#1 Tesla is een catfish voor China
Het bouwen van elektrische auto’s in het Californische Fremont is in het prille begin razend interessant voor Elon Musk, omdat hij gratis emissierechten krijgt. Die rechten verkoopt hij voor miljarden dollars aan autoproducenten die nog geen EV’s maken.
China voert in 2017 zo’n zelfde soort emissiehandel in, legt onderzoeksjournalist Mara Hvistendahl uit in een podcast van The New York Times. Musk heeft daar zelf ook flink voor gelobbyd, want dat levert hem miljarden op.
Bovendien doen ze in dat land niet zo moeilijk over het welzijn van hun arbeiders. Extra ploegendiensten? Doorwerken tijdens de coronapandemie? Allemaal geen probleem. Chinese banken komen over de brug met 1,5 miljard aan goedkope leningen, Shanghai legt daar nog een lager belastingtarief bovenop.
Musk is hooked. Er komt een fabriek waar 20.000 werknemers aan de slag kunnen. Begin 2020 showt Musk met veel tamtam de eerste in China gebouwde Tesla. Maar China investeert natuurlijk niet in Tesla uit liefdadigheid.
De Chinese leiders zijn zeer bewust uit op een krachtige speler in elektrische wagens uit het buitenland. Dat is de tactiek van de catfish, wat niets te maken heeft met het gelijknamige programma op MTV. Dit gaat over het uitzetten van een agressieve vis om de andere vissen in de vijver op te jagen.
Het competitieve Tesla wordt binnengehaald om de eigen, nog jonge elektrische auto-industrie een schop onder de kont te geven. Wie daardoor harder gaat zwemmen is onder meer BYD, vandaag de grootste in China. Wereldwijd verkoopt het bedrijf inmiddels meer auto’s dan Tesla.
Lees ook: Chinese elektrische auto’s zijn klaar om Europa te bestormen: ‘Het vergt een lange adem’
Niet alleen de autobouwers, ook de leveranciers van onderdelen krijgen met catfish Tesla een boost om te innoveren en te groeien. Zo begint een Chinees bedrijf, CATL, met het leveren van de batterijen voor de Tesla’s. Nu is het de grootste batterijenmaker van de wereld.
De gietmachines van LK Group die met Tesla zijn ontwikkeld worden twee jaar later al aan zes andere Chinese autofabrikanten geleverd. Tesla heeft zelfs nog bijgedragen aan het opleiden en trainen van Chinese talenten.
De meeste werknemers uit de eerste Tesla-fabriek zijn inmiddels aan de slag voor Chinese concurrenten. De EV-bouwers uit China veroveren dankzij Tesla de wereldmarkt. De visionaire Musk had vast niet verwacht dat Tesla daar nu zelf onder zou lijden.
#2 Alleen camera’s is niet genoeg voor autonoom rijden
Zonder volledig autonoom rijdende wagens is Tesla eigenlijk niks waard. Het is een bekende uitspraak van Musk. Al een jaar of tien belooft hij zelfrijdende Tesla’s, maar ze zijn er nog altijd niet.
Voor die autonomie zou FSD, dat staat voor Full Self-Driving, moeten zorgen. Alleen al in de VS is de software inmiddels geïnstalleerd op 2 miljoen wagens. Zo’n 400.000 bestuurders rijden rond met de bètaversie, die in Nederland niet mag worden gebruikt.
Musk claimt dat FSD al veiliger rijdt dan mensen. Bestuurders zijn alleen nog maar nodig om te voldoen aan wettelijke eisen. Dat blijkt in de praktijk toch tegen te vallen. FSD heeft namelijk één grote zwakte: het heeft alleen camera’s om de weg, de weggebruikers en de verkeersomgeving te monitoren.
Andere manieren om deze wereld te verkennen, zoals supergevoelige sensoren, lidar of radar, worden niet gebruikt om blinde vlekken in te vullen. De ingenieurs van Tesla hebben zich bij de ontwikkeling wel degelijk hardop afgevraagd of alleen camera’s wel veilig genoeg zijn. Er is in het begin ook gewerkt met radar en er zijn andere systemen overwogen.
Musk vertrekt echter van ‘de eerste beginselen’. Dat staat voor het opzijschuiven van standaardpraktijken (lees: regeltjes). Problemen moeten worden versimpeld en liefst vanaf nul weer worden bekeken. De oplossing moet ook altijd goedkoper zijn.
In de optiek van Musk kunnen mensen met twee ogen rijden. Dit betekent dat auto’s ook alleen met camera’s moeten kunnen rijden, zo wordt uitgelegd in The New York Times. En dus stappen de ingenieurs op zijn aandringen af van radar- of andere technologie.
Maar camera’s en neurale netwerken zijn nog altijd geen ogen waar een heel menselijk brein achter hangt. Vandaar de honderden video’s op YouTube van missers en bijna-ongelukken. Ook worden allerhande rechtszaken aangespannen vanwege (dodelijk) letsel.
De Amerikaanse instanties voor verkeersveiligheid hebben FSD vorig jaar nog een brokkenpiloot genoemd. Het systeem negeert verkeersregels en voert risicovolle manoeuvres uit.
Inmiddels geeft Tesla ook toe dat FSD helemaal niet zelfrijdend is. Dat het als ondersteuning bedoeld is voor een oplettende bestuurder die zijn of haar handen aan het stuur houdt. Het systeem komt zo niet verder dan het autonome niveau dat andere automerken ook hebben (level 2 tot 3).
