CarePay
Wat: betaal-app voor de zorg
Wie: Kees van Lede en Onno Schellekens
Sinds: 2014
Funding: 45 miljoen dollar
Werknemers: 180
Daagt uit: zorgmarkt in Afrika
Website: Carepay.com
Afrika sloeg het ‘vaste internet’ over en is al jaren massaal online via de smartphone. Die is inmiddels hét middelpunt van alle (financiële) zaken. Het Nederlandse CarePay springt daar slim op in.
Het ambitieuze doel: betere gezondheidszorg binnen het bereik van meer Afrikanen te krijgen. Het middel: een app die toegang geeft tot een platform dat verzekeraars en andere ‘betalers’, zorgaanbieders en patiënten met elkaar verbindt en de administratie en betalingen regelt.
Challenger van de zorg
CarePay timmert sinds 2015 aan de weg als challenger van het Afrikaanse zorgsysteem en maakt echt impact: rond de 300.000 Kenianen zijn verzekerd via zijn platform. Van hen hadden 225.000 zonder CarePay geen dekking gehad, stelt Kees van Lede, medeoprichter van het bedrijf, dat vorig jaar in de MT/Sprout Challenger50 stond. ‘En bedenk dat verzekeraars hier helemaal niet zo kolossaal zijn als in Nederland: de grootste heeft 200.000 klanten.’
CarePay stond in 2021 in de Challenger50 van MT/Sprout, de lijst met vijftig meest uitdagende, innovatieve en snelgroeiende bedrijven van Nederland. Deze ondernemers breken met bestaande businessmodellen en laten de gevestigde orde zien hoe het anders, sneller en beter kan. De Challenger50 is mede mogelijk gemaakt door EY en Tech Rise People. Bekijk alle vijftig challengers »
Van Lede zelf heeft geen financiële achtergrond en is al helemaal niet opgeleid als ontwikkelingswerker. Hij deed technische natuurkunde in Delft, wilde het bedrijfsleven in maar liever niet als ‘hardcore’ techneut.
Via MicKinsey en Unilever belandde Van Lede – zoon van wijlen Akzo-topman en ‘supercommissaris’ Kees van Lede – in Zuid-Afrika. Vanuit zijn huidige woon- en werkplaats Nairobi: ‘Ik ben in Nederland opgegroeid, maar heb van huis uit meegekregen dat de wereld groter is dan Nederland alleen en hoe leuk het is om in het buitenland te werken.’
Mobile health wallet
Terug in Nederland, waar zijn vrouw haar artsenopleiding afmaakte, ging Van Lede aan de slag bij Pharmaccess, een ngo die de gezondheidsmarkten in Afrika inclusiever wil maken. De samenwerking van die stichting met Safaricom, hét telecombedrijf van Kenia, legde de basis voor CarePay. Safaricom beheerst met zijn mobile money wallet MPesa zo’n beetje het betaalverkeer in Kenia. Voor veel Kenianen is de betaal-app weinig minder dan hun bankrekening.
‘Het idee was: konden we niet een MPesa for health ontwikkelen – een mobile health wallet zogezegd.’ Dat klonk logisch. Als MPesa zoveel ‘underbanked’ Kenianen had kunnen opnemen in het betaalverkeer, kon de app ook de markt voor zorgverzekering toegankelijk maken voor de ‘underinsured’.
Verzekering voor heel Kenia
Slechts 3 procent van de inwoners is voldoende verzekerd voor hun zorg, dus daar ligt een markt braak van 97 procent. ‘Die 3 procent aan lucky few die tot nu toe een goed dekkende verzekering heeft, vormen niet toevallig ook de topinkomens in het land. Wij willen de volgende 10 procent van Kenia, en uiteindelijk iedereen, aan een verzekering helpen.’
CarePay heeft dus gedeeltelijk wortels in de non-profit, maar werd al snel een zelfstandig bedrijf. ‘Pharmaccess is geen techbedrijf en ook geen financiële speler, terwijl we goede ontwikkelaars nodig hadden om de infrastructuur neer te zetten waarin zorgtransacties rondgaan met gevoelige data: financiële en patiëntgegevens.’
CarePay is een spin-off van een ngo
‘Bovendien was duidelijk dat we funding nodig zouden hebben van buiten de goededoelenwereld. Een startup als CarePay kun je niet met jaarlijkse subsidies groot maken, daarbij past bedrijfsfinanciering veel beter, van partijen die snappen dat we een bedrijfsmodel hebben dat risiciokapitaal vergt, maar dat uiteindelijk zichzelf kan bedruipen.’
