Meer vrouwen aan de top is goed omdat vrouwen 'vrouwelijke' eigenschappen meebrengen in de bestuurskamer. Maar doet dat ter zake?
Het wordt tijd op te houden met dat oeverloze gezever over ´mannelijke´ en ´vrouwelijke´ eigenschappen, zo bepleit MT-redacteur Anouk Eigenraam.
Onlangs bleek uit onderzoek dat mannen zelfs in zogenaamde ‘vrouwenberoepen’ sneller op leidinggevende posities terechtkomen. Het fenomeen staat bekend als de glass escalator. Dus zelfs in sectoren waarvan je verwacht dat vrouwen een voordeel hebben, werkt hun geslacht in het nadeel. Een van de oorzaken: leidinggevende capaciteiten worden nog steeds vaker aan mannen toegeschreven dan aan vrouwen.
Het is een verschijnsel dat je veel ziet in discussies over mannen versus vrouwen. Vrouwen moeten ‘mannelijke eigenschappen’ en haar op de tanden (en benen) hebben om aan de top te komen. Andersom wordt vaak gezegd dat meer vrouwen in de bestuurskamer zo goed is omdat er dan ook meer aandacht is voor de meer 'sociale en zachte kanten’ van management. Waarmee mannen dus worden weggezet als asociale heikneuters.
Met andere woorden: in een poging om meer vrouwen op topposities te krijgen, bevestigen we tegelijkertijd doorlopend de stereotiepe verdeling in wat traditioneel wordt gezien als mannelijke en vrouwelijke eigenschappen. Namelijk mannen zijn stoer, tough en zakelijk. Vrouwen zijn zacht, sociaal en empatisch (of emotioneel). Alsof het aangeboren capaciteiten zijn en we zo ter wereld komen. Wat een nonsens. We zouden bijna vergeten dat je sowieso leidinggevende capaciteiten moet hebben om manager, directeur of ceo te worden, ongeacht of je nu man of vrouw bent.
Roze en blauw: nature of nurture?
In april besteedde NRC in een bijlage met als thema ‘Roze versus blauw’ aandacht aan het nature-nurture debat. De bijlage stelde ter discussie waarom vrouwen (en homoseksuelen) het alleenrecht lijken te hebben op de kleur roze en mannen het monopolie op blauw. Hoewel het overduidelijk een kwestie van nurture lijkt te zijn, is het verschijnsel hardnekkig en maar moeilijk uit te roeien.
Dit komt natuurlijk ook omdat de commercie de indeling van harte exploiteert. Alleen de speelgoedindustrie al verdient schaamteloos miljarden aan het onderscheid in roze en blauw. En net zoals kinderen al vanaf hun geboorte worden geconditioneerd in kleurvoorkeuren, worden ze dus ook al vroeg getraind in een heel begrippenkader van zaken die al dan niet meisjesachtig zijn of jongensachtig. Aan al dat jongens- en meisjesspeelgoed hangen immers ongemerkt een heleboel verborgen oordelen. Boomklimmen, auto’s en geweren zijn stoer en dus voor jongens. Balletdansen, poppen en een springtouw zijn natuurlijk voor meisjes. Ooit meegemaakt op een kraamvisite dat iemand een pop meenam voor de jongen en een auto voor het meisje?
Het is ondertussen voor de commercie kennelijk erg moeilijk om vrouwen als een normale consument te benaderen. Vrouwen worden in bijna alle reclames steevast neergezet als de stereotiepe huisvrouw, de sexy babe of als tuthola’s van heb ik jou daar. Wie herinnert zich niet de vreselijke slogan van een niet nader te noemen merk voor maandverband met ‘ronde vormen’ waarin de pay-off iets was in de trant van ‘omdat vrouwen nu eenmaal niet recht en hoekig zijn’. Het is maar een voorbeeldje uit een hele reeks van simplisme voor gevorderden.
