Een leider moet niet alleen zorgen dat hij volgers krijgt, hij moet vooral zorgen voor nieuwe leiders, zegt Jean-Francois van Boxmeer.
Een leider moet zorgen voor nieuwe leiders, vindt Jean-Francois van Boxmeer, ceo van Heineken en leider van het beste bedrijf van 2013. 'Nieuwe leiders creëren is minstens net zo belangrijk als het zorgen voor volgers. Jij bent als leider meestal eerst de captain van het team, je speelt op hetzelfde veld. Maar langzaam groei je dan toe naar een rol als coach, waarbij het veel meer je taak is mensen te stimuleren en vooral ook: te selecteren. Dat is het moeilijkste deel van je taak als leider. Maar tegelijk ook de belangrijkste. Waarbij het de kunst is die selectie te maken voordat er problemen ontstaan.'
Integration office
Van Boxmeer sprak deze week op de Zwitserse businessschool IMD over leiderschap. Hij had het daarbij ook over de vele acquisities die de bierbrouwer onder zijn leiding heeft gedaan. 'Het geheim daarvan is: je moet altijd vanaf de eerste dag very clear zijn, meteen zeggen waar het naartoe gaat. Dan zegt altijd 10%: ja, dat gaan we doen, nog eens 10% zegt: ik doe niet mee, en de grote groep zegt: let's wait and see. De truc is snel afscheid te nemen van die 10% die niet wil en de rest op te pakken en te stimuleren. Dat laatste doe je door op hun kracht verder te bouwen, niet te blijven hameren op hun zwakheden.'
Heineken heeft een heus integration office dat na een acquisitie de integratie zes tot negen maanden begeleidt, vertelde Van Boxmeer. 'En om een overname te laten slagen, hebben we ook nog de magic trick: de naam Heineken. Die heeft overal op de wereld grote aantrekkingskracht, vooral op jonge mensen.'
Niet accepteren
Van Boxmeer, alweer acht jaar Heineken-ceo en zelf IMD-alumnus, ziet met name in Europa een rare paradox als het gaat om leiderschap. 'Aan de ene kant schreeuwen we erom, maar aan de andere kant: als er zich iemand als leider gedraagt, accepteren we het ook niet.'
Leadership is an honour that requires sacrifice
Voor zijn eigen leiderschap noemt hij vooral zijn tien jaar in Afrika 'vormend'. 'Ik heb in Kameroen, Zaire en Rwanda gezeten. Dat was toen nog zeker niet emerging, integendeel. Zulke moeilijke omstandigheden, dat helpt je wel je leiderschap te ontwikkelen. Het is een avontuur geweest. En dat heb je nodig om ergens leider te worden. En een dosis geluk natuurlijk.'
Oordelen
Hoe hoger je komt in een organisatie, 'hoe geisoleerder', aldus Van Boxmeer. 'En hoe meer je ook zult moeten vertrouwen op anderen. Ook op mensen die je niet of nauwelijks kent. Dan speelt intuitie een grote rol. En je moet ook over mensen durven oordelen. Daar word je immers voor betaald. Je moet continu bekijken: hebben we hier de beste mensen in het team om de wedstrijd te winnen? En zo nee, dan moet je dus ingrijpen.'
Drie competenties
Volgens Van Boxmeer heeft een goede leider drie kwaliteiten: integriteit, competentie en empathie. 'Integriteit gaat verder dan alleen: niet stelen en eerlijk zijn. Het gaat er ook om: doe je dingen niet in je eigen belang, maar in het belang van je bedrijf? En ben je bereid verantwoordelijkheid te nemen, ook voor wat anderen doen? Geef je niet iemand anders de schuld? Leadership is an honour that requires sacrifice.'
Competenties gaat over zowel inhoudelijke expertise als karakter, zegt de Heineken-ceo. 'Iedere leider moet deskundig zijn op minstens één, liefst twee expertisegebieden. Hij of zij moet ook onder druk kunnen presteren, standvastig zijn en de balans bewaren tussen optimisme en overmatig zelfvertrouwen.'
Coach
Empathie, ten slotte, gaat volgens Van Boxmeer over 'je verbonden voelen met mensen'. 'Dat is ook iets dat je niet kunt faken. Het gaat erom of je constructief kritiek kunt geven, niet destructief. Daar komt ook die rol als coach weer terug.' Dat is wel het moeilijkste deel van zijn werk, geeft hij toe. 'De grootste vergissingen die ik heb gemaakt, zijn beslissingen die ik maakte in mijn rol als coach en selecteur. Meestal heb ik te lang gewacht op verandering. En dan wordt het een probleem, dat kostbare tijd kost. Dat had ik dan liever voorkomen.'
Vooruitziende blik
in 2008 bereidde Van Boxmeer zijn managers voor op moeilijke jaren. 'Ik zei: er komt zeker voor 10 jaar slecht weer aan. Veel mensen keken me aan alsof ik in een depressie was beland. Twee dagen later viel Lehman Brothers om. Toen keken ze me aan of ik helderziend was. Maar het gaf ook richting, het mobiliseerde verandering. En ik kan wel zeggen: we are out of the woods now. Het heeft niet slecht uitgepakt. Alhoewel, als we het over Europa hebben: die voorspelling voor 10 jaar slecht weer, daarmee was ik denk ik wel wat overoptimistisch…'
Meer over Heineken?
- De opmars van bierconcern Heineken
-
Reconstructie van een hete bierherfst
-
Heineken uitgeroepen tot het beste bedrifj van 2013
