Voor startups met groeiambities is Nederland al snel te klein. Duitsland is dan de ideale springplank om de rest van de wereld aan te kunnen. Want ook al zijn we buren, het cliché dat voor zakendoen in Duitsland een grondige voorbereiding nodig is, blijkt in de praktijk te kloppen.
Partijen die je startup Duitsland in kunnen helpen
Ter voorbereiding op de gang naar Duitsland kun je op veel onderdelen hulp vinden. Nederland telt tal van niet-commerciële loketten, instanties en vraagbaken, die als doel hebben om de internationalisering van startups te stimuleren. Vaak hebben ze relevante contacten, beschikken ze over veel achtergrondkennis en weten ze de weg naar subsidies en financiering.
Hieronder vind je een handige lijst met partijen die je Duitsland in kunnen helpen. Maar voordat je ergens aanklopt, is het aanscherpen van je eigen hulpvraag belangrijk. Dit helpt bij het kiezen van de juiste instantie die je daardoor beter van dienst kan zijn.
Heeft Duitsland een probleem en heb jij de oplossing?
Internationaliseren is niet het plat verkopen van jouw product of dienst in het buitenland. Veel belangrijker is het ontdekken welk probleem Duitsland eigenlijk heeft en of jouw kennis en product hier een goede oplossing voor kunnen bieden. Wat heeft Duitsland nodig, en zitten ze daar eigenlijk op te wachten?
Om antwoord op die vragen te vinden, moet je in de Duitse markt duiken. Diverse aanbieders in deze lijst kunnen helpen met een marktscan, of een concurrentieanalyse. Wat nog meer helpt is het opzoeken van branche-experts in Duitsland via deze aanbieders. Zij kunnen in hun eigen woorden uitleggen wat Duitsland nodig heeft.
Duits beheersen en focus helpt
Om hun adviezen goed te snappen, helpt het meer dan veel Nederlanders denken om de Duitse taal te beheersen. Hierdoor vang je meer signalen op dan wanneer je in het Engels contact zoekt. Het helpt ook bij het beter vertalen van de consequenties voor jouw aanbod.
Daarnaast draait het om het vinden van de juiste focus, die misschien specifieker moet zijn dan in Nederland om het verschil te maken. Duitsland is vijfmaal groter dan Nederland, dus het kan zin hebben om je in eerste instantie te richten op een bepaalde regio of een stad.
Meer concurrentie
Ook het specifieker maken van je klantsegment kan al helpen. Verder is de kans op concurrentie groter in het enorme buurland. Misschien bestaan er al 10 Duitse oplossingen die je zelf misschien niet beter vindt, maar ze hebben wel de voorsprong door al actief te zijn in deze markt.
Ten opzichte van deze concurrentie heb je al snel als voordeel dat je flexibeler kunt reageren op behoeften uit de markt. Bij het ontwikkelen van je strategie is het zaak die flexibiliteit niet te verliezen.
Duidelijk is dat je plan om de Duitse markt te betreden tijd en inspanning kost, waarbij je alle hulp goed kunt gebruiken.
16 keer hulp voor startups om de Duitse markt te betreden
Bij wie kan je aankloppen voor advies en zelfs financiële hulp om de Duitse markt op te gaan?
Deze 16 niet-commerciële instanties helpen startups bij het internationaliseren.
Publiek-private initiatieven in Nederland
RVO
Als eerste oriëntatie is het handig om te bellen en mailen met de Duitsland-adviseurs van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Zij maken gratis een marktverkenning of landenvergelijking. Ook helpen ze bij het zoeken van buitenlandse zakenpartners en geven ze advies over subsidies en leningen. Voorbeelden hiervan zijn een SIB-Coachingstraject, waarbij een coach de marktkansen in Duitsland helpt verkennen.
NBSO-netwerk Duitsland
Bij het opbouwen van het juiste netwerk in de regio, of binnen een bepaalde sector, kan je niet om de NBSO’s (Netherlands Business Support Offices) heen. Dit zijn handelskantoren van de Nederlandse overheid in het buitenland en ze vallen onder de RVO.
Duitsland telt 3 NBSO’s: Hamburg, Frankfurt en Stuttgart. Elk handelskantoor heeft behalve het regionale netwerk ook een thematische specialisatie. Hamburg focust op de maritieme industrie en luchtvaart, Frankfurt op ict en elektronica en Stuttgart heeft expertise opgebouwd over life sciences & health.
Het NBSO-netwerk werkt nauw samen met de Nederlandse consulaten-generaal in Düsseldorf en München en de Nederlandse ambassade in Berlijn. Hierover meer elders in deze lijst.
Techleap.nl
Voor begeleiding in het internationaliseringsproces is Techleap.nl (voorheen StartupDelta) interessant. Dit is een publiek-privaat-initiatief waarin de belangrijkste regionale startuphubs uit Nederland zijn vertegenwoordigd. Denk aan StartupAmsterdam, Brainport Eindhoven, Start up Gelderland en Brightlands.
