Tijdens de crisis krijgen organisaties last van braaf gedrag, zegt Leen Zevenbergen, auteur van de bestseller En nu laat ik mijn baard staan. In plaats van nieuwe initiatieven nemen, hebben bedrijven de neiging om te verstijven. Binnenkort verschijnt zijn tweede boek: 't Is groen, en groener wordt het niet.
Uw tweede boek ('t Is groen, en groener wordt het niet) over min of meer hetzelfde onderwerp als het eerste. Hoe zit dat?
"Naar aanleiding van het eerste heb ik veel lezingen gedaan over creativiteit en ondernemerschap. Wat me opviel was dat mensen heel enthousiast waren, maar er uiteindelijk weinig mee deden. Er is bij veel mensen angst om hun eigen ideeën in de praktijk te brengen. Met mijn tweede boek wil ik de lezers stap voor stap op weg helpen."
Vanwaar de titel?
"Dat verwijst naar het stoplicht. Voor creativiteit en nieuwe initiatieven staat het op groen. Het is een beetje sullig om voor een groen stoplicht te gaan wachten. Maar toch komt het ondernemerschap in grote bedrijven erg moeilijk van de grond. Veel mensen lopen met plannen rond, maar vaak worden die door hun omgeving uit hun hoofd gepraat."
U schrijft ook over de economische crisis. Wat vindt u van de manier waarop bedrijven erop reageren?
"De eerste reflex is vaak verstijving. Alle initiatieven worden gestaakt en er kan niks meer. Er wordt alleen naar de kosten gekeken. Vervolgens krijgen bedrijven last van braaf gedrag. ‘Onder de huidige omstandigheden kunnen we natuurlijk niet met onze relaties gaan golfen.' Dat is contraproductief! Je moet juist nu gaan golfen met je relaties. Bedrijven raken veel te veel naar binnen gekeerd, maar de oplossing voor de crisis ligt buiten, bij de klanten. Stuur zo veel mogelijk mensen er op uit, zelfs de financieel administrateur als het moet!"
"Een lastige tegenstelling is dat ondernemerschap vaak chaos creëert, ongestructureerd is en daardoor in de ogen van vele brave managers gevaarlijk is. Maar juist als snel gezocht moet worden naar nieuwe afzetmarkten is dit gedrag noodzakelijk. Logisch dat de echte managers zich krampachtig aan regels gaan vasthouden en dus braaf worden, het goede voorbeeld willen geven. En daardoor juist het verkeerde voorbeeld geven, want elke poging om ongestructureerd de markt in te gaan wordt tegengehouden."
U ontraadt kostenbesparingen?
"Zeker niet, ze kunnen heel nuttig zijn. Maar niet met de kaasschaaf, die neemt alle creativiteit weg. De omzet opvoeren kan veel beter werken dan de kosten omlaag brengen. Bij ondernemende organisaties zie je vaak dat het met de kosten al goed zit, daar zijn ze er zeer op gespitst. Soms is het zelfs beter de kosten omhoog te brengen. Bij een familiebedrijf reageerde men op de crisis door de salesforce te vergroten, bij een beursgenoteerd bedrijf uit dezelfde sector door hem te verkleinen. Het verschil is: bij het familiebedrijf zijn ze op de lange termijn gericht. Bij een familiebedrijf denken ze in generaties, bij een beursbedrijf in kwartalen."
U noemt het voorbeeld van een bedrijf waar het salaris vrijwillig werd verlaagd.
"Dat heb ik meermalen gedaan in bedrijven waar ik leiding aan gaf. Tijdens een moeilijke periode van een startup kwamen we krap te zitten. Toen hebben we iedereen gevraagd om een deel van het salaris in te leveren. Als we uit de problemen zouden komen, zou men het geld alsnog krijgen, aangevuld met een kleine bonus. Iedereen ging akkoord. In een ondernemende organisatie krijg je dat voor elkaar, als je het maar goed uitlegt. In een grote bank of bij een ander groot bedrijf hoef je dat niet te proberen, vrees ik. Daar gaan de werknemers op hun strepen staan."
Leen Zevenbergen werkte onder meer als directievoorzitter van Origin. Als ondernemer was hij betrokken bij 20 startups. Zijn eerste boek En nu laat ik mijn baard staan werd verkozen tot managementboek van het jaar 2007. De opvolger 't Is groen, en groener wordt het niet verschijnt eind deze maand bij Business Contact.
Kijk voor het laatste nieuws uit uw vakgebied op nieuws.mt.nl.
