Het managen van een overheidsorganisatie is ingewikkelder dan leiding geven in het bedrijfsleven omdat er moet rekening worden gehouden met politieke besluitvorming. In het bedrijfsleven zijn de risico's wel groter. Dat is de reden dat managers van bedrijven meer verdienen dan leidinggevenden bij de overheid.
Volgens Dodo van der Straaten, programmamanager en coach bij managementcentrum De Baak, is nog een ander verschil aan de orde. Het bedrijfsproces bij de overheid is volgens haar wezenlijk anders. ‘In september worden plannen gemaakt en in maart blijkt dat de helft nog niet is gedaan,’ vertelt ze. ‘Als een product in het bedrijfsleven niet van de grond komt, wordt het meteen uit de handel genomen.’
Welke gevolgen hebben deze verschillen nu voor de competenties van een leider? ‘Niet zoveel,’ meent Rob Bos, manager Leiderschapsontwikkeling bij Schouten en Nelissen. ‘Zowel in de commerciële als in de non-profit sector is ondernemerschap van belang. Het gaat erom dat je als manager kansen creëert om de organisatie verder te ontwikkelen. Leiderschap kun je ontwikkelen, maar sommige mensen hebben het gewoon, Kofi Annan bijvoorbeeld,’ zegt Bos. ‘Het zijn allemaal kunstjes die je kunt leren, maar een beetje aanleg is wel handig’.
Maakbare leiders
Volgens Bos is de maakbaarheid van leiders een discussiepunt. ‘Er is weinig onderzoek bekend waaruit blijkt wat ideale eigenschappen zijn van een leider,’ legt hij uit. ‘De karaktereigenschappen van een persoon verander je niet met een training. Het gedrag daarentegen is wel te ontwikkelen.’
Uitstraling
En charisma? In hoeverre bepaalt de uitstraling van een manager zijn succes? ‘Dat helpt een leider uiteraard,’ zegt Bos. ‘Maar ook dit kun je ontwikkelen,’ meent hij'. Het is volgens hem niet uitgesloten dat iemand zonder uitstraling een goed leider zou kunnen zijn. ‘De omstandigheden bepalen of we iemand charisma toedichten,’ aldus Bos, die verwijst naar de Nederlandse premier. ‘Balkenende heeft misschien wat problemen met zijn presentatie, maar hij geeft wel leiding aan een kabinet dat enorme veranderingen teweegbrengt.’