Vaak is degene die betaalt niet de ontvanger van de zorg zelf
Het leidde tot iets wat volgens Van Lede tamelijk uniek is: een startup als spin-off uit een ngo. Met Amsterdam als hoofdvestiging en kantoren in Kenia en Nigeria. ‘Zelf heb ik een tijd heen en weer gereisd, maar op een gegeven moment was het toch handiger om naar Kenia te verhuizen.’
Na een geldronde van 45 miljoen dollar in 2019 kan de scaleup flink opschalen. Inmiddels heeft het 180 mensen in dienst, van wie 50 vanuit Amsterdam werken.
Betalen in cash of met vouchers
De basis van de CarePay-app is de health wallet, waarin gebruikers geld storten, hun verzekering beheren of een voucher laden die recht geeft op een behandeling of consult. Daaronder ligt het platform van CarePay, waarop duizenden ziekenhuizen en privéklinieken en apotheken door het hele land zijn aangesloten. CarePay zorgt dat de zorgverleners betaald krijgen.
‘Het uitgangspunt is altijd geweest: ons systeem moet alle soorten zorgbetalingen mogelijk maken: cash, verzekeringen, giften van goededoelenorganisaties die een bepaald programma willen voeren, misschien wel leningen of giften van familie of dorpsgenoten. Mensen wenden zich hier wel vaker tot hun gemeenschap als ze voor grote uitgaven komen te staan. Vaak is degene die betaalt niet de ontvanger van de zorg zelf.’
Vingerscanners tegen fraude
CarePay heeft ook een belangrijke administratieve component. Het checkt onder meer de identiteit van de patiënt. ‘We hebben 1500 vingerscanners staan, om te zorgen dat mensen zich kunnen identificeren. Met dergelijke techniek beperk je de fraude drastisch, wat bijdraagt aan lagere premies.’
CarePay checkt ook of de behandeling past bij de diagnose en logisch is. ‘Het helpt de kwaliteit te verbeteren, maar ook tegen overbilling: het leveren van onnodige zorg. Vergis je niet hè, Nederlandse ziekenhuizen zijn soms ook creatief met hoe ze zaken in rekening brengen.’
De inkomsten van Van Ledes bedrijf komen uit de vergoeding die ziekenhuizen en verzekeraars betalen voor het gebruik van het platform. ‘We ontwikkelen ook aanvullende diensten. Voor verzekeraars mogen we nu met ziekenhuizen prijsafspraken maken en claims afhandelen. Dat scheelt ze een hoop werk. Want ‘privékliniek’ klinkt in Nederland chic, maar hier kan het een arts met verpleegster zijn, die ergens in een arme wijk besluiten een zorgpraktijk te beginnen omdat de overheid zich er niet laat zien.’
Kip-ei-problemen voor CarePay
De drie grootste private verzekeraars in Kenia zijn klant. ‘Bij de productontwikkeling stuit je wel vaak op kip-ei-problemen: verzekeraars missen bijvoorbeeld data om de risico’s te kunnen inschatten, want er is nog geen product voor die nieuwe doelgroep. En voor onverzekerden is het een grote vraag wat ze nou precies krijgen als ze premie gaan betalen. Dat vereist groot vertrouwen in een verzekeraar. Die premie betaal je dan ook nog eens per jaar vooruit – maar we zijn druk bezig die op te knippen in maandelijkse termijnen. En op den duur zelfs wekelijkse of dagelijkse termijnen.’
Alles om de drempel te verlagen. ‘Fraude tegengaan, zorgen dat klinieken snel betaald krijgen: alles draait erom de kosten van zorg omlaag te krijgen zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit ervan. We hebben nu samen met een verzekeraar al een polis met een premie van 30 dollar per jaar. Dat is dus nog geen tiende van de gangbare tarieven.’
CarePay is een klassieke disruptor
Dat past bij het klassieke model van een marktdisruptor: dankzij een ongekend scherpe prijsstelling nieuwe, ‘onderbediende’ marktsegmenten aanboren. ‘Ja, dit is echt disruptie. Alleen als we oplossingen bieden die mensen kunnen betalen, wordt dit een massamarkt met miljoenen gebruikers. Maar het heeft ons lang gekost om er te komen. Veel langer dan gehoopt, maar we moesten ook geloofwaardigheid opbouwen bij onder meer verzekeraars. Samenwerken met zulke partners die niet snel grote risico’s nemen maakt ons vak lastig.’
De gebruiker zal altijd met respect behandeld worden, waar het geld ook vandaan komt
Na een lastig coronajaar 2020 (zie kader) zette CarePay er in 2021 weer de sokken in, met een verdubbeling van het aantal contracten en de omzet. Dit jaar denkt Van Lede die 100 procent groei nog te kunnen overtreffen. Het model dat zich in Kenia nu bewijst, is ook toegepast in buurland Nigeria: samen met een grote telecomprovider en een verzekeraar de markt op.
