Als iedereen af en toe een leider is, zoals wordt beweerd in Gedeeld leiderschap, wie zijn dan nog de volgers?
Of biedt het principe van 'gedeeld leiderschap' vooral troost dat we – zie je nou wel – allemaal toch best leiderschapskwaliteiten in onszelf herbergen, en doen we vervolgens nog gewoon wat de baas ons opdraagt? Interessante vragen. Helaas vinden we antwoorden niet in ‘Gedeeld leiderschap’, een co-productie van organisatieadviseur Jelle Dijkstra en Paul-Peter Feld, in het dagelijks leven hr-directeur van Xerox Nederland. Opvallend is het boek wel. Niet door het onderwerp (geen thema zo afgekloven als leiderschap), wel door de manier van uitgeven, want in plaats van één boek, vonden we er zomaar twee op ons bureau.
Titel hetzelfde, inhoud hetzelfde, alleen de vormgeving verschilt dag en nacht. Eén heeft eenBoekrecensie:
Gedeeld leiderschap
Jelle Dijkstra en Paul-Peter Feld
Dijkstra OAPM, 100 pagina's wetenschappelijke uitstraling, één is eigentijds, meer op snel scannen gericht, met veel plaatjes en kleurtjes. Het Nieuwe Lezen, aldus de auteurs. Op basis van de cover alleen is het verschil niet helemaal duidelijk, maar binnenin des te meer.
Nieuw leiderschapsmodel
Dat er twee dezelfde boeken worden uitgedeeld, is niet alleen een aardig grapje van Felds werkgever Xerox, dat daarmee zijn grafische vaardigheden kan etaleren. Er zit ook een gedachte achter, namelijk dat als je twee dezelfde boeken hebt, je er best een kunt weggeven. En dat weggeven, daar gaat het de heren om. Want 'delen is vermenigvuldigen', zeggen ze. Kerntheorie van het boek is dat oude leiderschapsmodellen hebben afgedaan, en dat we zoeken naar een nieuw model. Niet dat die er niet al zijn. De afgelopen jaren kwamen al termen voorbij als Level 5 leadership, visionair leiderschap, intern ondernemerschap, organiserend leiderschap, coachend leiderschap, faciliterend leiderschap, integer leiderschap, dienend leiderschap, 'inclusive leadership' en 'responsible leadership'. En dan zijn we er vast nog een handvol vergeten.
Al de goeroes van die termen pretenderen zo'n beetje hetzelfde: dat leiders van nu geen opdrachten meer kunnen uitvaardigen, maar dat ze samenwerking met hun medewerkers moeten zoeken willen ze iets gedaan krijgen. Geen slavendrijvers meer, precies 100 jaar na Frederick Taylors scientific management, maar koersbepalers en coaches. Tot zover dus weinig nieuws. Dat staat er ook verder niet veel in 'Gedeeld leiderschap', hoe geïnspireerd de twee ook af en toe raken over het onderwerp en hoe aardig ze ook de rol van de instituties hierin belichten.
Dialoog aanjagen
Het boek roept wel veel vragen op, vragen waar de twee heren ook mee worstelen, getuige de inleiding van hun boek, waar ze schrijven dat hun doel is 'de dialoog aan te jagen over hoe samenwerking, organiseren, leren en leiderschap het best vorm kunnen krijgen'. Dat klinkt mooi, dialogen aanjagen, maar de vraag is dan natuurlijk: dialoog met wie? Het boek is niet bedoeld voor mensen die nu al een leidersfunctie hebben, want 'leiderschap zit in iedereen'. Maar het boek sluit dan weer af met een foto van een orkest op een NS-perron, waar de dirigent toch duidelijk de lakens uitdeelt. Tja, wat is het nou?
Iedereen een goede dirigent?
Is het boek dan bedoeld als waarschuwing aan de manager die zich nog steeds als bullebak denkt te kunnen gedragen? Dat ook weer niet echt. 'De manager is enerzijds een verdwijnende discipline', schrijven Dijkstra en Feld. 'Anderzijds moet hij een belangrijke rol spelen in het transitieproces.' Wacht eens even. Zeggen ze nou dat de manager zijn eigen graf maar moet graven? Maar dan zijn we toch weer terug bij het begin? Want als iedereen leider is, is feitelijk niemand het. Iedereen kan best uitgroeien tot een goede dirigent. Maar laten we alsjeblieft niet allemaal tegelijk denken dat we kunnen dirigeren.
En nog iets: als de manager een verdwijnende discipline zou zijn, waarom verschijnen er dan nog steeds zo verschrikkelijk veel boeken die vertellen hoe zij hun leiderschapsrol zouden moeten invullen?
Bestel dit boek online
Management Team neemt elke vrijdag een nieuw (management)boek onder de loep: Eerdere recensies
Lees ook:
- De 5 beste Nederlandse managementboeken van 2010
- De 5 beste internationale managementboeken van 2010
