Toen festivalorganisator Diederik Walther anderhalve maand geleden al zijn toeleveranciers moest afbellen voor deze zomer, barstten velen in tranen uit. Van tenten- tot doucheleveranciers, plots zat iedereen zonder werk. Walther kon echter niet anders. Hij had zojuist tijdens de wekelijkse persconferentie van de regering gehoord dat er tot 1 september geen evenementen in Nederland plaats mogen vinden. Zijn Nijmeegse festival Op ‘t eiland vindt in juli plaats, gelijktijdig met de – ook al afgelaste – Vierdaagse.
Dat er een zomer lang geen evenementen mogen plaatsvinden in Nederland, betekent dan ook een financiële strop voor de branche. Maakte de sector in 2019 nog een omzet van 7,4 miljard euro in ons land, verwacht wordt dat het dit jaar zeker 3,5 miljard euro lager zal liggen. Maar liefst 65 procent van alle ondernemers in de evenementenbranche verwacht 2021 als bedrijf niet te halen.
Walther blijft echter niet stilzitten. Samen met negen andere partijen, van tipi- tot wc-leveranciers, besloot hij deze zomer geen festival, maar een eigen camping op te zetten. Camping de Wereld (foto boven) moet vanaf juli twee maanden lang iets van de gemoedelijkheid van een festival oproepen bij zijn gasten. Het terrein wordt sierlijk gedecoreerd met hangmatten en al, vertelt Walther, en er komt een bescheiden cultuurprogramma. Dj’s en grote bands zul je er niet vinden, wel straattheatergroepen en singer-songwriters.
Zoals Walther zijn er meer. De festivalbranche lijkt deze zomer noodgedwongen zijn heil te zoeken in het runnen van pop-up-campings. Erg ver van hun gebruikelijke product staat het natuurlijk niet af, aangezien de meeste festivals ook al voorzien zijn van campings. De nieuwe pop-up-initiatieven hebben een festival-esk ogende website, een hip logo en een naam waar goed over nagedacht lijkt te zijn: van Kallumaan tot Camping Tijdloos. Deze laatstgenoemde, een idee van danceorganisator ID&T, maakte zelfs een idyllisch ogende festivalposter voor zijn camping (afbeelding rechts).
Camping Tijdloos
Want ja, ook een groot danceconcern als ID&T wordt door corona flink geraakt. Deze zomer voor ID&T geen grote festivals zoals Defqon.1 en Mysteryland, dus de inkomsten van het bedrijf drogen op. Even speelden ze bij ID&T met het idee om dan maar drive-in-feesten te organiseren, waarbij bezoekers op een parkeerplaats vanuit de auto naar een dj kunnen luisteren. Maar dat was het ook niet helemaal, concludeerden ze al snel, waarop de medewerkers een ‘oud’ plan tevoorschijn toverden: laat het feesten organiseren even voor wat het is en run een camping. Camping Tijdloos was geboren.
We liepen al langer met dit idee rond, maar hadden er nooit de tijd voor
‘We liepen al anderhalf jaar met dit idee rond’, zegt ID&T-medewerker Carina Kornfeind, inmiddels gepromoveerd tot creatief directeur van de camping. ‘Ik ben zelf 38 jaar. 10 jaar geleden ging ik nog ieder weekend naar een festival, maar tegenwoordig sta ik ‘s zomers met de kids op de camping. Velen van ons zijn wat ouder geworden en dit leek ons leuk om te doen. We hadden er alleen nooit de tijd voor.’ Een camping was snel gevonden. Ieder jaar reist het ID&T-gezelschap Nederland rond, op zoek naar mooie festivallocaties. Zo kwamen ze vorig jaar uit bij een camping in Drenthe, die ‘meer met evenementen wilde doen’. Toen ID&T dit jaar bij de Drenthenaren aanklopte met de plannen voor Camping Tijdloos, was het binnen een dag geregeld, aldus de creatief directeur.
Kornfeind en haar generatiegenoten vormen dan ook de doelgroep van Camping Tijdloos. Ze ziet het nu al aan de cijfers: de helft van de boekingen tot dusver is van gezinnen. Jonge ouders kunnen op de camping workshops volgen over mindfulness, meditatie en yoga, terwijl de kinderen aan het lokale strandje liggen, gaat het idee. De Defqon.1-bezoeker zal er vermoedelijk weinig aan vinden, of deze moet naast een passie voor hardstyle ook toevallig een voorkeur hebben voor pop-up-orkestjes, harpisten en kleinschalige drumsessies aan het kampvuur. Dj’s zullen er namelijk niet komen. ‘We gaan uit van duizend mensen op de camping, maar bij een optreden mogen we (vanaf juli, red.) maar honderd bezoekers toelaten. Het zou betekenen dat je mensen moet weren.’