‘Daar is MTN, met 90 miljoen klanten, onze telecompartner. Voor mensen die een verzekering nog niet aandurven, hebben we een CarePay-lidmaatschap dat recht geeft op 10 tot 20 procent korting op zorg van de bij ons aangesloten zorgverleners.’
Ook voor Europese consumenten
Vanuit Amsterdam en Nairobi ontwikkelt Van Ledes team intussen de IT achter CarePay door. ‘We investeren veel in het platform. Mijn inschatting is dat we over een jaar niet alleen Afrikaanse landen aankunnen, maar ook markten waar de bevolking al grotendeels verzekerd is. Er is vanuit het buitenland veel interesse in onze aanpak: een alles-in-eensysteem waarbij alle data inzichtelijk is en dat start bij de patiënt.’
Jazeker: de innovatie die op dit moment de zorg in Afrika beter maakt voor zovelen, kan ook pakweg Europese zorgconsumenten helpen. ‘Bij CarePay begint en eindigt de transactie bij de patiënt. Dat is fundamenteel anders dan in het Westen, waar zorg-IT vooral is bedoeld om het leven van ziekenhuizen of verzekeraars beter te maken.’
Dynamiek verandert
Zonder dat jij als gebruiker ergens toestemming voor geeft, of in het ziekenhuis bent, kan er niets gebeuren in jouw account, zegt Van Lede. ‘ Dat verandert de dynamiek hier enorm. Als een goededoelenorganisatie zorg gratis maakt voor de allerarmsten, is het vaak achteraan in de rij aansluiten en maar hopen dat je aan de beurt komt. Bij ons krijg je een voucher, je logt in en meld je bij de dokter: ‘Ik heb tegoed en ik wil nu een behandeling.’
Als zorgconsument kun je eisen stellen, geeft Van Lede aan. ‘En dat is heel fundamenteel: wie de gebruiker ook is, zij of hij zal altijd met respect behandeld worden, waar het geld ook vandaan komt.’
Corona in Kenia
Corona heeft ook in Kenia hard toegeslagen, ook in economische zin. ‘Het advies in maart 2020 was het land te verlaten, maar we zijn gebleven. Een spannende beslissing, want op dat moment was de gedachte: als in Italië al mensen op de ziekenhuisgang sterven, hoe zal het hier dan gaan? Maar mijn vrouw werkt hier als artsenopleider in het ziekenhuis en bovendien, het klinkt misschien gek, maar hier doe je het voor: helpen de gezondheid van Afrika beter te krijgen. Al mijn collega’s, Kenianen en expats, zijn dan ook gebleven en zo goed en kwaad als het ging gewoon doorgegaan waar we mee bezig waren.‘
‘We hebben gekeken: wat kunnen we doen, vanuit ons netwerk en het academische ziekenhuis hier in de stad. Ik kwam op NU.nl een quote tegen van een van de oprichters van Luscii, dat met het OLVG in Amsterdam de coronacheck-app in recordtempo had ontwikkeld die heel geschikt leek om hier in te zetten voor zorg op afstand. Hij reageerde meteen op mijn bericht en het leidde tot een project, dat na wat strubbelingen rond privacyregels toch in bepaalde regio’s resultaat heeft gehad.’
Medische noodtoestanden bleven uit op het continent. Ondanks de lage vaccinatiegraad bezweken maar relatief weinig Kenianen aan covid. Maar de economische impact van de lockdowns was wel dramatisch. ‘We hadden meer dan een jaar een avondklok, deels vanaf 21.00 uur. Als je op straat eten verkoopt en er normaal tot in de nacht zit, voel je dat wel degelijk.’ Het kwam ook voor dat provincies van de ene op de andere dag hermetisch werden afgegrendeld. ‘Veel mensen werken als dagloner. Als je dan niet naar je werk kunt, heb je geen inkomen.’
‘Wat ik heb gemerkt, is dat mensen hier gewend zijn om met tegenslag om te gaan. Men weet hier niet beter dan dat het leven vol onzekerheden is. Ze passen zich aan. In Nederland braken rellen uit rond de avondklok, hier haalt men de schouders op.’
Misschien wel de meeste disruptie veroorzaakte de sluiting van het onderwijs. De internationale scholen waarop de kinderen van Van Lede zitten, draaiden door. Maar het grootste deel van de kinderen in Kenia heeft een jaar onderwijs moeten missen. ‘Dat soort rimpeleffecten zijn op termijn het ernstigst. Corona heeft de ongelijkheid in dit land vergroot.’
