Venture capital-advocaat Sjoerd Mol duikt elke maand in de juridische ins en outs van een venture capital-transactie
Snel en efficiënt
Een ondernemer die geld op gaat halen, heeft meestal weinig ervaring met venture capital contracten. Hij heeft bovendien weinig geld om dure adviseurs in te huren en zeker weinig tijd voor een uitgebreid onderhandelingsproces. Hij heeft wel tijd, maar dat besteedt hij liever (en terecht) aan de executie van zijn business plan.
Aan de andere kant van de tafel zit de investeerder. Die heeft hier veel meer ervaring mee. Maar hij is evenmin gebaat bij een kostbaar en tijdrovend onderhandelingsproces, zeker als het een early stage-investering betreft. Het moet immers een beetje in verhouding staan. Een seed investment (investering van een paar ton tot maximaal één tot anderhalf miljoen euro) moet snel en efficiënt geregeld worden.
Makkelijker gezegd dan gedaan
Dit is in de praktijk vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Ondernemer en investeerder willen het snel en simpel houden, maar hoe dan? De investeerder legt zijn (investeerdersvriendelijke) term sheet op tafel. De ondernemer haalt er vervolgens een bevriende accountant of jurist bij (niet altijd iemand met veel ervaring op het gebied van venture capital), die niet weet wat hij ziet. Dat de investeerder dit allemaal durft te vragen! De ondernemer weet niet wie hij moet geloven. Wordt hij nou gepakt door de investeerder of valt het allemaal wel mee en is zijn adviseur hier gewoon minder bekend mee.
Voor je het weet belanden partijen toch in een langdurig en kostbaar onderhandelingstraject over een investering die misschien niet meer dan een paar ton euro’s bedraagt. In het meest positieve geval leidt dit uiteindelijk tot de closing van de transactie. Ook goed mogelijk is dat één van partijen er onderweg de brui aan geeft uit onvrede of teleurstelling. Over een contract dat voor een groot deel standaard is. Je zou denken, dat kan makkelijker.
Standaard dealdocumentatie
Dat dachten Don Ginsel en ik ook toen wij in 2013 Capital Waters oprichtten (sinds 2017 ondergebracht in een stichting). Ons doel was – en dat is het nog steeds – om tijd en geld te besparen voor startups en investeerders die bezig zijn met early stage-investeringen. Hoe zijn we te werk gegaan? Om ergens te beginnen hebben wij een concept participatie- en aandeelhoudersovereenkomst van de plank gehaald en deze toegestuurd naar vijf ondernemers en vijf investeerders met het verzoek hier feedback op te geven. Wat bleek, op veel punten kwam deze feedback overeen. Op een aantal punten natuurlijk niet, dus daar hebben wij de knoop doorgehakt om te bepalen wat redelijk is.
Bovendien vonden wij dat de documentatie niet alleen objectief en neutraal, maar ook simpel moest zijn, in omvang zo beperkt mogelijk. Liever 10 pagina’s dan 80 pagina’s. Wat hieruit voortkwam, werd de eerste versie van de Capital Waters participatie- en aandeelhoudersovereenkomst. Deze hebben we in 2014 online gezet, vrij door iedereen te gebruiken, met het verzoek door te geven als het beter of anders kon, zodat we dat zouden kunnen verwerken in nieuwe versies. Nu, bijna vijf jaar later, zijn we een heel aantal versies verder en is ook het aantal documenten dat beschikbaar is uitgebreid, onder andere met een convertible loan agreement en een employee incentive plan.
Amerikaans voorbeeld
Het idee van Capital Waters hadden we niet helemaal zelf bedacht. Wij zagen dat er in Amerika een aantal van dit soort initiatieven was, zoals Seriesseed.com van Ted Wang (destijds advocaat, nu investeerder), Ycombinator.com van de gelijknamige accelerator en Nvca.org van de US venture capital association. Buiten Amerika waren er nog weinig initiatieven op dit vlak. Alleen Zwitserland had iets vergelijkbaars en Engeland was er mee bezig. Wij hebben met Capital Waters hier voor Nederland onze eigen draai aan gegeven. Niet zonder succes, want de documentatie die wij beschikbaar stelden, is door heel veel mensen dankbaar gebruikt.
Begin dit jaar hebben we de koers iets verlegd door voor het eerst voorwaarden te stellen aan het gebruik. Niet om de documentatie achter een betaalmuur te zetten, dat zou indruisen tegen een van onze kernprincipes, maar juist om de effectiviteit te vergoten. De voorwaarde die nu geldt, is kort gezegd ‘comply or explain’. Je mag de documentatie verder naar smaak aanpassen, maar je moet in dat geval aangeven op welke punten je afwijkt van de standaard. Zo ontstaat er een level playing field en wordt de onderhandeling – als het goed is – beperkt tot het lijstje afwijkende punten.
Breed draagvlak
Het is goed om te zien dat steeds meer mensen zich achter dit initiatief scharen. In 2017 hebben we Capital Waters ondergebracht in een stichting om de onafhankelijkheid te borgen en het not-for-profit-karakter van het initiatief te benadrukken. De stichting heeft sinds kort een zevenkoppig expertpanel met daarin venture capital-advocaten en andere experts die de documentatie mede hebben beoordeeld. Het is geweldig dat zij hiermee grote steun verlenen aan het initiatief. Diverse partijen hebben zich verder achter Capital Waters geschaard, zoals incubators en accelerators waaronder UtrechtInc en Rockstart, de NVP, business angels en regionale ontwikkelingsmaatschappijen.
Constantijn van Oranje van StartupDelta is misschien wel onze grootste fan als groot pleitbezorger van het gebruik van standaarddocumentatie in early stage-deals. Nog belangrijker dan de steunbetuigingen is dat de documentatie in de praktijk gebruikt wordt. Dit gaat gelukkig heel goed. Steeds meer mensen zien in dat het niet efficiënt is om voor een early stage-deal het wiel telkens opnieuw uit te vinden en gebruiken de standaard die hiervoor ontwikkeld is.
Toekomst
Hoe zal dit investeringsproces over vijf of tien jaar verlopen? Ik vermoed dat het doen van een investering nog veel meer dan nu het geval is, zal zijn gestandaardiseerd. Wellicht niet alleen juridisch maar ook op het gebied van due diligence en waardering. Verder zullen ook andere documenten gestandaardiseerd worden. Waarom heeft iedereen zijn eigen arbeidsovereenkomst of managementcontract? Daar moet toch een app voor te maken zijn. En bestaat de notaris nog in de huidige vorm of is die dan vervangen door een blockchain oplossing? De tijd zal het leren.
Feit is dat technologie het gebruik van standaarden makkelijker maakt en die ontwikkeling zal niet stoppen. Dat juich ik van harte toe. Zo blijft er meer tijd over om het over de echt belangrijke zaken te hebben.
