Het optimisme onder cfo's over het herstel van de economie en het bedrijfsleven neemt over de hele wereld toe, Azië voorop. In Europa is het aantal optimisten voor het eerst weer groter dan het aantal pessimisten. Dat blijkt uit de CFO Survey, een wereldwijd onderzoek onder financieel directeuren.
Over de hele linie zijn de verwachtingen minder somber en minder extreem dan in de voorafgaande kwartalen. Toch zal de werkgelegenheid waarschijnlijk afnemen, en duurt het nog enkele jaren voordat het personeelsbestand terug is op het niveau van eind 2007. En hoewel het aantal orders toeneemt, blijft de vraag van de consument de belangrijkste zorg van de Europese cfo's.
Meer optimisten
De meerderheid van de cfo's in de VS (58%) en Azië (75%) is nu optimistischer over de economie van hun land dan in het voorgaande kwartaal. Waren cfo's in Europa het afgelopen half jaar in vergelijking met hun Amerikaanse en Aziatische collega's nog overwegend pessimistisch, nu worden ook zij in rap tempo positiever. Inmiddels is iets meer dan de helft van de Europese cfo's optimistischer over de economie in het eigen land, en 47% is positiever over de financieel-economische vooruitzichten van de eigen onderneming. In Europa is het aantal optimisten voor het eerst sinds enkele kwartalen weer groter dan het aantal pessimisten.
Herstel zet in
Cfo's in Europa verwachten dat het gemiddeld nog ruim 9 maanden duurt voordat het herstel inzet, hun collega's in de VS rekenen op nog geen 7 maanden en in Azië op zo'n 5 maanden. Dit strookt overigens met het op 14 september gepubliceerde forecast report van de Europese Commissie, dat in de nabije toekomst een einde van de krimp voorziet, ofschoon de impact van de kredietcrisis op de arbeidsmarkt en overheidsfinanciën volgens het rapport nog langere tijd merkbaar zal zijn.
De meeste zorgen
Cijfers die het optimisme onder Europese cfo's bevestigen, betreffen de toename van het aantal orders. Een kleine meerderheid (54%) van de Europese bedrijven ziet een toename in het aantal orders ten opzichte van het vorige kwartaal, zowel uit eigen land (60% toename) en andere Europese landen (35%), als uit Azië (33%) en de VS (11%). Wat cfo's ook dit kwartaal de meeste zorgen baart is de afnemende vraag van de consument. Nummer twee op het zorgenlijstje is het bancaire systeem. Het derde aandachtspunt wordt gevormd door de kredietmarkten, en dan met name de verkrijgbaarheid en kosten van kredieten.
Geen werkgelegenheid
Onverminderd pessimistisch blijft de Europese financieel directeur over de werkgelegenheid. Vergeleken met de afgelopen twaalf maanden zal het gemiddeld aantal medewerkers in het eigen bedrijf de komende tijd met 4 procent dalen. Bij bijna de helft van de respondenten daalt het personeelsbestand in het eigen bedrijf ten opzichte van eind 2007. Opvallend daarbij is dat ruim een kwart van hen verwacht dit peil nooit meer te zullen bereiken. De Amerikaanse en vooral de Aziatische collega's zijn wat dat betreft iets optimistischer.
Normalisering in zicht
De afgelopen kwartalen laten zien dat Europese cfo's steeds minder extreme veranderingen verwachten voor de nabije toekomst. Weliswaar verwachten bedrijven 6 procent minder dividend uit te betalen dan in de laatste 12 maanden, zullen de kapitaaluitgaven met bijna 4 procent afnemen en wordt er 4 procent gesneden in marketing. Maar in de vorige survey waren de respondenten een stuk pessimistischer. Bovendien lijkt er een eind te komen aan bezuinigen op andere fronten, zoals R&D-uitgaven. De normalisering van de economie lijkt in gang gezet.
