Anthony J. Mayo en Nitin Nohria
Harvard Business School Press, Boston MA.
ISBN 1-59139-345-0 € 35,50
In Their Time
Op het eerste gezicht is In Their Time de zoveelste portrettengalerij van beroemde Amerikaanse ondernemers. Het enige signaal dat het wel eens om iets anders dan een kassakoopje zou kunnen gaan, zijn de namen van de auteurs. Anthony Mayo is een van de directeuren van Harvard Business School, en Nitin Nohria kennen we als auteur van uiterst degelijk managementboeken. Dat zijn geen mannen die zich lenen voor een grote stappen, snel thuis verhaal.
Wat is In Their Time dan wel? Het laat zich nog het best omschrijven als een studie naar de factoren die bepalen of iemand een leider is of niet, gecombineerd met een cultuurgeschiedenis van de Verenigde Staten. Met als zout in de pap ook nog eens een top-1000 van de zakelijke genieën van de twintigste eeuw. Maar ook die blijkt meer te zijn dan zo maar een pikant ranglijstje.
In Their Time is ontstaan uit verwondering. Mayo en Nohria verbaasden zich dat er wel consensus bestaat over de schrijvers die je moet hebben gelezen om mee te tellen, de componisten je moet kennen en de schilders, maar dat zo’n canon er niet was op hun vakgebied. Met welke klassieke ondernemers zouden eigenlijk alle zakenmensen van nu vertrouwd moeten zijn? Om daar achter te komen, stelden ze een groslijst op met 1000 belangrijke CEO’s uit de twintigste eeuw. Die legden ze voor aan 7000 managers met de vraag om daar – beargumenteerd – een volgorde in aan te brengen.
Toen ze de reacties aan het verwerken waren, ontdekten Mayo en Nohria twee dingen. Om te beginnen bleek er naast de bekende factoren die iemand tot een leider maken (visie, integriteit, durf, doorzettings-vermogen, hang naar innovatie, bereidheid om risico’s te nemen) nóg een factor in het spel te zijn. De echte toppers onderscheidden zich door een buitengewone gevoeligheid voor de tijdgeest en door hun vermogen om de kansen te grijpen die daaruit voortkwamen. Dat noemden ze contextuele intelligentie.
Vervolgens zagen ze dat verschillende leiders die gave op verschillende manieren gebruikten. Hoe precies, was afhankelijk van hun persoonlijke eigenschappen, de tijd waarin zij leefden, en de branche waarin zij actief waren. Daarbij leek er sprake te zijn van drie typen leiders: de entrepreneur, de manager, en de charismatische leider.
Dat dubbele inzicht bracht Mayo en Nohria op het idee om de geschiedenis van Amerika sinds 1900 te herschrijven aan de hand van leven en werk van de zakelijke leiders die ieder in een bepaalde periode de toon aangaven. Geen geringe opgave, maar ze zijn er wonderwel in geslaagd. Net als hun contextueel intelligente voorbeelden, beschikken Mayo en Nohria over een goed ontwikkeld gevoel voor de krachten die in een bepaalde periode vorm en richting geven aan de samenleving. Niet alleen politiek en economisch, maar ook psychologisch, sociaal, en cultureel. Daardoor weten ze leidersfiguren die in eerdere biografieën geïsoleerd en los van hun tijd leken te staan, weer opnieuw in hun context te plaatsen.
Het mooie is dat mensen als Tom Watson, Henry Ford of J.P. Morgan daar niet minder, maar juist meer bijzonder van blijken te worden.
Zo is In Their Time geen obligate opsomming geworden van grote namen en grote daden, maar een samenhangend verhaal over de mensen en de krachten die de afgelopen honderd jaar vorm hebben gegeven aan de wereld waarin wij leven. Wie daar interesse in heeft en ook nog eens nieuwsgierig is naar de grootste entrepreneur, de beste manager en de meest charismatische leider van de 20e eeuw, moet nú naar de boekhandel. (PS)
