Geen producten in de winkelwagen.
Informele relaties in een bedrijf beïnvloeden coöperatieve gedragingen van de werknemers meer dan het formele loopbaanbeleid.
Bedrijven moeten leidinggevenden in staat stellen een informele ruilrelatie met hun personeel aan te gaan om daarmee positief gedrag te kunnen belonen. Werknemers zullen dan meer samen werken met hun leidinggevenden en met hun collega’s. Dit stelt Mattijs Lambooij, die op 22 november 2005 promoveert aan de faculteit Sociale Wetenschappen te Utrecht.
Als werknemers meer met elkaar samenwerken dan heeft dat een positief effect op de sfeer en de productiviteit van de afdeling. Vooral het gedrag van de leidinggevende is van belang voor coöperatieve gedragingen van zijn werknemers. Wanneer de leidinggevende zich bijvoorbeeld extra inzet om de loopbaanwensen van de werknemer te realiseren, dan is deze bereid méér te doen dan formeel van hem geëist kan worden. Dit is een voorbeeld van een informele uitruil die van belang is bij het stimuleren van samenwerking in bedrijven.
Medewerkers die extra inzet tonen zijn van onschatbare waarde voor organisaties omdat ze taken oppakken, die niemand zou oppakken als iedereen alleen maar precies deed wat in zijn contract staat. Sterker nog, werknemers gaan harder werken om de ruilbalans in evenwicht te brengen. Deze ‘ereschuld’ houdt in dat je degene die iets voor jou heeft gedaan, goed moet behandelen. Een krappe arbeidsmarkt heeft daar weinig invloed op.
Lambooij trekt deze conclusies uit een experiment onder 388 werknemers uit vijf bedrijven. De respondenten waren eerder bereid overuren te draaien in een noodgeval wanneer het afdelingshoofd in het verleden de respondent had gesteund. Meer kansen op promotie in de toekomst had geen invloed op de bereidheid overuren te maken, maar de respondenten waren wel meer bereid overuren te werken als ze pas een promotie hadden gehad.
Mensen zijn bovendien eerder geneigd om samen te werken wanneer ze in het verleden ook al succesvol hebben samengewerkt, aldus Lambooij. Het is daarom in het belang van de werkgever om de kans te vergroten – met een goed loopbaanbeleid – dat werknemers langer bij het bedrijf blijven, zodat er zo gebruik gemaakt kan worden van zulke succesvolle samenwerkingsverbanden.
Succesvolle samenwerkingsverbanden van werknemers kunnen volgens Lambooij kapot worden gemaakt door functiewisselingen. Werknemers die te vaak van plek wisselen, raken slechter ingebed in het netwerk met collega’s. Dit zorgt ervoor dat collega’s minder goed met elkaar gaan samenwerken en de kans dus afneemt dat werknemers iets extra’s voor het bedrijf gaan doen.
