We gaan toe naar een nieuwe economie, maar vlotten wil het nog allerminst. Wereldwijd hergebruiken we slechts 9 procent van alle materialen, zo bleek dit jaar uit de het jaarlijkse Circularity Gap-onderzoek. Het jaar ervoor was de score, jawel, 9 procent.
Circulaire economie
Het is ABN-bankier Julia van Boven die vrijdag op het podium bij TNW Conference de noodklok luidt over deze cijfers. Van Boven, een afgestudeerd filosoof, houdt er een pleidooi voor de circulaire economie, oftewel dat deel van de markt waarbij materialen opnieuw worden gebruikt en geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput.
420.000 banen in Nederland zijn volgens Van Boven al circulair, maar bij het gros daarvan draait het om klassieke professies, zoals dat van de fietsenmaker. “In Nederland vinden er 85.000 circulaire activiteiten plaats, maar slechts 1.500 daarvan zijn innovatief”, zegt Van Boven, terwijl ons land volgens afspraak in 2050 volledig circulair moet zijn. We hebben dus nog een lange weg te gaan.
Circulaire modellen
Wie circulair wil ondernemen, kan dit op verscheidene manieren doen, laat Van Boven zien. Bijvoorbeeld vanuit een – standaard – circulair model, waarbij je afval gebruikt als materiaal voor een nieuw product. Een andere optie is die van lifetime extension, waarbij je de levenscyclus van een product verlengt. Een refurbished iPhone is hier volgens Van Boven een goed voorbeeld van.
Dan hebben we nog het deelmodel, waarbij je als bedrijf producten voor korte periode laat gebruiken door de consument. Denk aan Amber Mobility, het Eindhovense bedrijf voor elektrische deelauto’s. Product-as-a-service (PaaS) is daar weer een afgeleide van: hierbij blijft de leverancier in bezit van het product, dat deze partij verhuurt aan de gebruiker. Het snel groeiende bedrijf Swapfiets geldt als bekende pionier in deze bedrijfstak.
Van Boven noemt verder nog circular design als circulaire branchevertakking. In feite komt dit neer op een modulair model, zoals Fairphone dat hanteert. Begeeft een onderdeel van diens smartphones het, dan stuurt deze scaleup je een vervangend onderdeel toe. Dit voorkomt dat gebruikers de hele telefoon moeten vervangen. Ook het resource recovery-model is de moeite van het vermelden waard: hierbij haal je waardevolle stoffen uit producten, zoals de kleine gouddeeltjes uit smartphones (zie bijvoorbeeld Closing the Loop).
Kostenbesparing
Bedrijven die willen verduurzamen, kunnen aankloppen bij een veelvoud aan consultants, leren we. Boudewijn Mos van startup Ecochain betreedt na Van Boven het podium. Hij adviseert bedrijven hoe ze tegelijkertijd circulair kunnen werken en kunnen besparen op hun kosten. Door slim na te denken over de inzet van de uit- en invoer van materialen bij bedrijven, weten ze de totale bedrijfskosten te verlagen. Ziedaar circulariteit als verdienmodel: bedrijven spelen er extra kapitaal door vrij om te investeren in nieuwe activiteiten.
Iets vergelijkbaars doet Christian van Maaren van platform Excess Materials Exchange, die vervolgens het podium betreedt. Van Maaren omschrijft zijn platform als “dating site for materials”. Bedrijven kunnen er hun overtollige materialen met andere ondernemingen delen, waardoor zij op kosten besparen en hun ecologische voetafdruk verlagen.
Excess Materials Exchange geeft bedrijven daarnaast inzage in welke materialen er precies in hun afval zitten en wat je ermee kunt doen. Per materiaal vergelijkt het verschillende opties voor hergebruik en de beste daarvan raadt het team aan. Dat levert soms opvallende resultaten op, laat Van Maaren tot slot zien: sinaasappelschillen blijk je perfect aan vee te kunnen voeren en een oud spoor is weer het ideale materiaal voor een constructiebalk.
