Ondanks het overtuigende bewijs dat lange werkdagen schadelijk kunnen zijn voor zowel werknemers als werkgevers kan het in de praktijk toch moeilijk zijn om ongezonde werkgewoonten te overwinnen en een beter en duurzamer evenwicht tussen werk en privé te bereiken.
Om te onderzoeken wat druk bezette professionals kunnen doen om een positieve verandering teweeg te brengen, hielden onderzoekers Ioana Lupu en Mayra Ruiz-Castro 200 diepte-interviews met 78 midden- en senior managers van twee wereldwijd opererende organisaties in Londen. Het ging hierbij om een advocaten- en een accountantskantoor. De meeste geïnterviewden waren tussen de 30 en 50 jaar oud en hadden tenminste één thuiswonend kind. Er deden evenveel mannen als vrouwen mee.
Cyclus
In een artikel op de website van Harvard Business Review vertellen Lupu en Ruiz-Castro dat een meerderheid van de geïnterviewden het werk omschreef als veeleisend, vermoeiend en chaotisch. Ondanks deze gevoelens vonden zij de lange werkdagen vanzelfsprekend. Ze namen aan dat ze alleen maar succesvol konden zijn als ze veel uren maakten. Ongeveer 30 procent van de mannen en 50 procent van de vrouwen bood echter bewust weerstand aan de lange dagen.
Ze maakten gebruik van verschillende strategieën om een gezonder evenwicht tussen werk en privé te creëren en te behouden. Bovendien ging het hierbij niet om een eenmalige oplossing. De onderzoekers ontdekten dat het ontwikkelen van een goede werk-privébalans juist een cyclisch proces is. Omdat onze omstandigheden en prioriteiten kunnen veranderen, moet dit proces continu worden doorlopen. De cyclus bestaat uit vijf verschillende stappen.
#1 Neem een mentale pauze
Doe een stap terug en vraag jezelf af welke factoren er op dit moment stress, onbalans of ontevredenheid veroorzaken. Welke invloed hebben deze omstandigheden op je prestaties en je werk? Hoe beïnvloeden ze je persoonlijke leven? Wat geef je prioriteit? Wat offer je op? Wat gaat er verloren? Pas nadat je een mentale pauze hebt genomen en over deze factoren hebt nagedacht, kun je ze gaan aanpakken.
Een van de geïnterviewden, een partner bij het juridische kantoor, vertelde bijvoorbeeld dat ze na de geboorte van haar zoon een grote mentale verschuiving doormaakte. Ze gaf aan dat het idee van ‘ik moet werken, moet werken, moet werken’ bij haar was geïndoctrineerd. Na de bevalling werd ze zich bewust van de botsing tussen dit idee en haar nieuwe rol als moeder.
Deze levensveranderende gebeurtenis was de stimulans die ze nodig had om een stap terug te doen. Lupu en Ruiz-Castro geven hierbij aan dat je niet hoeft te wachten tot zo’n gebeurtenis plaatsvindt. Iedereen kan in feite af en toe even een stapje terug doen om na te denken over zijn of haar huidige omstandigheden.
#2 Besteed aandacht aan je emoties
Als je eenmaal meer bewust bent van je huidige situatie, onderzoek dan eens hoe je je daardoor voelt. Vraag jezelf af: voel ik me energiek, vervuld, tevreden? Of voel ik me boos, vijandig of verdrietig? Een van de respondenten beschreef de negatieve emoties die hij voelde over zijn huidige werk-privébalans (of eigenlijk, het gebrek daaraan): ‘Als je ziet dat er kostbare tijd verloren gaat aan iets dat in wezen niet zo belangrijk is voor de essentie van het leven, voel je je verontwaardigd en verbitterd.’
