Een crisis is een broedplaats voor creativiteit en ondernemerschap. In de serie Starten in Crisistijd spreekt Sprout met succesvolle ondernemers over het starten in de vorige crisis.
Een laatbloeier, noemt hij zichzelf. Hans Brouwer begon pas op zijn 32ste serieus te ondernemen. Jarenlang was hij bassist en manager voor de band Souled Out & The Trouble Horns. ‘Ook daar krijg je te maken met een boekhouding en sales, al was het meer niveau houtje-touwtje.’ Als hij bij toeval in de reclamemuziek rolt, start het echte avontuur. Vijf jaar bouwt hij met een compagnon aan SoundScape, maar het botert niet tussen de twee: ‘Ik wilde mijn eigen koers varen en heb mij voor 100.000 gulden laten uitkopen. Dat was het startkapitaal voor MassiveMusic.’
Zolderkamer
Van het startkapitaal huurt Brouwer een zolderkamer, een paar bureaus en de eerste computers. Het is het jaar 2000 aan de vooravond dat de dotcom-zeepbel barst. ‘In deze interviewserie is het vaker gezegd, maar een crisis is echt de allerbeste tijd om te starten. Het doel is om een bedrijf te bouwen, niet om je eigen zakken te vullen. Je hebt nul overhead en daarmee een grote voorsprong op bestaande concurrenten. In de reclamewereld is het bovendien vaak een pluspunt als je nieuw bent.’
Brouwer start in een lastige markt, want ook in die tijd knalt een crisis er in de reclamewereld hard binnen. Ineens gaan de budgetten op slot, een beetje wat nu is gebeurd met de horeca. Toch is er altijd wel wat werk te krijgen. Ik ben heel veel gaan ‘belletje trekken’. Met een VHS-band onder mijn arm ging ik langs bij bureaus om onze muziek voor commerciële producties te pitchen. Als klein bedrijf hoef je nog niet zoveel, elke opdracht voelt als een enorme overwinning.’
Cannes
MassiveMusic heeft inmiddels 70 medewerkers en kantoren in New York, Los Angeles, Tokyo, Berlijn, Londen en Amsterdam. ‘De internethype was de reden dat ik ongelofelijk hard kon groeien. Sinds het begin van Massive organiseerde ik een groot feest in Cannes als de Lions-prijzen werden uitgereikt voor de creatieve industrie. Op die manier kende ik mensen in Japan, Amerika, Brazilië. Door het internet konden we ineens wereldwijd onze muziek leveren.’
‘Over de facturen hoefde ik mij geen zorgen te maken. In de reclamewereld is je reputatie heilig, niemand wil te boek staan als wanbetaler. Dat feest organiseren we nog steeds ieder jaar, inmiddels samen met Victor Knaap van MediaMonks:the MMMM party. Daar gaat een flinke hap van ons marketingbudget naartoe, maar het is goed voor onze naamsbekendheid geweest. Ieder jaar is er weer dezelfde gekte rond het verkrijgen van kaartjes. Best bijzonder dat er dan weer 2500 mensen staan te dansen onder de Zuid-Franse sterrenhemel.’
Lees ook: Victor Knaap (MediaMonks): ‘Deze crisis zorgt ook voor een shift in mijn eigen gedrag’
Inmiddels werkt MassiveMusic voor wereldspelers als O2, Philips en KLM, waar het bedrijf de merkidentiteit omzet in een muzikale vertaling: ‘Alle audio die je hoort in campagnes bij KLM binnen en buiten het vliegtuig hebben wij bedacht. In de basis maken we daarvoor gebruik van de unieke klanken die bij merken horen. Voor Philips hebben we heel letterlijk de gloeilamp als uitgangspunt genomen. We hebben hem stukgegooid, en een strijkstok erlangs gehaald. Die geluiden vormen de basis, het instrumentarium, voor alle muzikale uitingen van Philips.’