Het toont maar weer aan hoe groot de draai is die een dancebedrijf als ID&T door de coronacrisis moet maken. En dan moet zo’n camping ook nog eens volledig coronaproof zijn: het badhuis moet vijf keer per dag schoongemaakt worden, er komen looproutes, de tenten moeten ver genoeg uit elkaar staan en ga maar door.
De redding? Dat is de NOW-regeling
Biedt al dit werk ID&T een redding uit de coronacrisis? ‘It doesn’t make a difference’, lacht Kornfeind. ‘Of het nu goed of minder goed loopt, het is een druppel op de gloeiende plaat.’ Op dit moment heeft ID&T 10 procent van alle campingplekken gevuld. Stel dat alle plekken gevuld worden, dan nog maakt het maar een paar procent goed van alle omzet die ID&T deze zomer misloopt. ‘We doen dit vooral omdat we weer creatief bezig willen gaan. We zijn met 150 mensen en willen niet stilzitten. Voor de branche biedt dit dan ook niet de redding. De redding, dat is de NOW-regeling (lacht).’
Kallumaan
Ook Kultlab, het Amersfoortse bureau achter elektronische festivals als Into the Woods, Wildeburg en foodfestival Lepeltje Lepeltje, stort zich deze zomer op de kampeermarkt. Op het Flevolandse kampeerterrein Netl, waar doorgaans het hippe Wildeburg plaatsvindt, verrijst komende juli en augustus pop-up-camping Kallumaan. Maurice van de Berkt, die vanuit Kultlab medeverantwoordelijk is voor het initiatief, vertelt dat zijn organisatie – net als ID&T – al ruim voor de coronacrisis met het idee speelde voor het opzetten van een camping. Wegens tijdgebrek kwam het er nooit van. Nu de coronacrisis een streep zet door alle zomerfestivals van Kultlab, hebben ze er plotseling zeeën van tijd. Bijkomend voordeel, zo vertelt Van de Berkt, is dat het kampeerterrein dit jaar al flink is uitgebreid, oorspronkelijk omdat Wildeburg meer bezoekers zou krijgen, maar nu biedt het mogelijkheden voor Kallumaan.
Qua doelgroep lijkt Kallumaan iets breder georiënteerd dan Camping Tijdloos. ‘Het is voor jong en oud, voor families, maar ook voor jongeren’, zegt Van de Berkt. Ook hier belooft alles de sfeer van een festival te ademen: er hangt kunst, er komen barretjes en er zullen zelfs kleinschalige concerten plaatsvinden van bandjes. Dj’s, daar willen ze ook bij Kultlab niet aan, want, zo stelt Van de Berkt, ‘dat nodigt te veel uit tot dansen en dan loop je het risico dat mensen niet anderhalve meter afstand tot elkaar houden’.
We willen voorkomen dat bezoekers het niet zo nauw meer nemen met de coronaregels
Het symboliseert de uitdagingen waar de organisatie mee te maken heeft. Aan de ene kant wil het bureau iets van de sfeer van zijn festivals naar de camping brengen, aan de andere kant wil Kultlab voorkomen dat er deze zomer massaal jongeren naar de polder afreizen om er te feesten. ‘Als er een feestsfeer ontstaat, loop je het risico dat de bezoekers het niet meer zo nauw nemen met de coronaregels’, zegt Van de Berkt. ‘De camping is echt bedoeld om te relaxen.’
Het is precies daarom dat Kultlab in eerste instantie alleen weektickets verkoopt. ‘Je trekt dan mensen die met de juiste instelling naar de camping komen: een week lang relaxen.’ Om ervoor te zorgen dat niet iedereen zich op de camping op dezelfde plek bevindt, spreidt Kultlab de activiteiten. ‘Dat is in feite crowd management, en daar hebben wij als festivalorganisator al heel veel ervaring mee.’
Ook voor Kultlab geldt dat dit campingproject het bedrijf financieel allerminst redt. Ja, ze zullen dit jaar wel doorkomen, verwacht Van de Berkt, maar camping Kallumaan zal daar weinig aan veranderen. ‘Je moet het zien als een pleister op de wonde, want hiermee zullen we bij lange na niet onze verliezen goedmaken. We doen dit vooral omdat we er enthousiast van worden om aan iets te werken dat zeker weten doorgaat. Bovendien kunnen we veel partijen waarmee we gewoonlijk samenwerken weer iets te doen geven: van tentenboeren tot de gasten die het sanitair neerzetten en kleine bandjes.’