De onderzoekers voegen toe: ‘Een rationeel begrip omtrent de beslissingen en prioriteiten die je leven sturen, is belangrijk. Even belangrijk is echter de emotionele reflexiviteit – dat wil zeggen het vermogen om te herkennen hoe jij je voelt door een bepaalde situatie.’ Bewustwording van je emotionele toestand is essentieel om te bepalen wat je wil veranderen in je leven en in je werk.
#3 Stel je prioriteiten bij
Door je cognitieve en emotionele bewustzijn te vergroten, kan je de dingen in perspectief plaatsen en bepalen hoe je je prioriteiten kan aanpassen. Vraag jezelf af: wat ben ik bereid op te offeren, en voor hoelang? Als je bijvoorbeeld je werk boven je gezin hebt gesteld, waarom vind je het dan belangrijk om op deze manier prioriteit te geven aan je leven? Is het echt nodig? Is het onvermijdelijk? Waar heb je nu al spijt van en waar zal je spijt van krijgen als je doorgaat op het huidige pad?
Onze prioriteiten veranderen vaak sneller dan onze dagelijkse gewoonten. De geïnterviewden die een positievere balans tussen werk en privé rapporteerden, bleken de prioriteiten met betrekking tot die gewoonten opzettelijk bij te stellen.
#4 Overweeg alternatieven
Voordat je je richt op oplossingen, moet je eerst nadenken over hoe je de verschillende aspecten van je werk en je leven beter kan afstemmen op je prioriteiten. Zijn er onderdelen van je functie die je graag zou willen veranderen? Hoeveel tijd zou je willen besteden aan je gezin of aan hobby’s? Onthoud dat het verbeteren van de situatie tijd kost. Ook moet je bereid zijn een beetje te experimenteren om te kijken wat voor jou werkt.
#5 Voer veranderingen door
Als je je prioriteiten hebt onderkend en zorgvuldig hebt nagedacht over de opties die je hebt om dingen te verbeteren, is het tijd om actie te ondernemen en een verandering door te voeren. Dat kan een ‘publieke’ verandering zijn of een ‘persoonlijke’ verandering. Een publieke verandering zorgt voor een expliciete verschuiving in de verwachtingen van je collega’s. Dit doe je bijvoorbeeld door een nieuwe rol aan te nemen die minder tijd vergt. Bij een persoonlijke verandering wijzig je op informele wijze iets aan je werkpatronen, zonder dat dat per definitie de verwachtingen van je collega’s verandert.
Zowel publieke als persoonlijke veranderingen zijn effectieve strategieën, zolang ze op een duurzame manier worden geïmplementeerd. In het geval van privéveranderingen kan het betekenen dat je jezelf grenzen oplegt – zoals ervoor kiezen om ‘s avonds, in het weekend of tijdens vakanties niet te werken en vervolgens vast te houden aan die beslissing – of dat je nee zegt tegen nieuwe projecten of een werkreis, zelfs als je druk voelt om ja te zeggen.
Vooral als je te maken hebt met een cultuur waarin lange werkdagen de norm zijn, is het gemakkelijk om terug te glijden naar business as usual
Voor de meer publieke veranderingen zou je in gesprek kunnen gaan met je leidinggevende over meer vrije tijd of flexibele uren. Daarbij is het belangrijk dat je steun krijgt van mentoren, partners en/of collega’s. Ook kan je overwegen formeel te solliciteren naar een nieuwe interne functie.
Tot slot, bovenstaande stappen zijn dus geen eenmalige activiteit, maar vormen een cyclus van voortdurende herevaluatie en verbetering. Vooral als je te maken hebt met een cultuur waarin lange werkdagen de norm zijn, is het gemakkelijk om terug te glijden naar business as usual. Of dat nu een bewuste of onbewuste keuze is. Gedurende je gehele professionele en persoonlijke leven zal je daarom moeten onthouden af en toe eens te pauzeren, contact te maken met je emoties, je prioriteiten te heroverwegen, alternatieven te evalueren en – indien nodig – veranderingen door te voeren.
