Hun cv’s zijn indrukwekkend, hun diploma’s gerenommeerd. Toch zie je tijdens interviews meteen wie écht geschikt is voor de top.

Vorige keer schreef ik over het belang van leervermogen. Deze keer komt een minstens zo cruciaal kenmerk van toptalent aan bod: het vermogen om complexiteit te reduceren. In gewoon Nederlands: dingen simpel maken.

Overdreven managementjargon

Veel directieleden en managers maken hun werk onnodig complex, ondanks al hun (post)academische studies aan prestigieuze universiteiten en business schools. In de dagelijkse aansturing van hun teams communiceren ze bewust omslachtig. Sommigen doen dit uit onzekerheid. Anderen denken indruk te maken op jongere collega’s, of willen zo hun hoge salaris rechtvaardigen.

Als executive searcher gaan bij mij de alarmbellen direct af wanneer kandidaten zich verstoppen achter overdreven managementjargon. Zeker bij leiderschapsfuncties is dat een slecht teken. Want wie wil er nou een leider volgen die onbegrijpelijk praat?

Moderne leiders moeten juist mensen inspireren en in beweging krijgen. Daarom is het vermogen om zaken simpel te houden zo belangrijk. Het is een van de kenmerken die echt toptalent onderscheidt van de rest.

Lees ook: Deze eigenschap mist op elk cv, maar is cruciaal voor het vinden van toptalent

De kunst van het simplificeren

In mijn dagelijkse executive searchpraktijk valt het mij meteen op: échte toptalenten proberen zich niet beter voor te doen dan ze zijn. Ze kennen meestal hun sterke punten, maar zijn ook open over wat ze nog kunnen verbeteren.

De beste mensen leggen alles glashelder uit, ongeacht hun vakgebied of discipline. Middelmatige kandidaten doen precies het tegenovergestelde tijdens interviews. Ze verliezen zich voortdurend in vaktaal en vluchten in gecompliceerde terminologie. Ze denken indruk te maken, maar het effect is averechts.

Voor mijn boek Toptalent sprak ik met ongeveer 65 leiders uit allerlei werelden. Van de opperbevelhebber der strijdkrachten tot de allerbeste koks. Van ceo’s tot toezichthouders en superspecialisten. Zonder uitzondering waren ze in staat om snel en simpel tot de kern te komen. Ze konden mij als leek diep inzicht verschaffen in de essentie van hun vakgebied.

Marcel Levi als schoolvoorbeeld

Zo sprak ik onder anderen met prof. dr. Marcel Levi. Destijds nog internist en voorzitter van het stafconvent en van de patiëntenzorgcommissie van het AMC-ziekenhuis aan de rand van Amsterdam. Levi werd al benoemd als hoogleraar toen hij 35 jaar oud was.

Op het moment van het interview bestond de baan van Levi uit vier componenten. Allereerst was dat de patiëntenzorg op de afdeling interne geneeskunde. Daarnaast deed hij onderzoek en gaf hij ook nog gewoon les aan studenten.

Alsof dat niet genoeg is, had Levi er ook nog een stevige managementtaak bij. Als manager van het stafconvent was hij eindverantwoordelijk binnen een model waar de ‘professional in the lead’ is.

Effectief communiceren

Wat is Levi’s grootste talent? Hij kan niet alleen veel ballen tegelijk in de lucht houden, maar blinkt vooral uit in communicatie. ‘Ik kan makkelijk communiceren op alle niveaus en daarnaast is het een persoonlijke missie om dingen simpel en behapbaar te maken’, aldus Levi zelf.

Veel artsen hebben de neiging om dingen nodeloos ingewikkeld te maken én onbegrijpelijk jargon te gebruiken. Lei doet precies het tegenovergestelde. Hij breekt met de norm in de medische wereld.

Maar Levi trekt zich weinig aan van wat ‘hoort’. Tijdens zijn middelbare school haalde hij bijvoorbeeld ook horecadiploma’s. Los van de vakkennis, ook goed voor de sociale ontwikkeling en het leren praten met gewone mensen.

Lees ook: Waarom ‘copycat-leiders’ falen en toptalenten schitteren: lessen van sterrenkok Jonnie Boer

Kruistocht tegen ingewikkeldheid

Tijdens ons interview pakte Levi een leeg vel papier en tekende een helder plaatje over zijn vakgebied. In tien minuten legde hij mij in lekentaal uit waar zijn vak in essentie over gaat. Hij is in staat om zijn specialisaties van interne geneeskunde en hematologie (de studie van bloed, bloedziekten en bloedvormende organen) op eenvoudige wijze te ontrafelen.

Hij begrijpt goed dat dit ook nu nog ongebruikelijk is in de medische wetenschap. Zelf zegt hij daarover: ‘Als je met een groot deel van mijn vakgenoten spreekt over bijvoorbeeld bloedstolling, hebben ze vaak nog de neiging om te roepen dat het ingewikkeld is. Mijn kruistocht is juist om het te zien als gemakkelijk. Het is met de beste intenties heel ingewikkeld gemaakt door mensen die te veel naar de details keken.’

Als hij met patiënten werkt, heeft Levi dezelfde benadering. Hij maakt op heldere wijze duidelijk hoe het zit. Geen jargon, maar in simpele taal vertellen welke behandelmethodes er zijn, en tegelijkertijd ook je mening als specialist niet onder stoelen of banken steken.

Nederlander van het jaar

In 2016 werd Levi door weekblad Elsevier uitgeroepen tot Nederlander van het jaar, vanwege de manier waarop hij het AMC bestuurd had. Daarna nam zijn carrière een vlucht.

In 2017 ging hij naar Londen waar hij chief executive werd van de groep van University College London Hospitals, een vooraanstaande keten van zorginstellingen die bekend staat om het leveren van eersteklas acute en specialistische zorg vanuit meerdere ziekenhuizen. Sinds 2021 is hij voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Het zou mij niet verbazen als we Marcel Levi de komende jaren nog een keer terugzien als minister of staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Met zijn vermogen om ingewikkelde dingen toegankelijk te maken, kunnen ook gewone Nederlanders begrijpen waar de politicus het over heeft.

Dit artikel is geschreven door

Ralf Knegtmans

Ralf Knegtmans is managing partner van executive searchbedrijf De Vroedt & Thierry. Hij bemiddelt op dagelijkse basis CEO’s en toezichthouders en als schrijver van boeken richt hij zich op talenten en leiders van de toekomst.