Begin januari haalde Leyden Labs 70 miljoen dollar op, in een ronde die werd geleid door de life science-tak van de Singaporese staatsinvesteerder Temasek en het Amerikaanse Polaris Partners. Ook het Chinees-Amerikaanse Qiming Venture Partners en bestaande aandeelhouders zetten hun geld in op het Leidse biotechbedrijf.
En het is niet voor het eerst dat het zo’n klapper maakt. De deal volgt op eerdere ronden, waarin de Leidse ontwikkelaar van een neusspray tegen virussen al tegen de 200 miljoen dollar had opgehaald bij Google Ventures, Softbanks Vision Fund en andere grote namen – de meeste uit de VS.
Toch bijzonder, voor een startup die toch echt puur Nederlands is en om precies te zijn: Leids. Daar hamert ceo en medeoprichter Koenraad Wiedhaup (44) op. ‘We werken wereldwijd aan het voorkomen van virale infecties en het geld komt na deze ronde ook vanuit alle regio’s. Maar we bouwen dit bedrijf op de fantastische kennis en geschiedenis die Nederland heeft op het gebied van infectieziekten.’
Crucell-oprichter met wild idee werd Leyden Labs
Leyden Labs staat, afgezien van die toonaangevende wetenschap, op de schouders van reuzen. Het zijn namelijk de ceo en oprichter van Crucell (Ronald Brus en Dinko Valerio) en Jaap Goudsmit (de wetenschapper achter dat oranje biotechsucces) met wie Wiedhaup Leyden Labs heeft opgericht. Dat was in 2020, tijdens de eerste coronalockdown. ‘Dinko belde me op met een wild idee rond het bestrijden van corona. We zaten bij hem in de tuin, en al pratende kwamen we uit op de kern van wat ons bedrijf is geworden’, zegt Wiedhaup.
Zelf groeide hij op met een vader die bekendheid genoot als R&D-directeur van Organon. Wiedhaup junior behoorde tot de eerste lichting studenten die in Leiden en Delft de nieuwe richting Life Science and Technology ging volgen. ‘Zonder dat ik werd gepusht door mijn vader, hoor!’
‘Ik was zelf vooral een Delftse student, die vanuit de procestechnologie leerde om moleculen op grote schaal te produceren, of dat nou voor medicijnen is of voeding. Maar de combinatie met het moleculaire onderzoek in Leiden, het samenbrengen van pragmatische ingenieurs met life science-onderzoekers, werkt echt fantastisch en heeft zich inmiddels wel bewezen.’
Carrière bij McKinsey’s farmapraktijk
Voordat hij met Leyden Labs ging ondernemen, maakte de oprichter carrière bij McKinsey, waar hij zowel big farma als kleinere biotechbedrijven adviseerde. Zo hielp hij de allergrootste bedrijven met nieuwe producten, maar was hij ook betrokken bij innovatieve startups en zelfs ideeën waarvoor nog geen businessplan voor was geschreven. ‘Dan had Dinko een wetenschapper gevonden met een goed plan, of ik die op weg wilde helpen. Dat deed ik vaak in mijn eigen tijd, net als acceleratorprogramma’s en andere biotech-initiatieven.’
Die voorliefde voor de startups en scaleups die ook in de farmawereld voor innovatie zorgen, had Wiedhaup opgedaan in de VS, waar hij voor zijn afstuderen een halfjaar werkte bij een biotechstartup in San Francisco. ‘Nu is Boston ook groot in de life sciences, maar San Francisco is de bakermat. Ik werkte op een mooi moment voor de afdeling business development: het bedrijf had net flink wat geld opgehaald en verdubbelde in omvang toen ik er werkte.’
Neusspray Leyden Labs tegen virale infecties
Na al die grote en kleine bedrijven van binnen en buiten te hebben gezien, waren het uiteindelijk de Crucell-mannen die hem met hun nieuwe manier om virussen aan te pakken naar het ondernemerschap trokken. In tegenstelling tot traditionele vaccins, die het immuunsysteem trainen om specifieke virussen te herkennen, richt de neusspray zich op een directe neutralisatie in neus en keelholten. ‘We willen infecties stoppen op het moment dat ze binnenkomen’, legt Wiedhaup uit.