We doen dit vooral omdat we er enthousiast van worden om aan iets te werken dat zeker weten doorgaat
Volgens Van de Berkt kleeft er financieel gezien nog eerder een risico in het project: ‘We hebben 150 plekken, voor twee maanden lang. Als je die plekken niet voldoende vol weet te krijgen, draai je ook nog eens verlies.’ Hoeveel plekken al gevuld zijn, wil Van de Berkt niet vertellen.
For-Rest Glamp
Voor de Winterswijkse ondernemer Jeroen Schreurs belooft het opzetten van een festival-eske camping dit jaar wél lucratief te worden. Doorgaans organiseert hij foodtruckfestivals, runt hij een escape room en een strandtent. Door de coronacrisis vielen zijn activiteiten stil. Toen de lockdown in maart inging, besloot hij met zijn kersverse vriendin een tijdje in quarantaine te gaan in een blokhut. ‘We bouwden er ons eigen liefdesnestje’, blikt Schreurs terug.
Ik dacht: er zijn vast meer stelletjes die in een blokhut willen overnachten
Toen bleek dat de eigenaar van de blokhut al twee jaar een volledige camping met soortgelijke verblijven te koop had staan in het Gelderse Eibergen, zag Schreurs een kans. ‘Ik dacht: er zijn vast meer stelletjes die het leuk vinden om in een blokhut te overnachten.’ Hij besloot het terrein deze zomer te huren, om er camping For-Rest Glamp neer te zetten. Het recept is wederom des festivals: er komen foodtrucks, het terrein wordt mooi aangekleed en bezoekers kunnen er aan de yoga en mindfulness.
Schreurs wist festivalveteraan Michael Wedel te enthousiasmeren om als compagnon in te stappen. ‘Hij is al vanaf de jaren ‘90 actief in de branche, verzorgde de glamping (kamperen, maar dan van alle gemakken voorzien, red.) op Tomorrowland en heel veel op Lowlands gedaan. Door hem wisten we in no-time de grootmachten uit de festivalindustrie erbij te betrekken.’ Wedel is volgens Schreurs nu als stille vennoot betrokken bij het project.
We hebben weinig overheadkosten
Schreurs benaderde wat influencers ‘uit de Randstad’ die in ruil voor een gratis verblijf enthousiast over For-Rest Glamp begonnen te berichten. For-Rest Glamp telt een kleine zestig campingplekken, waaronder veertig blokhutten. Schreurs stelt nu al bijna de helft van alle plekken verhuurd te hebben.
De reden dat Schreurs verwacht dat For-Rest Glamp veel van zijn inkomstenverliezen voor geschrapte of geraakte andere projecten goed zal maken, is dat hij ‘weinig overheadkosten’ stelt te hebben. ‘We hebben niet veel vast personeel, vooral zzp’ers. We blijven dus alleen met het materiaal en de huur zitten. Als wij bijvoorbeeld een keer geen foodtruckfestival organiseren, hebben we ook geen bijbehorende kosten. Ik denk dat ik er tegen het einde van het seizoen niet slechter voor zal staan dan pre-corona.’
Camping de Wereld
Het financieel gezien optimistische verhaal van Schreurs blijkt wel een uitzondering op de regel. Ook de eerder genoemde Walther van pop-up-camping De Wereld stelt dat zijn camping hem en de negen andere organisatoren dit jaar allerminst uit de financiële penarie zal helpen. ‘Was dat maar waar. De boekingen druppelen nu binnen. Stel dat dit goed zal lopen, dan komen we met zijn allen uit de onkosten en kunnen we het geld verdelen onder alle partijen. Dat zal niet in de verste verte genoeg zijn om de verliezen te compenseren. We doen dit vooral omdat we weer iets om handen willen hebben. Iedereen zit momenteel thuis.’
Als de NOW-regeling eind van het jaar stopt, verwacht ik een kaalslag
Walther maakt zich zorgen over de toekomst van de branche. ‘De Jonge (Hugo, vicepremier, red.) heeft tussen neus en lippen door laten vallen dat evenementen met een landelijke uitstraling pas weer kunnen plaatsvinden als er een vaccin is. Dat zou de doodsteek voor de sector betekenen. Weet je, als de tweede NOW-regeling eind dit jaar stopt, verwacht ik dat er een kaalslag plaats zal vinden. Vrijwel iedereen in de branche zit nu aan de NOW-steun, en zzp’ers zitten massaal in de bijstand. Campings zijn leuk, maar ze zijn totaal niet de redding.’
