Een gevoelige klap. Begin deze maand maakten Binck Bank en Alex bekend als eerste voor het uitvoeren van hun optieorders over te stappen op het alternatieve platform van TOM. De Amsterdamse Optiebeurs, in handen van beursconglomeraat NYSE Euronext, dreigt zo een derde van zijn orders van particuliere beleggers kwijt te raken. Hierop volgde deze week Euronext met een antwoord. De marktleider verlaagde zijn transactietarief van 7,50 euro per contract in een klap met meer dan veertig procent.
De komst van TOM zorgt dus zeker voor opschudding in de optiewereld, waarin jarenlang de verhoudingen vastlagen. In het hart van die wereld staat de Amsterdamse Optiebeurs, in 1978 opgericht als Europa’s eerste optiebeurs en nu onderdeel van NYSE Euronext-derivatenbedrijf Liffe. Bijna alle handel in optiecontracten van bekende Amsterdamse beursfondsen verloopt via het platform. Bovendien staat Euronext op het punt te fuseren met Deutsche Börse, waarmee er een nog grotere concentratie ontstaat.
AFM
Nieuwkomer TOM, een alternatieve beurs die in 2009 door Binck Bank en handelshuis Optiver is opgericht, wil die markt open gaan breken. Vorig jaar startte het al met de handel in aandelen op het platform voor BinckBank en sinds juli van dit jaar heeft de AFM een vergunning afgegeven om als beurs te opereren voor opties. Directeur Willem Meijer ( 42): “Het is geen geheim dat we hier eigenlijk voor zijn opgericht. We pakken volgend jaar mogelijk al 20 procent van de markt af.”
Nederland als financieel centrum in de wereld? Als er iets van die droom overeind is gebleven de laatste jaren is het wel de optiehandel. Amsterdam heeft daarin wereldwijd een unieke positie. Met meer dan 170 handelshuizen die er dagelijks in aandelenopties handelen, kun je spreken van een levendige financiële markt.
Doordat het een kleine organisatie is met een volledig elektronisch platform zegt Meijer lagere transactiekosten te kunnen rekenen aan banken, die daarmee weer kosten kunnen besparen. Het heeft ook een soort zoekmachine ontwikkeld, de zogeheten smart order router, die als elektronische broker opereert en het mogelijk moet maken om voor particuliere beleggers optieorders te kunnen uitvoeren tegen de beste prijs beschikbaar in de markt. Dit is in de professionele optiehandel al langer gangbaar.”
Lange adem
Het is wel een kwestie van lange adem. Want sinds de eerste plannen bekend werden, zegt Meijer te worden tegengewerkt door Euronext. Die claimt weer dat het onduidelijk is of de zoekmachine van TOM wel veilig is –optieorders zijn niet onderling inwisselbaar. TOM zegt dat het risico’s weet te ondervangen, maar weigert Euronext inzage te geven in de manier waarop de order router werkt. “Het is allemaal zand in de ogen strooien.”
Euronext weigert daarom nu al twee jaar lang om de broker van TOM lidmaatschap te verlenen. Eerder dit jaar veegde de rechtbank de argumenten van Euronext van tafel. Meijer won het door hem aangespannen kort geding, maar moet van de rechter wel opnieuw een bodemprocedure starten om alsnog lidmaatschap af te laten dwingen. Die bodemprocedure is in gang gezet, maar het kan nog jaren duren. “Ze houden de verticale silo in stand.”
Clearing
Hij doelt daarmee onder meer op de marktpositie die de Euronext inneemt. Voor iedere koop- en verkooporder, of het nu gaat om aandelen of opties, moet een zogeheten counter party zijn, die verzekert het risico, dit heet clearing. Het grootste clearinghuis is LHC Clearnet, de Euronext van clearing. De belangrijkste klant van deze partij is Euronext, die weigert volgens Meijer om zaken te doen met TOM. “Het is een strategische misschatting van ze om de deur dicht te houden.” ABN Amro, die als aandeelhouder in TOM is ingestapt, heeft inmiddels een nieuw clearinghuis opgericht met de naam Holland Clearing House, dat de transacties van TOM wil afhandelen. “Het heeft allemaal voor grote vertraging gezorgd.”