Dat zou effectiever moeten werken dan vaccinatie, waarbij virussen al het lichaam zijn binnengedrongen, terwijl vaccins minder goed werken bij mensen met een zwak eigen immuunsysteem. Een derde eigenschap van de neusspray en het zogeheten monoklonale antilichaam dat Leyden Labs ermee toedient, is dat hij werkt tegen een breed scala aan virussen. ‘Hou me ten goede: ik zou nooit iemand aanraden géén vaccin te nemen en haal elk jaar mijn griepprik. Maar dit zou straks ook moeten werken tegen virussen die nog niet in mensen rondgaan.’
Klaar voor de volgende pandemie
‘Ik ben van nature positief ingesteld, maar als mensheid moeten we klaar zijn voor de volgende pandemie’, zegt Wiedhaup. ‘De vogelgriep bijvoorbeeld, al ontwikkelt Leyden Labs ook een spray tegen aan corona verwante virussen en op termijn ook een nog variant die nog breder werkt.’ Dat is meteen de missie van het Leidse bedrijf met inmiddels 85 medewerkers: Nooit meer een pandemie.
Bij de start in 2020 was al snel duidelijk dat de coronaspray nooit op tijd klaar zou zijn, daarom kreeg griep de prioriteit. En voor biotechbegrippen maakte Leyden Labs een vliegende start. Het eerste werkzame molecuul had Jaap Goudsmit nog ontwikkeld als wetenschappelijk directeur bij Crucell, inmiddels opgegaan in Janssen. De Nederlandse startup verkreeg een licentie erop.
Dankzij het netwerk en de reputatie van de medeoprichters had Wiedhaup ook al vrij snel de eerste angel-investeerders aan boord. ‘Dat zijn onze ambassadeurs. Mensen als John Martin, ooit ceo van Gilead. Allemaal door de wol geverfde mensen uit de life science-wereld. Als de eerste na een goede due diligence op je wetenschappelijke onderbouwing is ingestapt, rol je door naar de volgende.’
Series B-ronde van 140 miljoen dollar
In 2021 en 2022 volgden een Series A-ronde en een Series B-ronde van maar liefst 140 miljoen dollar. ‘We hadden ondanks dat de financiële markten slechter gingen veel meer kunnen ophalen, maar op een gegeven moment heb je genoeg voor de plannen die je hebt.’
Daar dromen de meeste andere startups van, zeker als ze in deeptech actief zijn: geld leek ogenschijnlijk nooit een probleem voor de neusspray-ontwikkelaar. ‘Dat kan zo lijken, maar het is wel degelijk altijd een kwestie geweest van resultaten behalen en scherp letten op de kosten.’
Aziatische investeerders opgezocht
De funding van deze maand is niet gedaan omdat de bodem van de kas in zicht was, maar om ook Aziatische partijen op te nemen in het wereldwijde netwerk van financiers, stelt Wiedhaup. ‘In Azië is een markt van 4 miljard mensen, maar er is ook een fenomenale kennis over infectieziekten. En het is opnieuw een belangrijke blijk van vertrouwen. Bedenk dat ze maanden en maanden due diligence doen voordat ze instappen.’
Die sloten kapitaal betekent niet dat de beurzen vanzelf opengaan voor Leyden Labs. ‘Zo’n allereerste ronde was op basis van prestaties uit het verleden, maar daarna hadden we pas de data om te bewijzen dat we goed zaten. Vervolgens konden we de eerste tests in het lab doen, en sinds 2023 verrichten we ook klinische tests met goede resultaten. Onze aanpak is veilig voor mensen, en het kan ook echt werken.’
Ups en downs onderweg
In dat alles schuilt keihard werk van de wetenschappers en andere R&D-mensen in Leiden, waar Wiedhaups startup een pand deelt met kweekvleesmaker Meatable en batterijontwikkelaar LeydenJar. Een behoorlijk diverse club, met meer dan twintig nationaliteiten, een man-vrouwverhouding van 50/50 en vrouwen als cfo, medisch directeur en researchdirecteur. Door hun inzet ontwikkelt het bedrijf zich in grote lijnen volgens de plannen die Wiedhaup en de Crucell-mannen in de loop van 2020 hadden opgesteld, zegt Wiedhaup.