Techleap helpt startups internationaliseren via de Go Global Programmes. Heel concreet is het onderdeel GoGlobal Germany Health, waarvoor 20 health-startups worden geselecteerd en begeleid om de Duitse markt op te gaan.
DutchBasecamp
Dit geldt ook voor DutchBasecamp. Hier kan je gebruikmaken van coaches die meedenken in je ambitie om de grens over te gaan. Er is een aanbod van programma’s die 12 weken duren, gericht op specifieke sectoren zoals agrifood of health.
Trade & Innovate NL
Bij Trade & Innovate NL kunnen startups onder meer meedoen in het Export Accelerator Program. Dit is een netwerk van diverse publiek-private initiatieven en heeft onder meer een focus op Duitsland.
NLinBusiness
NLinBusiness is een initiatief van de Nederlandse werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland en kan interessant zijn voor scaleups. Ze bieden cursussen aan via de International Business Academy. Ook het overzicht van dienstverleners rond Duitsland is handig. Voor wie het oog laat vallen op Zuid-Duitsland, kan NL Business Hub Munich interessant zijn.
Brancheverenigingen
DNHK
De Duits-Nederlandse Handelskamer (DNHK) in Den Haag heeft veel marktkennis in huis over Duitsland en een groot netwerk in het Duitse bedrijfsleven. Voor startende bedrijven (maximaal 5 jaar oud) is er een speciaal lidmaatschap. De DNHK heeft ook vestigingen in Berlijn, Düsseldorf en Frankfurt.
FME
Brancheorganisatie voor techbedrijven FME helpt leden met internationalisering en heeft ook een speciaal lidmaatschap voor techstartups. Je kunt bijvoorbeeld aanhaken bij beurzen in Duitsland.
Evofenedex
Ondernemersvereniging Evofenedex is gespecialiseerd in logistiek en internationaal ondernemen. Ze hebben veel ervaring rond export en logistiek.
Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM)
De Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM) kunnen een goed aanbod hebben voor startups. Naast het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar hun regio, hebben de ROM’s als taak om regionale ondernemers te steunen bij het betreden van buitenlandse markten. In de meeste gevallen zijn er ook mogelijkheden voor startups, zeker wanneer ze binnen de focusgebieden van de ROM vallen. Enkele ROM’s hebben extra aandacht voor Duitsland.
BOM (Noord-Brabant)
Voor de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) is Duitsland één van de focuslanden, waar al jaren in wordt geïnvesteerd via handelsmissies, relaties en het opbouwen van netwerken. Agritech, duurzame mobiliteit en medtech krijgen daarbij extra aandacht. Ook heeft de BOM een eigen venture building-programma voor startups.
Oost NL (Gelderland en Overijssel)
Als buurprovincies richten Gelderland en Overijssel zich uiteraard ook sterk op Duitsland. Oost NL heeft hiervoor met GO4Export een eigen exportprogramma, met onder meer makelaars die gespecialiseerd zijn op de Duitse markt in agrifood en hightech en materials. Ook zijn er vouchers beschikbaar voor bijvoorbeeld het maken van een exportplan.
InnovationQuarter (Zuid-Holland)
Voor InnovationQuarter is Duitsland onder meer een speerpunt als het gaat om cyber security. Voor grotere bedrijven is er het IMEC-traject (International Market Entry Coaching), waarbij Haagse ondernemers voor een langere periode worden geholpen de Duitse markt te betreden.
LIOF (Limburg)
LIOF werkt voor internationalisering samen met onder meer de Brightlands Campussen in Venlo, Maastricht, Heerlen en Sittard-Geleen.
Overheidsnetwerk Nederland in Duitsland
Nederlandse ambassade Berlijn
De ambassade in Berlijn is een van de grootste vertegenwoordigingen van Nederland ter wereld en is onderverdeeld in de afdelingen economie en handel, innovatie, landbouw, natuur en voedselkwaliteit en cultuur. Elke afdeling heeft eigen specialisten in huis, de economische afdeling heeft een eigen startup-adviseur.
Consulaten-generaal
Onder de ambassade vallen de consulaten-generaal in Düsseldorf en München. Ook hier werken specialisten met een groot netwerk in de regio. De hierboven genoemde NBSO’s in Hamburg, Frankfurt en Stuttgart werken nauw met de ambassade en de consulaten-generaal samen.
Duitsland zelf
Germany Trade & Invest
Zoals veel Nederlandse initiatieven als taak hebben om buitenlandse bedrijven aan te trekken, probeert Germany Trade & Invest bedrijven naar Duitsland te lokken. Ze hebben veel relevante sectorinformatie en advies in het Engels beschikbaar.
Disclaimer: veel banken en andere dienstverleners kunnen ook handig zijn om de Duitse markt te betreden. Voor de samenstelling van deze lijst is ervoor gekozen om geen commerciële partijen op te nemen.
