Geen producten in de winkelwagen.
De wereld is een jungle waar het hard aan toe gaat en ouderwetse methodes niet langer voldoen. “Je moet China als potentiële klant zien, niet als bedreiging.” De opmerkelijke visie van de Japanse managementdeskundige Kenichi Ohmae.
Een lezing houden voor drieduizend Italiaanse managers, even koffiedrinken met Berlusconi en later op de dag dineren met Jack Welch. Het is geen opmerkelijke dag in het leven van de Japanse managementgoeroe Kenichi Ohmae. Na een uitgebreide zakenreis met Japanse managers door Turkije is hij even in Milaan neergestreken om de Italiaanse vertaling van zijn nieuwste boek The Next Global Stage te promoten.Ruim honderd boeken heeft de Japanner op zijn naam staan, waarvan het merendeel de westerse wereld nooit heeft bereikt. Zijn vertaalde werk heeft de voormalige baas van McKinsey Azië de bijnaam Mister Strategy opgeleverd, een omschrijving die hij deelt met de Amerikaan Micheal Porter. In de jaren tachtig voorspelde hij de global village, het einde van de natiestaat en het groeiende belang van regio’s voor de economie. Kenichi Ohmae is een van de weinige Aziatische managementgoeroes. Hij weet niet waarom er zo veel meer Amerikaanse goeroes rondlopen. Hun boeken leest hij niet. “Ik leer niets van boeken. Ik wil niet arrogant zijn, maar mijn onderzoeksveld zijn bedrijven en de markt. Dat is mijn leerschool.” Waarom hij dan zelf de moeite neemt om honderd boeken te schrijven? “Ik bespaar managers veel tijd en schoenzolen. Ik reis voor hen de wereld rond. Dan hoeven zij dat niet meer te doen. Een boek is stukken goedkoper.” Waar ter wereld hij ook komt, vragen managers aan hem of er nog plek is voor hen en hun bedrijf in de 21ste eeuw. Zij zijn bang dat zij in een mondiale economie het onderspit zullen delven, vermoedt Ohmae. Hij geeft steeds hetzelfde antwoord “Natuurlijk is er plek. Alleen moet je dan wel de regels kennen en die zijn ongeveer hetzelfde als overleven in de jungle. Ik wilde mijn nieuwe boek eerst ook Jungleboek noemen. Dat verwijst dan naar de jungle van cyberspace en andere onzichtbare economieën. Het zijn tegenwoordig ruige en moeilijke spelletjes waarbij geen vaste regels gelden. Maar er zijn wel onderliggende patronen die je kan herkennen en leren waardoor je een held kan worden in de nieuwe economie.” In de nieuwe jungle draait het niet langer om het overleven van de sterkste, maar om het overleven van de slimste, stelt de Japanner. Eén bedrijf of een persoon kan al een geweldig verschil maken. “Het Microsoft van Bill Gates maakt meer winst dan een land als Korea. Of neem Micheal Dell. Die heeft met zijn bedrijf de wereld op zijn kop gezet. En kijk naar landen als Ierland en Finland. Die waren jaren geleden bijna failliet, maar tellen nu dankzij technologie of een uitmuntend bedrijf als Nokia weer mee op wereldniveau.” Een van de belangrijkste vaardigheden van managers in de 21ste eeuw is volgens Ohmae ‘het onzichtbare kunnen zien’. In het industriële tijdperk kon je producten nog aanraken, zien en meten. Maar een bedrijf als Google werd in de begintijd niet als een volwaardig bedrijf gezien en de impact ervan onderschat. Terwijl Google tegenwoordig dé gids in de cyberjungle is. Een bedrijf van negentig miljard dat in staat bleek land op te eisen in het onzichtbare continent. “Het is tegenwoordig makkelijker wereldwijd informatie in te winnen dan je zoekgeraakte document in je tas of computer terug te vinden,” zegt de deskundige lachend.
Echtgenoot veilen
Als Japanse manager in een technologisch bedrijf moet je volgens hem een doelgroep erg goed in de gaten houden: meisjes en vrouwen tussen vijftien en dertig jaar oud. Zij zijn de grootste gebruikersgroep van mobiele telefoons die in Japan al bijna alle functies van de computer vervangen. Mobiele telefoons worden gebruikt om elektronisch te betalen of als vliegticket en toegangscode voor theaters. Een voormalige studente van Ohmae richtte een Japans bedrijf op waarbij mensen via hun mobiele telefoon spullen kunnen verkopen bij een online veilinghuis. “Je kan er alles mee verkopen, ook je echtgenoot,” grijnst de trotse professor. “Het is een fenomenaal succes. Zij is inmiddels de rijkste vrouw van Japan met een omzet van meer dan een miljard dollar.” Ohmae verwacht veel van vrouwen in de 21ste eeuw. Omdat zij geen onderdeel zijn van het huidige establishment en daarmee vrijer en meer flexibel zijn. In Japan zijn het al voornamelijk vrouwen die succesvolle bedrijven starten die inspelen op de razendsnelle technologische veranderingen. De oude meestal mannelijke bestuursvoorzitters van bedrijven hebben volgens de professor vaak te veel moeite zich in klanten te verplaatsen en succesvolle producten of toepassingen te verzinnen. Zo had natuurlijk Sony met iPod en iTunes moeten komen en niet Apple. Een gemiste kans. Maar ook wel weer begrijpelijk omdat Sony teveel belangen had binnen de bestaande muziekindustrie.
