Het schiet nog niet echt op met de lancering van het vorig jaar 2017 aangekondigde Invest-NL, maar in het voorjaar van 2019 moet het fonds ter grootte van 2,5 miljard euro toch echt (op z’n vroegst) live gaan, belooft het kabinet.
Het investeringsvehikel zal ondernemers straks – waar de markt te kort schiet – voorzien van risicokapitaal, garanties, exportkredietverzekeringen en internationale financieringsprogramma’s. Nederland volgt daarmee andere EU-landen, die al een tijdje zo’n investeringsinstelling hebben.
Gebrek aan projecten
Eerder deze maand werd nota bene de stekker getrokken uit NLII, een ander investeringsprogramma. Pensioenfondsen en verzekeraars zouden miljarden investeren, maar NLII sneuvelde door een gebrek aan projecten.
Invest-NL heeft een andere opzet, met de staat zelf als de enige aandeelhouder. Die 2,5 miljard trekt als het goed is extra kapitaal aan van pensioenfondsen, verzekeraars en Europese fondsen. Dat hefboomeffect zou in totaal 12,5 miljard aan kapitaal moeten kunnen opleveren, hoopt het kabinet.
Lessen
Op verzoek van GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee, die vindt dat er lessen moeten worden getrokken uit het falen van NLII, vond er donderdag een rondetafelgesprek plaats in Den Haag, waarbij naast financiers en experts onder meer MKB-Nederland, Social Enterprise NL en FMO aanschoven.
Ook de kersverse branchevereniging voor startups Dutch Startup Association – vertegenwoordiger van onder meer Ticketswap, Peerby, Moneybird en bunq – liet zich horen, met een kritisch geluid.
Om in aanmerking te komen voor bijvoorbeeld een achtergestelde lening is een van de eisen van Invest-NL dat er sprake is van “financieel gezonde ondernemingen” en een “vastgesteld minimaal positief rendement.” Daarmee sluit je startups juist uit van financiering, vreest Dutch Startup Association. “Startups zijn vaak namelijk nog niet financieel gezond”, zegt DSA-directeur (a.i) Pieter Veldhuizen.
Lees ook: 5 vragen aan Roland Sars, bestuurslid van de nieuwe lobbyclub voor startups
“Invest-NL moet juist gaan om risicovolle investeringen, daar waar sprake is van marktfalen. Dat kan gaan om onderwerpen als de totstandkoming van een duurzame energiemix, maar juist ook over startups.
We hebben het hier over hoog-innovatieve bedrijven die echt het verschil kunnen gaan maken voor consumenten, overheden en andere bedrijven. Maar wel bedrijven met een beperkte cash-flow, lage solvabiliteit, weinig zekerheid – laat staan winst. Juist hierin moet, en kan Invest-NL een rol spelen. Wij vragen het ministerie en de Kamer dan ook dit criterium los te laten.”
Spagaat Invest-NL
Het is een lastige spagaat, waarin Invest-NL zit. Aan de ene kant moet het fonds een oplossing bieden voor ‘marktfalen’, oftewel investeerders die hun hand op de knip houden omdat bijvoorbeeld startups een lange loop- of terugverdientijd hebben. Tegelijkertijd eist het kabinet dat het fonds voldoende rendement haalt om te voorkomen dat het inteert op zijn eigen vermogen.
Let wel, stelt Veldhuizen dan ook voorop, Invest-NL is een “positieve en gedurfde stap”. “Maar als de ambitie is om in het gat te springen dat de de markt nu niet oplost, dan moet je dit criterium weglaten. Het is een eerste stap, maar wie A zegt moet B zeggen.”
Versnippering
De Dutch Startup Association heeft nog een punt van kritiek: in tegenstelling tot wat er bij de bekendmaking van Invest-NL werd beloofd, blijven de regelingen Innovatiekrediet en de Seed Capital-regeling apart bestaan, onder de vleugels van de RVO. Om versnippering te voorkomen ziet de DSA liever 1 loket, waarbij er “echt vanuit de ondernemer gedacht gaat worden”.
“Juist omdat er bij onze achterban sprake is van nieuwe, schaalbare, technologie-gedreven producten is snelheid vaak geboden. Product- en marktontwikkeling moet centraal staan bij de ondernemer en financiering faciliterend. De DSA hoopt dan ook dat als het gaat om eisen, onderbouwingen, profielen, verántwoordingslast de ondernemersbehoefte centraal staat en dat deze snel door de ‘wasstraat’ van Invest-NL geholpen wordt.”
Aansluiten bij de markt
De DSA hamert voor Invest-NL verder op professionele fondsmanagers met ervaring in de private sector, en “zo veel mogelijk aansluiting zijn op de private markt, richting venture capital bedrijven en angel-investors”. Invest-NL zou wat DSA betreft syndicaatvorming moeten stimuleren, bijvoorbeeld door het gebruik van standaardcontracten.
Of de opmerkingen tijdens de hoorzitting nog impact kunnen hebben, valt nog te bezien. Alle belanghebbenden konden tot eind maart hun mening geven over het nieuwe fonds, waarna het nu wachten is op een conceptwet.
Veldhuizen hoopt dat de opmerkingen van DSA alsnog worden opgepikt door de ambtenaren op het Ministerie van Economische Zaken. “En anders is de Kamer nu in ieder geval op de hoogte, en zou er via een amendement alsnog dingen kunnen worden aangepast.”