Sinds 2007 is er regelgeving van kracht die de concurrentie tussen beurzen moet bevorderen. Dat heeft geleid tot de komst van alternatieve elektronische handelsplatformen, zoals het Britse Turqoise, het Amerikaanse Bats en Europese Chi’X. Die platformen richten zich op de handel in aandelen en hebben ervoor gezorgd dat de transactiekosten omlaag zijn gegaan. Veertig procent van het volume voor de Nederlandse markt zou zo naar de alternatieve beurzen zijn weggelekt. De optiehandel is nog een heilig huisje dat stevig overeind staat. Omdat de Euronext zo’n centrale positie inneemt in de keten, is er een hoge toetredingsdrempel in de markt.
Market makers
Er is echter nog een andere belangrijke hobbel die TOM moet nemen. Het moet ervoor zorgen dat de market makers, optiehuizen zoals Optiver, die de eigenlijke orders afhandelen, ook lid worden van het nieuwe platform. Meijer zegt daarbij te kunnen profiteren van de klanten van Binck en Alex. Voor de market makers, die leven van kleine verschillen in bied- en laatkoersen, zijn de orders van particuliere beleggers namelijk interessant, omdat er ruimere marges zijn te halen. Hoe groter de zogeheten non toxic flow op beurs, hoe aantrekkelijker je wordt voor marktpartijen. “We hebben vijf grote optiehuizen binnen en zijn met alle andere grote partijen in gesprek.”
Creatieve oplossing
Er is vanuit de wereld van marketmakers echter ook scepsis. TOM wijkt namelijk van zijn eerdere plannen af, zo blijkt uit de aangekondigde overstap van Binck Bank en Alex. Het had beloofd om optiesorders ook op andere beurzen te laten uitvoeren als daar een gunstigere prijs voor de klant te realiseren is, dus ook op Euronext. TOM is daar echter van afgestapt, alle orders worden uitgevoerd op het platform van TOM. “We hebben met een consortium van marketmakers afgesproken dat als de prijs op Euronext goedkoper is dat dat ook de minimale prijs zal zijn bij ons.”
Meijer zegt voor deze “creatieve oplossing” gekozen te hebben als gevolg van de weigering van het lidmaatschap door Euronext. “Het is uiteindelijk een dure oplossing voor ons.” Meijer zegt in de toekomst mogelijk alsnog de smart order router in de oorspronkelijke vorm te willen gaan inzetten voor opties. “Het is echt een gevolg van het afschermen van de markt.”
TOM richt zich nu eerst op het binnenhalen van een zo groot mogelijk ordervolume in de retail om daarmee zich in tweede instantie ook binnen te vechten in de professionele optiemarkt, die van de grote dealing rooms van banken. Los van Binck Bank verwacht Meijer binnen enkele maanden dat ook “ander partijen getekend hebben”, die nu de orders van hun particuliere beleggingen via de Euronext laten lopen. ABN Amro dus? “We zijn met ze in gesprek.”
Risico
Meijer zegt dat voor het einde van dit jaar de eerste TOM-optieseries voor BinckBank-klanten worden verhandeld. Het blijft echter nog spannend, want of het allemaal nog niet genoeg is. Er loopt ook nog een beroep van Euronext tegen de in juli verleende AFM-vergunning. Het blijft dus een risico dat TOM de vergunning alsnog kwijtraakt. “Ik denk niet dat de procedure kans van slagen heeft.”
Lees ook:
- Nieuwe beurs voor ondernemers
-
Put meer krediet uit je activa
-
In 5 stappen private equity te slim af
- Vaker heil gezocht in risicokapitaal
