In de serie succesvolle innovatieve bedrijven deze week: ProtoSpace. Een laagdrempelige werkplaats waar starters zelf hun ideeën of concepten letterlijk tastbaar kunnen maken.
Protospace huist aan de Nijverheidsweg 16 in Utrecht, een industrieterrein met grote hallen die door heel verschillende bedrijven worden gebruikt. Veel bedrijfsverzamelgebouwen met nieuwe bedrijfjes, start-ups uit de high tech en de design industrie.
ProtoSpace is een laagdrempelige werkplaats waar startende ondernemers, ontwerpers, kunstenaars, uitvinders en studenten zelf hun ideeën of concepten letterlijk tastbaar kunnen maken. Het lab beschikt over moderne, digitaal aangestuurde machines, waarmee een ontwerp wordt vertaald van computerbestand naar een 2D- of 3D-model in één of meerdere kleuren. Zelfreproducerende machines dus.
Bedrijvigheid
Bij binnenkomst in het pand is de bedrijvigheid voelbaar. In de centrale hal, aan een grote tafel zijn studenten en kleine ondernemers bezig op hun laptops. Een van de hoge muren wordt bedekt door een stellingkast met daarin verschillende producten die via de 2D en 3D machines zijn vervaardigd; stoelen, vazen, sieraden en allerlei kleine objecten. In een andere ruimte staan verschillende ontwerpers geconcentreerd te werken bij de machines. In een van de machines wordt een plaat plexi versneden tot kunstige krullen, in een andere wordt laagje voor laagje een vorm opgebouwd uit heel fijn wit poeder.
Fablab
Protospace is een fablab. Een laagdrempelige mogelijkheid om ‘almost anything’ te produceren. Het eerste fablab is opgezet door professor Neil Gershenfeld van MIT. Op zijn website staat het als volgt: “Neil Gershenfeld teaches a class at MIT called ‘How To Make (almost) Anything’, where the students have access to high-level tools on which the university spends millions of dollars. He expected his course to be a lab for the top engineering students to master the machines. Instead, he is finding that non technical students are showing up and bringing varied backgrounds to bear on exploiting the possibilities and capabilities of the newest technology available.”
De aanpak van Gershenfeld gaat uit van permanente deling van kennis en informatie. Daarom staat in de stellingkast ook een videocamera en een scherm opgesteld zodat het Utrechtse fablab permanent verbonden is met andere fablabs zoals in Groningen, Eindhoven, Amsterdam en Boston. Letterlijk een omgeving met open innovatie.
Do It Yourself 3D-printer
De machines bij Protospace kunnen 2D en 3D fabriceren. Ze snijden met een laserkop of ze smelten een plasticdraad tot de vorm die je op je PC hebt staan. De software die je voor het maken van een model kunt gebruiken is relatief eenvoudig. Een powerpointafbeelding kan al volstaan. Protospace is opgezet om deze technieken toegankelijk te maken voor degenen die er mee willen werken maar de dure machines niet kunnen betalen. De open innovatie-omgeving heeft inmiddels geleid tot te ontwikkeling van een machine die binnen bereik van de individuele gebruiker komt.
Voor ongeveer 500 euro is het mogelijk om een DIY (Do It Yourself) 3D printer te bouwen. Een apparaat dat eruit ziet als een open kubus gemaakt van stalen stangetjes van ongeveer 60 bij 60 centimeter. De kubus bevat een printplaat met elektronica en een geleidingsmechanisme waar een printkop op heen en weer (en in de hoogte variabel) kan bewegen. Door de printkop wordt een draad plastic gevoerd die volgens het softwaregestuurde patroon gesmolten plastic tot een figuur maakt. Fascinerend om te zien en in alle opzichten het prototype van een 3D printer die voor thuisgebruik beschikbaar gaat komen.
Nooit meer bestellen
Binnen Protospace is zichtbaar en voelbaar dat deze nieuwe technieken zullen leiden tot een volgende omwenteling in de verhouding tussen informatieverplaatsing en fysieke verplaatsing. Waarom zou je iets via TNT laten bezorgen wanneer je het thuis kunt printen? 3D printen gaat hele toeleveringsketens op z’n kop zetten. Waarom nog onderdelen bestellen wanneer je ze thuis kunt fabriceren. Het Fablab zal bij het doorzetten van deze ontwikkelingen snel worden gevolgd door het Homefab.
Ontmoetingsplaats
Protospace is niet zozeer een bedrijf op zich, maar een facilitaire en kennisontwikkelingsruimte voor andere bedrijven. De huidige kosten van apparatuur maken het noodzakelijk voor kleine ondernemingen om op zo’n voorziening terug te kunnen vallen. Maar die facilitaire kant is niet alles. Protospace is ook een ontmoetingsplaats waar kennis wordt uitgewisseld en ontwikkeld. Het is een vorm van open innovatie die de regionale en de Nederlandse economie helpt bij de transformatie naar een effectieve kenniseconomie.
Open innovatie
Open innovatie is mooi, maar je moet er niet naïef mee omgaan. Er bestaan ook vormen van innovatie waar je nog even de kaarten tegen de borst wilt houden. Voor bedrijfjes die nog in een fase zitten dat ze hun kennisontwikkeling willen beschermen heeft Protospace afzonderlijke dagdelen beschikbaar. Een goede formule die bijdraagt aan een meervoudige inzet van een primair open innovatieomgeving. De regioformule Utrecht die is gekozen door de Task Force Innovatie (TFI) ligt ten grondslag aan het ontstaan van Protospace. Overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen zorgen gezamenlijk voor dit soort initiatieven. Dergelijke samenwerking is noodzakelijk voor het tot stand brengen van faciliteiten die iedereen belangrijk vindt maar waar geen van de partijen exclusief verantwoordelijkheid voor voelt.
Innovatie is hét middel om te kunnen concurreren in de huidige, global economy. Alleen is innoveren niet altijd eenvoudig. In deze serie laten consultants van Berenschot goede voorbeelden zien van organisaties die de eindstreep wel hebben gehaald. Met de nadruk op hoe ze dat gedaan hebben.