Analfabeten
Tijdens lezingen ondervraagt hij zijn gehoor altijd kritisch over technische kennis. Tot zijn grote schrik kunnen de meeste managers maar een of twee functies van een mobiele telefoon opnoemen. Met een beetje geluk weten ze hoe e-mail werkt. Ja, met dat soort technische analfabeten ga je het in deze wereld natuurlijk niet redden, is zijn stellige overtuiging.Waar je het als manager wel mee gaat redden? De professor is blij dat het onderwerp ter sprake komt. Kan hij ook nog even zijn eigen business-school promoten. Hij heeft lesgegeven aan gerenommeerde businessopleidingen, maar de traditionele scholen als Stanford en Harvard zijn niet geschikt om de managers de 21ste eeuw door te loodsen. “Die zijn met hun verouderde casestudy’s nog bevroren in de vorige eeuw. Harvard heeft bijvoorbeeld negen maanden nodig om een casestudy te ontwikkelen. Maar in die negen maanden gaan hele bedrijven failliet. Dat schiet dus niet op.” Nee, dan zijn eigen business-school. De Kenichi Ohmae Graduate School of Business. Er is geen gebouw, geen leslokaal of boek, alles wordt via internet gedaan. De studenten uit China, de VS of Europa zijn weliswaar verspreid over de wereld, maar zitten allemaal in een klas waar actuele bedrijfscases in real time worden doorgenomen. Binnen een week moeten studenten door discussies met verschillende oplossingen voor echte bedrijfsproblemen komen. Aan het einde van de week verschijnt de professor in beeld met zijn antwoord op de problematiek. Kent hij dan alle antwoorden op alle problemen? Jazeker, roept hij enthousiast en zegt met een vleugje ironie. “Ik weet alles, ik ben tenslotte de duurste consultant van de wereld geweest.” Hij betoogt vervolgens op serieuze toon dat het belangrijk is dat managers leren zich elke week af te vragen wat ze allemaal zouden kunnen doen als ze een bepaald probleem hebben. Je moet flexibel worden en snel kunnen schakelen, denkt de professor. In twee jaar tijd behandelen hij en zijn studenten in totaal 104 echte cases. Zijn manier van werken werpt vruchten af: van de 4000 studenten hebben inmiddels 600 een eigen succesvol bedrijf opgericht. De grootste uitdaging voor managers in de 21ste eeuw heeft volgens Ohmae niets met vaardigheden te maken, maar alles met de juiste houding. Als je er niet van overtuigd bent dat je oplossingen kan verzinnen, begin je niet eens aan het probleem. “Maar je moet niet alleen maar snelle antwoorden willen, je moet ook op zoek gaan naar mogelijke problemen. Het hele onderwijssysteem moet veranderen. Leraren moeten niet langer het juiste antwoord geven, want dat is er vaak niet. Met een onderzoekende houding kan je daarentegen veel bereiken. Ik probeer mijn studenten bovendien moed te geven om de jungle in te gaan.”
Business as usual
Ohmae, die al tientallen jaren de wereld rondreist, vindt geen enkel bedrijf klaar voor de uitdagingen van de 21ste eeuw. “Je ziet te veel bedrijven die zich bij business as usual houden. Maar een bedrijf dat camera’s, cd’s of films verkoopt kan daarmee niet gewoon doorgaan. Hun markt krimpt alleen maar. Ze moeten echt fundamenteel veranderen. Alles is aan het veranderen. Alleen bedrijven die onbevooroordeeld zijn ten opzichte van het verleden en de toekomst zullen het redden. Je kan niet langer teren op successen uit het verleden. Je moet risico’s durven nemen” De succesformule van bedrijven is volgens hem over de hele wereld hetzelfde, onafhankelijk of je in Japan zit, Finland of Oezbekistan. Het gaat altijd om mensen, strategie en uitvoering. Natuurlijk zijn er verschillen tussen continenten. “Japan is succesvol met bedrijven als Toyota en Canon, terwijl de VS veel succesvoller is met nieuwe bedrijven als Google en eBay. Voor Europa is het van belang dat zij de vraag kunnen beantwoorden: hebben jullie een manier gevonden om van China je beste klant te maken? Je kan het namelijk niet winnen als je China als concurrent ziet. Je moet het niet als bedreiging waarnemen, maar als uitdaging. China is een belangrijke potentiële klant en partner.”
De Nederlandse vertaling van The Next Global Stage verscheen onlangs bij uitgever Business Contact.
http://www.ohmae-report.com/pro/bioe.html
http://www.thinkers50.co.uk/?page=biography&ranking=19
