Tijdens Kerst duikt hij elk jaar weer op: Scrooge, de verpersoonlijking van het anti-Kerstgevoel. Wat leren we van zijn voorbeeld?
In het hele land worden Kerstspellen opgevoerd over Ebenezer Scrooge en in de bioscoop draait A Christmas Carol, met Jim Carrey in de hoofdrol. De vrekkige bankier wordt in het verhaal van Dickens geconfronteerd met zijn zonden. Wat kunnen managers van Scrooge leren? Bas Blekkingh analyseert het personage.
Teleurgesteld
Blekkingh: "In iedere leider huist een Scrooge, ik hoop alleen in minder extreme mate dan Dickens' personage. Scrooge-leiders handelen om iets te voorkomen in plaats van iets te creëren. Ze handelen in feite uit angst. Ebenezer Scrooge is oorspronkelijk een aardige man, die door het vroege leven teleurgesteld is geraakt (slechte vader, een liefhebbende zus die komt te overlijden), en tot de conclusie komt: het leven is onrechtvaardig, het is nu mijn beurt, barst maar allemaal. Als ik niet goed voor mezelf zorg, wie doet dat dan wel?"
Overlevingsstrategie
"Hiermee is iets authentieks geknapt, wat plaats maakt voor overlevingsstrategieën, noem het gerust ego's: de klager (iedereen heeft het gedaan, behalve ik), de solist (niemand kan me helpen, want mensen zijn alleen op eigenbelang uit), de afgunstige (ik gun anderen niet gelukkiger te zijn dan ik), de sloper (als je dit niet doet zwaait er wat; een manier om 'respect af te dwingen') en de wegduiker (laat me met rust, dan hoef ik ook niet te falen). Het sneue van dit soort leiders is dat ze met hun hoofd in de toekomst leven (als ik het later maar goed heb), maar zelden genieten van nu."
Angstdrijfveer
"Het verhaal leidt ons naar een belangrijke les over leiderschap: er komt een persoon (oud-collega, coach, geest, vriend) die je confronteert met de gevolgen van de angstdrijfveer. In een keer word je je bewust van de consequenties die je aanricht. De adviseur helpt je in te zien waar dit handelen vandaan komt, vaak uit een eerdere frustratie of teleurstelling. Hij laat je ook zien welke mogelijkheden je hebt om meer geluk uit het leven te halen. Pas als leiders de confrontatie aan durven gaan met hun angsten, zijn ze bereid ze los te laten en gaan ze weer echt leven. Van de fase overleven naar de fase van echt leven, een leven dat voorkomt uit liefde en creatie.
Authenticiteit
"Scrooge verandert niet als mens, hij besluit alleen zijn angsten niet langer leading te laten zijn in zijn gedrag, waardoor zijn diepere, verstopte authenticiteit na vele jaren eindelijk weer zichtbaar wordt. Hij durft weer te genieten door in anderen te investeren. Hij geniet weer van blije gezichten in zijn omgeving."
Bas Blekkingh is oprichter van coaching- en adviesbureau Authentiek leiderschap, werkt als docent aan Nyenrode Universiteit en schreef het boek Authentiek leiderschap (Academic Service).