Onna-onna nonsens
In het artikel ‘Geen roze alstublieft’ in de laatste MT500 werd ceo Lex Orie geïnterviewd over Onna-onna, een financiële dienstverlener met verzekeringen voor de vrouw. Zijn letterlijke citaat: “De vrouw is een sociaal en attent wezen dus willen we haar ook op die manier benaderen. Het klinkt wat corny, maar we willen haar het hof maken.”
Pardon? Beste Lex Orie, dat klinkt niet alleen corny, maar is het ook. Orie praat over vrouwen alsof hij het over een inheemse diersoort heeft. Vrouwen komen kennelijk nog steeds van een andere planeet. Attent is overigens dat Onna-onna speciaal voor vrouwen de papieren met kleine lettertjes heeft teruggebracht tot 6 in plaats van 80 pagina’s. Wat snoezig van Onna-onna, wij vrouwen zijn immers inderdaad redelijk debiel en kunnen slecht lezen.
Helaas zien we hier op de redactie dat vrouwen zelf clichés ook niet zelden zelf in de hand werken. Zo kregen we recent een uitnodiging voor een lunch van Vitale Voeding voor Vrouwen om de gebrekkige doorstroom aan de top te bepraten en te verhelpen. En hoe gaan de dames dit dan doen? Door middel van ‘prikkelende stellingen, een sextoy (!) en een interactieve game’. En daarbij verzorgen ze voor ‘vitale voeding voor de buik, eten dat gezond en toch sexy is’. WTF heeft dat met meer vrouwen aan de top te maken?
Vrouwelijke archetypen, bah
Of neem de verschijning van het zoveelste ‘managementboek’ over sterke vrouwen ‘Typisch jij! Scoren vanuit je vrouwelijke talenten’, waarin je kan opzoeken welk vrouwtype je bent. Ben je een ‘Passion Diva’, een ‘Mommy Dear’ of een ‘Leading Lady’? De samenvatting luidt: ‘De vrouw van nu wil alle ballen in de lucht houden: een succesvolle carrière hebben, een goede moeder en gepassioneerd (liefdes)partner zijn, het huishouden draaiende houden en natuurlijk een actief sociaal leven hebben. Dit klinkt als een onmogelijke combinatie, maar de vrouw van nu is eindeloos krachtig als ze aansluit bij haar authentieke vrouwelijkheid’.
Zucht en braak.
Het zou toch zo verfrissend zijn als een keer op de achterkant van zo’n boek zou staan: ‘De vrouw van nu wil binnen 5 jaar doorstoten naar de directie, in 10 jaar ceo zijn en heeft dus een werkster. Dat je sociale leven en je liefdesleven daar soms bij inschieten omdat je man ook een drukke baan heeft – en dat je dus soms allebei sloom op de bank hangt, tja dat hoort er nu eenmaal bij, maar dat is geen ramp als je dit ervoor over hebt’.
Genderafscheid
Maar er is hoop. Amerika’s oudste speelgoedwinkel FAO Schwarz heeft het genderonderscheid sinds vorig jaar losgelaten en categoriseert speelgoed in het warenhuis niet langer in een blauwe en roze zee, maar doet dit nu op basis van indelingen als outdoor of soft toys. Het is een begin.
Misschien dat we op de werkvloer dan ook eindelijk kunnen stoppen met de traditionele typeringen van mannelijke en vrouwelijke eigenschappen. Het is bovendien niet óf óf. Menselijke karaktereigenschappen zijn oneindig veel complexer dan de simplistische indelingen, kunnen veranderen in de tijd en zijn afhankelijk van de situatie of humeur. En misschien dat mannen dan ook eindelijk niet meer zo geschockeerd kijken als deze MT-redacteur een keer een harde grap maakt.
Lees ook:
-
Na het plafond is er nu de glass escalator
-
Stop met mannen aannemen!
- It's not yet a woman's world
-
Meedoen met de grote jongens
- It's not the economy but the women, stupid!
