onveilig
Nederlandse expats vinden Nederland onveiliger en gewelddadiger dan het land waar ze tijdelijk wonen en werken. De cijfers bevestigen dit: in het buitenland wordt één op de drie werknemers met geweld geconfronteerd en in Nederland gaat het om de helft.
Dit blijkt uit recent onderzoek van de Wereldomroep onder ruim 1.100 Nederlanders die over de grens werken. Van de Nederlandse expats woont 6,5 procent in een compound, terwijl 54 procent de woning extra heeft beveiligd tegen inbraak.
Stephan Derksen (34), sales director & manager New York office, Network Hardware Resale (NHR).
Jan Willem van der Graaf (52), Vice President regio Afrika, Subsea7.
Manja van Asma (34), recruitment manager, advocatenkantoor Clifford Chance LLP.
