We hebben allemaal last van stress, maar wat is stress nu eigenlijk? Volgens neuropsychiater Theo Compernolle is het essentieel dat we de werking van ons brein en dus ook van stress leren kennen, zodat we er beter mee om kunnen gaan.
Stress heeft sterke fysieke consequenties, volgens Compernolle, en een grote invloed op ons psychisch functioneren en ons gedrag. Stress heeft een belangrijke functie, omdat het ons klaar maakt voor actie. Onze concentratie is dan maximaal, onze zintuigen staan volledig aan en ons brein werkt op volle toeren. We krijgen zelfs vaak een kick van stress, maar wanneer wordt stress nu iets negatiefs?
Wanneer stress omslaat van positief naar negatief
Wanneer de balans omslaat, wordt stress een negatieve ervaring. De verschijnselen zijn dan vaak vervelend of zelfs alarmerend. Druk op de borst, een ijl gevoel in het hoofd, een heftiger ademhaling en zelfs agressiever gedrag kunnen daarbij horen. Op dit punt hoef je je nog steeds niet druk te maken, want ook dit is normaal en hoort bij presteren op de top van ons kunnen. Je zorgen maken moet je pas op het moment dat de signalen blijven zodra de stress-situatie al voorbij is.
Theo Compernolle: “Als we voortdurend of regelmatig last hebben van stresssignalen, is negatieve stress een last geworden. Zorg ervoor dat je dit herkent en dat je achterhaalt waarvoor deze signalen jou waarschuwen. Dan voorkom je ergere alarmsymptomen.”
Stress verspreidt zich snel in een groep
Als leidinggevende is het belangrijk om te weten dat stress-signalen – en zelfs alarmsymptomen – kunnen optreden bij naaste collega’s die objectief gezien niet bij de situatie betrokken lijken. Compernolle: “Als we onder stress staan, staan we zelden alléén onder stress. Dikwijls staat het hele team of het hele gezin onder stress. Als een groep onder stress komt te staan, dan gaat ook de groep stressreacties vertonen.” Deze reactie heet volgens Compernolle “De wet van de eeuwige derde”.
Theo Compernolle: “Als in de relatie tussen twee mensen of tussen twee groepen de stress hoog oploopt, dan raakt een derde erbij betrokken. De rol van die derde kan de negatieve stress verminderen of de stress juist in stand houden. Dikwijls echter zijn geen van de drie partijen zich bewust van wat er zich precies afspeelt.”
Het is een belangrijke taak van de leidinggevende om de situatie in het team te analyseren en de mechanismen die opspelen bij stress te doorzien. Soms kun je als leidinggevende ook zelf in de rol van de derde belanden. Als dit een bemiddelende rol is, hoeft dit geen kwaad te doen, maar volgens Compernolle komt het ook vaak voor dat leidinggevenden zich er niet van bewust zijn en daarmee onderdeel vormen van het probleem in plaats van de oplossing.
Bron: Theo Compernolle – ‘Stress: Vriend en Vijand‘
Leer meer over menselijk gedrag tijdens ‘Psychologie voor Managers’
Als leidinggevende kunnen de psychologische processen waarmee je te maken krijgt op de werkvloer vaak ongrijpbaar lijken. Toch kun je je leren te bekwamen in het begrijpen van al deze vormen van menselijk
gedrag. Tijdens de collegereeks ‘Psychologie voor Managers’ krijg je van bekende experts uit het werkveld les in de wondere wereld van de psychologie.
Collegereeks Psychologie voor Managers