Maar natuurlijk, onderweg heeft hij talloze ups en downs meegemaakt. ‘Het gaat heel hard, maar het is R&D hè? We bouwen de technologie achter het molecuul uit, we moeten een spray optimaliseren met de juiste eigenschappen. Dus het ene moment hebben we hier met zijn allen wat te vieren, en een dag later gebeurt er iets onverwachts waardoor je moet besluiten de zaken anders aan te pakken.’
Leyden Labs en het New Tech Champions-manifest
Is het heel anders om, na zoveel jaren als McKinseyaan, als ceo een bedrijf te runnen? ‘Natuurlijk. Ik heb bijvoorbeeld moeten leren dat alles wat ik zeg, ook meteen doorgevoerd kan worden. Daar moest ik dus iets voorzichtiger in worden. En ik heb nog veel meer moeten leren, want ik ben de laatste die zal zeggen dat hij alles in huis heeft wat nodig is. Wat dat betreft bof ik met mijn co-founders met al hun ervaring, en het team, waarin bewust ook veel ervaring zit. En ik spreek regelmatig extern mensen die me kunnen helpen bij mijn ontwikkeling. Met ceo’s, ook buiten de life science, wissel ik regelmatig ervaringen uit.’
Daar horen ook de ceo’s bij die als New Tech Champions (NTS) met hun scaleups tien zogenoemde sleuteltechnologieën vertegenwoordigen als klankbord voor de regering. De founders uit onder meer quantum computing, groene chemie, AI, halfgeleiders en dus ook biotech maakten met een manifest duidelijk dat Nederland beter zijn best moet doen om scaleups te laten doorgroeien. Zij brengen de innovatie die voor toekomstige welvaart kan zorgen.
Lees ook: 10 ceo’s van scaleups luiden de noodklok: ‘Nieuwe kabinet moet gefocust inzetten op deep tech’
Startups vragen om snelheid
Leyden Labs heeft aan kapitaal geen gebrek, erkent Wiedhaup, maar dat komt allemaal van buiten Europa. ‘We hebben in Nederland en Europa geweldige wetenschappers en technologie, maar we moeten sneller kunnen schakelen’, stelt hij. ‘Want we worden links en rechts ingehaald.’
Overheidsinstanties zouden vergunnings- en subsidieprocedures moeten versnellen, dat kan ook zonder concessies aan veiligheid en gezondheid. ‘Natuurlijk wil je ook fraude voorkomen, maar je moet nu als kleine startup door te veel hoepels springen. Als je zes maanden op subsidie moet wachten, is het soms al te laat en is een programma niet meer relevant. Grote bedrijven hebben daar minder last van, die hebben een heel apparaat dat de subsidiestroom op gang houdt.’
Pensioenfondsen kunnen meer in biotech investeren
Snelheid is dus gevraagd, en een andere houding ten opzichte van risico. Dat is een boodschap die Europese investeerders ter harte mogen nemen, waaronder ook pensioenfondsen. ‘Die zouden meer in ons soort technologiebedrijven kunnen investeren. Als ze een gespreid portfolio opbouwen kunnen ze heel goede rendementen maken. Nu beleggen ze vaak indirect, via Amerikaanse vermogensbeheerders, in biotech.’
De typische life science-startup start met sterk wetenschappelijk onderzoek en probeert dat met R&D en klinisch onderzoek om te zetten in een werkzaam middel. Dat kan goed tien jaar duren. Naarmate een marktintroductie dichterbij komt, volgt vaak een beursgang of haakt een strategische partner uit de big farma-hoek aan.
Werken met pandemic urgency
Vaccinmaker Crucell was bijvoorbeeld een hit op de beurs, voordat het werd ingelijfd door het Amerikaanse Johnson & Johnson en omgedoopt tot Janssen Vaccines. Merus en NewAmsterdam Pharma staan genoteerd aan de Nasdaq en haalden daar vorig jaar honderden miljoenen op met aandelenemissies.
Welke weg zal Leyden Labs volgen? De ceo houdt alle opties open, zegt hij. Over de termijn waarop die marktintroductie en andere strategische stappen kunnen plaatsvinden wil hij niets kwijt. ‘Als ik nu een tijdstip noem, komt daar achteraf weer gedoe over. Wat het belangrijkste is, dat we hier met pandemic urgency werken aan de ontwikkeling van de neusspray. Continu, keihard. Want elk jaar overlijden alleen al 650.000 mensen aan de griep, nog los van de patiënten die aan complicaties overlijden. Dat willen we in de toekomst helpen voorkomen.’
