Het goede nieuws is dat de verschillen tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt wereldwijd kleiner worden. De zogeheten gender gap, de kloof tussen mannen en vrouwen als je kijkt naar werk, toegang tot onderwijs, politieke invloed, gezondheid en levensverwachting, was vorig jaar voor bijna 70 procent gedicht. Nederland doet het met een 31ste plek op de internationale ranglijst bovendien beter dan voorheen.
Maar dan het slechte nieuws: in het huidige tempo duurt het nog 131 jaar voor het salarisgat tussen mannen en vrouwen is gedicht. Terwijl het er vóór corona nog naar uitzag dat het ‘maar’ 100 jaar zou duren. De pandemie heeft de positie van vrouwen in veel landen dramatisch verslechterd. Ze verloren hun baan, stopten noodgedwongen met werk of studie (bijvoorbeeld om voor ouders of kinderen te zorgen) en vrouwen kregen ook minder leidinggevende functies aangeboden.
In Nederland valt de schade nog mee. Dat komt volgens deskundigen vooral doordat veel vrouwen hier toch al part-time werkten. Dat Nederlandse vrouwen hun positie internationaal gezien zelfs een beetje konden verbeteren komt doordat vrouwen hier meer uren zijn gaan werken en meer carrièrekansen kregen. Ook nam hun politieke invloed toe. De gendergap is daardoor in ons land nu voor 76,2 procent gedicht. In 2019 was dat nog 73,6 procent.
Verschillen in de top
Het dichten van de salariskloof gaat traag. En het gaat nog trager als je kijkt naar de hoogste en bestbetaalde functies, die van managers en ceo’s. Dat schrijven de Harvard-hoogleraren Boris Groysberg en Paul Healy in MIT Sloan Management Review. Ze ondervroegen, samen met universitair docent Eric Lin van de US Military Academy, medewerkers van meer dan 11 executive searchbureau’s. Ook kregen ze toegang tot data van een van de grootste recruiters ter wereld en bekeken ze meer dan 2000 profielen op LinkedIn.
De stappen die vrouwen kunnen maken zijn groter
Hun opmerkelijke conclusie: topvrouwen krijgen er in procenten uitgedrukt méér bij dan mannen als ze van baan veranderen. Vooral als ze die nieuwe positie krijgen bij een ander bedrijf. Dat wil overigens niet zeggen dat vrouwen in leidinggevende posities onder aan de streep nu meer verdienen dan hun mannelijk collega’s. Hun inkomen (inclusief bonussen) is nog altijd bijna 20 procent lager. Maar de stappen die vrouwen kunnen maken zijn groter. Topvrouwen kregen er ten opzichte van hun vorige baan gemiddeld 9,4 procent meer bij dan mannen. Jobhoppen is voor vrouwen financieel dus interessant.
Zoektocht naar topbestuurders
Een van de redenen dat vrouwen meer salaris (en prestatiegerichte toelages) binnenhalen is dat bedrijven steeds meer topbestuurders aantrekken van buiten. Dat is gunstig voor vrouwen. Die klimmen, zolang ze binnen dezelfde organisaties blijven, minder snel op de carrièreladder omhoog dan mannen. Ze lopen bijvoorbeeld een promotie mis omdat ze minder tijd besteden aan netwerken omdat ze kleine kinderen hebben. Vrouwen zeggen om die reden ook eerder nee tegen een baan waarvan ze weten dat die veel avond- en weekendwerk met zich meebrengt.
Een op de drie ceo’s is afkomstig van een ander bedrijf
Gelukkig voor vrouwen richten steeds meer bedrijven bij het zoeken naar een nieuwe topbestuurder de blik naar buiten. Kwam in de jaren zeventig nog maar één op de zes ceo’s van een ander bedrijf vandaan, in het begin van deze eeuw was dat al één op de drie. Natuurlijk profiteren ook mannen van deze ontwikkeling. Zeker als je bedenkt dat het voor searchbureau’s nog altijd een stuk makkelijk is om mannelijke toppers te vinden dan vrouwen. Maar mannen worden voor hun overstap verhoudingsgewijs minder beloond.
Vrouwelijke ceo is in trek
Volgens de onderzoekers komt dat omdat steeds meer bedrijven op zoek gaan naar vrouwen. Niet omdat ze allemaal zo begaan zijn met emancipatie. Bedrijven doen het simpelweg ook omdat ze de diversiteitsdoelen die ze hebben afgesproken moeten halen, zeggen Groysberg, Healy en Lin. De maatschappelijke druk om te laten zien dat vrouwen in het bedrijfsleven volledig meedoen is de laatste jaren gegroeid. Voor ondernemingen die goed voor de dag willen komen, is het dan makkelijker om meer vrouwen in de hogere regionen aan te stellen. Een vrouwelijke ceo, cfo of coo is voor de buitenwereld zichtbaar.
Vrouwen in lagere functies doen er imagotechnisch minder toe
Uit de studie blijkt dat vrouwelijke topbestuurders van beursgenoteerde bedrijven hun inkomen met gemiddeld 33 procent zagen stijgen nadat ze overstapten naar een ander bedrijf. Mannen kregen er in die situatie gemiddeld net geen 22 procent bij. Bij particuliere bedrijven, waar de buitenwereld een stuk minder meekijkt, kregen zowel mannen als vrouwen die overstappen naar een andere topfunctie er een kleine 16 procent bij.
Tegelijkertijd is deze ontwikkeling een veeg teken voor vrouwen die lagere functies in bedrijven bekleden. Dat er daar meer van zijn, doet er imagotechnisch blijkbaar niet zo erg toe. Misschien dat dat ook verklaart waarom vrouwen in de lagere echelons er financieel minder van profiteren als ze jobhoppen. Ze gaan na iedere overstap meer verdienen, maar ze maken geen grotere stappen dan de mannen.
Verleiden tot overstap
De onderzoekers bekeken ook of topvrouwen in de ene sector beter betaald worden dan in de andere. Dat blijkt inderdaad het geval. Voor topfuncties in de sales en op het gebied van research and development is het lastiger ervaren vrouwen te vinden. Ook voor een baan als general manager blijken aanzienlijk meer ervaren mannen voorhanden. Vindt een executive searcher dan toch een geschikte vrouw dan is een salarisverhoging van 30 procent geen uitzondering. Komt er uiteindelijk toch een man uit de bus, dan gaat die er pakweg 17 procent op vooruit.
Sommige vrouwen zijn zich goed bewust van de schaarste
Schaarste drijft de prijzen op, is de conclusie van de Harvard-hoogleraren en hun collega van de militaire academie. ‘Sommige vrouwen zijn zich daar ook goed van bewust’, zeiden executive searchers tegen hen. ‘Die weten dit heel goed in klinkende munt te vertalen’.
In andere gevallen worden vrouwen eerder met geld verleid. Bedrijven zijn bereid extra te betalen om hen zover te krijgen dat ze ja tegen een baan zeggen, ook al heeft dat voor hun privéleven grote gevolgen. Of het werkt durven de onderzoekers niet te zeggen. Daarvoor is volgens hen aanvullende studie nodig. Wat ze wel zien is dat bedrijven in Europa en de VS (van andere regio’s hadden ze geen gegevens) vrouwen met een partner en kinderen een grotere salarisverhoging aanboden dan mannen. Alleenstaande vrouwen werd vergeleken met mannen geen grotere stap in het vooruitzicht gesteld.
