Een crisis is een broedplaats voor creativiteit en ondernemerschap. In de serie Starten in Crisistijd spreekt Sprout met succesvolle ondernemers over het starten in de vorige crisis.
Het verhaal van duurzameflessenmaker Dopper begint voor oprichter Merijn Everaarts met de frustratie van een mooie stranddag die wordt verpest door al het achtergelaten plastic. Het is september 2009 en de kredietcrisis heeft diepe sporen getrokken in de economie.
Maar met die economische crisis houdt de ondernemer zich amper bezig. ‘Al denk ik wel dat het voor mensen relevant is geweest dat er iets kwam dat “zin” gaf’, blikt Everaarts terug. ‘Daar zijn mensen in crisistijd meer naar op zoek. Ze zijn natuurlijk op zoek naar economische kansen, maar ook naar zinvolle dingen die betekenis geven in een wereld waar het op dat moment slecht mee gaat. Wat kun je daar zelf aan doen en welke kleine stappen kunnen daarbij helpen?’
Toegankelijk
‘Wat hielp, is dat we zeer toegankelijk waren. Met een prijs van 9,50 euro per fles (12,50 euro nu, red.). Als je een cadeau wil kopen, dan kan dat altijd. Het is niet gelijk een iPhone waar je je portemonnee voor moet trekken.’ Dopper telt inmiddels 64 medewerkers, verdeeld over kantoren in Nederland en met vertegenwoordigers in België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
‘In de beginjaren zijn we alleen maar met groei bezig geweest, en elke keer werden we door die groei overvallen. Voor de buitenwereld ziet dat er interessant en misschien raar uit. Maar ik vond het logisch dat onze missie meer aandacht kreeg. De bankencrisis was en bleef een ver-van-je-bed-show. Een voordeel was wel dat er meer aanbod was van meer medewerkers. Je ziet pas de laatste 2 jaar dat we veel open sollicitaties krijgen.’
Langs de afgrond
Het is eigenlijk wanneer de crisis al is afgelopen, in 2014, dat Dopper zelf langs de rand van de afgrond gaat. Everaarts: ‘We hadden onze eigen crisis gecreëerd door ons veel te veel te richten op omzet, in plaats van cashflow. We zagen weliswaar een stijgende lijn in omzet, maar wanneer vestigingen in Hong Kong en New York veel geld nodig hebben, en je ook in Europa meer kosten kwijt bent dan gedacht, dan gaat het ineens heel snel. We kregen door onze hoogmoed een klap en hebben daarvan moeten herstellen.’
Ergens in januari 2015 heeft Everaarts zoals hij het zegt ‘een douchemomentje’. ‘Je stapt ‘s ochtends uitgeslapen onder de douche, en dan komen alle parameters bij elkaar. Je realiseert je dat je hier nog 40.000 euro nodig hebt, en in Hong Kong en New York nog een ton. Ik besefte me dat het eigenlijk zou kunnen ophouden, omdat het verlies in 2 maanden zou oplopen naar vier ton. Gelukkig hebben we daarvan de helft kunnen snijden door te reorganiseren. De rest hebben we goed kunnen maken in het eerste kwartaal van 2015.’
Geen bank
‘Ik heb de lessen daarvan meegenomen in hoe ik nu tegen dingen aankijk. Ik ben zogezegd geen “bank”, dus bedrijven betalen bij ons nu vooraf. Daar heb ik vergaande afspraken over gemaakt. Juist grote klanten mochten later betalen. Dat heb ik omgedraaid door te zeggen: dit is wat je maximaal op rekening kan doen. Zij kregen niet meer geleverd voordat de rekening was betaald. Daardoor wordt nu 92 procent van alle orders vooraf betaald, en zit je bovenop de centen.’
Een voorwaarde voor dit soort afspraken, zegt Everaarts, is een goede verstandhouding met partners. ‘Als je goed contact hebt en een goede relatie, dan praat je makkelijker met elkaar. Het moet nu uit beide zakken komen’, zegt hij over de huidige crisis.