Deze maand is de prijs voor FSD – via abonnement of eenmalige aankoop – in de VS fors verlaagd. Musk blijft als een goede autoverkoper echter het potentieel zien. ‘De meeste mensen hebben nog steeds geen idee hoe verpletterend goed Tesla FSD zal worden’, postte hij eind maart nog op X.
#3 Problemen veroorzaken met ontwerp van Cybertruck
Musk vindt gewone pick-uptrucks maar saai, vooral die van Ford. Dus geeft hij groen licht voor de Cybertruck, een elektrische terreinwagen met een apocalyptische look. Volgens zijn biograaf Walter Isaacson heeft Musk zijn inspiratie hiervoor ook echt uit sciencefiction gehaald.
‘Hij komt met dingen uit films, sci-fi, videogames en zegt: “Zo wil ik het hebben”. Zelfs als iedereen daar tegen is, dan reageert hij met “hou op, we gaan het doen, we gaan het spannend maken”.’
Lees ook: Zo maak je je de ‘geekmentaliteit’ van ondernemers als Musk eigen
Al in 2017 besluit Musk dat deze truck volledig in roestvrij staal moet worden uitgevoerd. Dat betekent een nachtmerrie voor de productie. Het is niet zo simpel om staal in de juiste plooi te krijgen. Na jarenlange vertragingen wordt de truck sinds eind vorig jaar uitgerold.
Volgens Musk is dit de beste wagen ooit van Tesla, maar dat verhaal speelt zich tot nu toe vooral af in zijn eigen fantasie. De eerste gebruikers klagen er namelijk steen en been over. De truck komt vast te zitten in het zand, in de modder, de sneeuw.
De roestvrijstalen buitenkant blijkt wel roestachtige plekjes te krijgen en de kogelvrije ramen raken beschadigd in een hagelbui. Plotseling stoppen met rijden, alarmsignalen die zomaar afgaan, wieldoppen die banden eten, overmatig trillen, remproblemen… De klachten zijn eindeloos.
Nu blijkt het gaspedaal weer bekneld te raken, waardoor alle verkochte Cybertrucks worden teruggeroepen. Dat blijken er nog geen 4.000 te zijn.
Zijn eigen ontwerpers haten het design, anderen noemen het een tijdelijk fashion statement. Veel toekomst zien ze er niet in, wel veel narigheid. ‘Er zullen zoveel problemen zijn met de productie van dit afschuwelijke ontwerp dat er maar een paar geproduceerd zullen worden. Of de truck zal er uiteindelijk heel anders uit gaan zien.’
Om goedgekeurd te worden in Europa en China moet de ontwerper alvast terug naar de tekentafel. De wagen voldoet niet aan de veiligheidseisen. Ook Musk geeft inmiddels toe dat de Cybertruck niet zo’n handige zet was.
Het hoekige ontwerp maakt het ‘ongelooflijk moeilijk’ om de Cybertruck ‘op te markt te brengen, om volume te bereiken en om succesvol te zijn’, tempert hij de verwachtingen over het succes bij investeerders. ‘We hebben ons eigen graf gegraven met de Tesla Cybertruck’.
#4 Met X worden toekomstige Tesla-kopers weggejaagd
Met de aankoop van Twitter in het voorjaar van 2022 voor 44 miljard dollar, inmiddels omgedoopt tot X, heeft Musk eerst belangrijke adverteerders van zich vervreemd. Maar analisten en investeerders maken zich sinds de overname ook zorgen.
Niet omdat Musk op X extreem en polariserend gedachtegoed toelaat en zelf ook voor de nodige controverse zorgt, maar omdat zij het te veel afleiding vinden. Daardoor focust Musk zich niet genoeg op het runnen van Tesla.
De termen Musk en Tesla zijn bij 83 procent van de Amerikanen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wanneer de reputatie van Musk achteruitgaat, dan wordt Tesla daarin meegesleurd.
Geen verrassing: die reputatie gaat ook achteruit, blijkt uit onderzoek van CivicScience. Vlak voor de aankoop van Twitter keurde 34 procent van de Amerikanen Musks gedrag niet goed. Dat is inmiddels opgelopen naar 42 procent.
Lees ook: Elon Musk maakt er bij X net zo’n zooitje van als zijn voorgangers bij Twitter
Op de vraag van marktonderzoeker Caliber of ze producten en diensten van Tesla zouden kopen, geeft 70 procent van de Amerikanen voor de aankoop van Twitter nog een bevestigend antwoord. Vandaag is dat percentage gedaald naar 30 procent.
Brand Finance laat een vergelijkbare daling zien in de reputatie van Tesla onder consumenten in onder meer Nederland, het VK en Frankrijk tussen 2023 en 2024.
Musk gelooft niet dat hij met zijn gedrag en politieke visie de verkoopcijfers schaadt. Hij verwijst vorig jaar tijdens een conference call met investeerders nog naar zijn 127 miljoen volgers op X en merkt op dat hij ‘redelijk populair’ is.
Maar voor een man die bezig is met het koloniseren van Mars, het samenvoegen van mensen met AI en de zorg voor elf kinderen is een beetje minder tijd doorbrengen op sociale media misschien geen slecht idee.