Calvinisme
Vijf jaar na de start besluit Brouwer om zijn eerste vestiging in het buitenland te starten. Het wordt New York. ‘Bij toeval wonnen we daar een hele grote pitch. Iemand had ons voor de grap uitgenodigd om mee te doen, maar niemand hat gedacht dat we kans hadden – ook wij niet. Dan sta je in een klap op de radar. We huurden een kantoor en ik ben weer langs alle bureaus gegaan – inmiddels zonder VHS-tape – om te laten zien wat wij konden. Mijn stelregel is inmiddels, wanneer we niet vanuit Amsterdam een markt kunnen veroveren, dan doen we het lokaal. ’
‘In crisistijd wordt het contrast tussen Amerika en Nederland altijd pijnlijk duidelijk. Ik heb nooit extern kapitaal aangetrokken, alles is organisch gegroeid. Sterker nog: tot vorig jaar hebben we nooit winst uitgekeerd. Amerikanen zijn geneigd om elke verdiende euro direct uit het bedrijf te trekken. Dan heb je heel weinig vet op de botten en gaan ze op de pof leven. Gelukkig zitten wij hier in Amsterdam zo niet in elkaar.’
Zorgen
Ondanks de huidige crisis maakt Brouwer zich inmiddels niet al te veel zorgen. Het bedrijf heeft meerdere tijdelijke contracten verlengd. ‘Ook nu is het belangrijk om goede mensen aan je bedrijf te binden. Al is deze crisis wel anders dan vorige. Niet alleen worden marketingbudgetten bevroren, ook liggen op veel plekken op de wereld de video-opnames van producties stil. We hebben op een normale dag wereldwijd zo’n 100 componisten aan het werk, dat zijn er nu een stuk minder.’
‘Ook in de A’dam Toren merken we het: we hebben zeven horecagelegenheden die op zijn gat liggen. Normaal staan hier tweeduizend toeristen per dag op het dak, dat zijn er nu nul. Hoewel de situatie verschrikkelijk vervelend is, hebben we de afgelopen jaren voldoende gespaard om de ergste storm te overleven, zolang die niet te lang duurt. We hebben geen torenhoge rentelasten of opdringerige aandeelhouders. Dat geeft rust.’
Delen
De grootste zorgen werden voor Brouwer drie jaar terug weggenomen. Hij liet de senior-medewerkers van MassiveMusic tegen gunstige voorwaarden inkopen in het bedrijf. ‘Zeventien jaar lang had ik het alleen voor het zeggen, wat was ongelofelijk lekker. We waren inmiddels een goedlopend bedrijf en het was tijd voor mij om het succes te delen. Bang voor een clash als met mijn eerste compagnon was ik niet, ik had met deze mensen immers al jaren goed samengewerkt.’
‘Door niet meer alleen aan het roer te staan, viel er een last van mijn schouders. Vaak, vooral in het begin, heb ik wakker gelegen. Niet uit zorgen voor mijzelf, maar uit zorgen voor de medewerkers met gezinnen en hypotheken. Als we een mindere maand hadden of ik de salarissen kon doorbetalen. Die verantwoordelijkheid kan ik nu delen.’
Wegcijferen
Waar Brouwer drie crisissen heeft doorgemaakt, heeft hij een belangrijke tip voor ondernemers die er nu voor het eerst mee te maken krijgen: ‘Zet je schouders eronder, cijfer jezelf een beetje weg en blijf positief naar de binnen- en buitenwereld, ook als dat af en toe niet zo voelt Het is de tol van de ‘roem’. Je hebt er zelf voor gekozen om het bedrijf te starten, om mensen aan te nemen, om het podium te pakken. Dit hoort erbij, dus vergeet op dit podium niet de moed erin te houden.’
‘Ook zal je persoonlijke offers moeten maken: keer jezelf even geen salaris uit, als je dit kan lijden. Teer in op je persoonlijke vermogen, maar houd de tent overeind. Er zit zoveel waarde, bloed, zweet en tranen in de meeste bedrijven. Daar moet je niet luchtig mee omgaan. Als je nu even inteert, kom je straks sterker uit de crisis.’
Lees ook in deze serie:
- René Schoenmakers (Catawiki): ‘Goede ondernemers kunnen zich nu onderscheiden’
- Chris Zadeh (Ohpen): ‘Twee jaar lang heb ik ‘nee’ gehoord’
- Steven Schuurman (Elastic): ‘Open source-software gedijt goed in crisistijd’
- Heleen van Oord (DQ&A): ‘Je moet dieper snijden dan je denkt dat nodig is’