Dopper overlegt daarbij ook met de Bijenkorf, het bedrijf dat eerder in het nieuws kwam omdat het betalingstermijnen van leveranciers oprekte naar 150 dagen. ‘We moeten met z’n allen zorgen dat we elkaar helpen. Momenteel zijn wij ook in gesprek met de Bijenkorf om Dopper-medewerkers in te zetten op de winkelvloer.’
Geschrapte events
Dopper haalt ongeveer de helft van de omzet uit bedrijven die Doppers inkopen voor beurzen, evenementen en personeelsbijeenkomsten, events die allemaal geschrapt werden vanwege het coronavirus. Ook veel winkels die Dopper verkopen, draaien minder omzet. ‘We hebben een flinke knauw gekregen. Maar omdat we met alle klanten goed contact hebben, zijn we er tot nu toe goed uitgekomen. Bij de ene partij moet je meer water bij de wijn doen dan bij de ander. Dat blijft een spel, maar wel op basis van eerlijkheid.’
‘We zien wel weer een lichte toename, maar we doen nog maar 20 procent van onze de begroting. Je moet nu over de horizon kijken. Werkten we eerst met een begroting en een forecast, nu doen we dat alleen met een forecast. We baseren ons op wat we nu, op dit moment doen. Daar kan een stijgende lijn in zitten, maar we hebben eigenlijk alleen cijfers van april, en daarmee gaan we forecasten. Dat is het nieuwe nu.’
De coronacrisis is ook voor Dopper een wake-upcall. ‘Een maand geleden dachten we nog dat we snel weer back to normal zouden gaan. Maar dat gaat niet gebeuren. We gaan naar een anderhalvemetereconomie, maar wat is dat dan? Omdat die onzekerheid zo groot is, praten we liever over “het nieuwe nu”. Een begroting maken zou nu een beetje je kop in het zand steken zijn.’
Dopper zit momenteel middenin een verbouwing van zijn kantoor in Haarlem, op basis van plannen die gemaakt werden voor de coronacrisis. De verbouwing gaat door, maar er wordt wel bezuinigd op het interieur.
Relevant
In dat ‘nieuwe nu’ moet je als ondernemer goed nadenken in hoeverre je nog relevant bent, zegt Everaarts, die vanwege de coronacrisis ook een talkshow begon op YouTube. ‘Het gaat daarbij niet slechts om het behouden van medewerkers. Je bent niet alleen een bedrijf begonnen om mensen geld te geven. Als het alleen maar gaat om het behoud van mensen, ben je letterlijk alleen een werkgever.’
Moet je snijden in de kosten, pas dan op dat je je blik niet te veel vernauwt, waarschuwt hij. ‘Vraag je ook af: wat kan ik met deze club mensen, of minder mensen, alsnog bereiken? Als je alleen maar bezig bent met in de kosten snijden, ben je alleen maar bezig met overleven. Dat heeft niets meer te maken met de bloei van je bedrijf.’
Zorg er tot slot voor dat je veel informatie deelt met je medewerkers, raadde de ondernemer aan, ‘zodat zij niet voor verrassingen komen te staan, zowel in positieve als in negatieve zin. Dan is er begrip.’
Belrondjes
Everaarts heeft sinds het begin van de crisis dagelijks contact met zijn medewerkers, in de vorm van ‘belrondjes’ en face-to-face Google Hangouts. ‘Veel van deze mensen zijn jong, single en hebben behoefte aan contact. Sommigen hebben troost nodig, of een peptalk. Die gesprekken hoeven nergens over te gaan. Eigenlijk verplaats je het het gesprek bij de koffieautomaat naar online en kun je elkaar alsnog even in de ogen kijken.’
Lees ook in deze serie:
- Hans Brouwer (MassiveMusic): ‘In deze tijd moet je jezelf als ondernemer wegcijferen’
- Victor Knaap (MediaMonks): ‘Deze crisis zorgt ook voor een shift in mijn eigen gedrag’
- René Schoenmakers (Catawiki): ‘Goede ondernemers kunnen zich nu onderscheiden’
- Chris Zadeh (Ohpen): ‘Twee jaar lang heb ik ‘nee’ gehoord’
- Steven Schuurman (Elastic): ‘Open source-software gedijt goed in crisistijd’
- Heleen van Oord (DQ&A): ‘Je moet dieper snijden dan je denkt dat nodig is’
