Case 1: Sporttrading vs. Converse
“Converse probeert ons gewoon het werken onmogelijk te maken”, gromt Ron Janssen van Sporttrading. “Wij worden moedwillig kapot gemaakt.” De Waalwijkse firma specialiseerde zich de afgelopen tien jaar in de verkoop van partijen sportschoenen en kleding tegen bodemprijzen. Daartoe kocht het bedrijf onder meer grote partijen in bij landen uit het voormalige Oostblok en de Baltische staten. Bekende merken als Nike, Adidas en AllStars kwamen zo ver beneden de normale kostprijs bij Nederlandse winkelketens als Aldi, Scapino, Makro en V&D terecht. Vanwege het vrije handelsverkeer binnen de Europese Economische Ruimte volstrekt legaal, maar uiteraard zeer tegen de zin van de fabrikanten, die daarmee hun optimale prijsstrategie doorkruist zagen.
Neppers
Dit artikel komt uit Sprout Magazine.
Abonnement?April 2009 stapten gerechtsdeurwaarders tegelijk diverse pakhuizen en kantoren van Sporttrading binnen. Direct daarna waren ook de klanten van Waalwijkse firma aan de beurt. “All Stars haalt bij V&D neppers weg”, kopte De Telegraaf. Winkels van Kerkhof, Scapino, Makro, het Franse Carrefour en het Duitse Metro kregen eveneens bezoek van de deurwaarder. Het betrof een gecoördineerde actie van de Amerikaanse sportschoenproducent Converse, die daarmee in één keer beslag legde op 70.000 paar All Stars en verhuisdozen vol administratie. “Een rampzalige actie”, aldus Janssen. “Wij konden opeens helemaal niets meer.”
Voor de rechter heeft Converse dan al betoogd dat Sporttrading in feite een criminele organisatie is, die zich op grote schaal zou bezighouden met de handel in vervalste merkproducten. Nederlandse rechters staan erom bekend dat ze bij vermeende vervalsing van merkproducten snel beslag laten leggen. Zo ook in dit geval, tot verbijstering van Janssen: “Onze schoenen komen gewoon van officiële Europese Converse-distributeurs.” Converse veegt zijn bewijs, een dik pak aankoopdocumenten van distributeurs uit onder meer Polen, Hongarije en de Baltische staten, echter van tafel. “Ook vervalst”, stelt de Amerikaanse multinational bij haar verzoek om beslaglegging.
Aankoopdocumenten
Hoewel Sporttrading zelf grotendeels lamgelegd wordt door het beslag, kan het bedrijf dankzij haar kapitaalkrachtige en eveneens verbolgen handelspartners de juridische strijd met de Amerikaanse sportreus voorzetten. Zo kan onder meer een forensisch accountant van het gerenommeerde accountantskantoor Nauta Dutilh worden ingezet, die na onderzoek bevestigt dat de eerder overlegde aankoopdocumenten wel degelijk authentiek zijn. Voor Converse echter geen reden om de beschuldigingen in te trekken. Janssen: “Elke keer als we één beschuldiging hadden ontkracht, volgde weer een nieuwe redenering waaruit moest blijken dat het beslag terecht was.”
Zo introduceert Converse een zogenaamde scanning pen, waarmee een speciaal inktmerk op al haar ‘echte’ All Stars zichtbaar wordt. “Dat zou op onze schoenen niet het geval zijn, en ook de serienummers zouden niet kloppen”, vervolgt Janssen. Als Sporttrading met veel pijn en moeite zowel de pen als de database met serienummers weet te bemachtigen, blijkt echter dat de door haar geïmporteerde schoenen glansrijk door de ‘inktproef’ komen, en dat de serienummers wel degelijk in de gewraakte database staan. “Maar toen beweerde Converse opeens dat we ook die kenmerken hadden vervalst”, klaagt Janssen.
Op een gegeven moment beginnen de beschuldigingen van Converse wel erg ongrijpbaar te worden. Zo voeren haar advocaten aan dat de schoenen uit een bepaalde fabriek in een bepaalde productieperiode geen donkere maar een lichte binnenzool hebben. Om deze bewering te staven verwijst Converse naar de registratie van haar kwaliteitsbewakingteam. Helaas kan de Amerikaanse firma die administratie niet als bewijs inbrengen, omdat het vertrouwelijke bedrijfsinformatie zou betreffen. Janssen: “En als ultieme troef voerde Converse nog aan dat onze ‘vervalsingen’ zó goed zijn dat slechts een handvol experts in staat zijn deze te identificeren. En uiteraard zijn deze experts in dienst van Converse zelf. Wat kun je daar nog tegenin brengen?”
Misleid
Converse wil inhoudelijk niet ingaan op de zaak en volstaat met de (niet onderbouwde) mededeling dat zij eerder wel een soortgelijke zaak voor een regionale Duitse rechter heeft gewonnen. “Illegaal kopieerwerk is een bedreiging voor Converse en we nemen dat erg serieus”, aldus Converse. Dat mag zo zijn, maar de vraag of het hier daadwerkelijk vervalste sneakers betreft staat steeds nadrukkelijker ter discussie. De Belgische rechter plaatste daar vorig jaar in ieder geval grote vraagtekens bij. Een door het gerechtshof aangestelde deskundige constateerde dat ‘de beweerd nagemaakte schoenen identiek zijn aan de schoenen die beweerdelijk origineel zijn’. Om daar nog vilein aan toe te voegen: “Het past hierbij te herhalen dat verzoekster (Converse, red.) aan mij geen enkel stuk voorlegt met betrekking tot haar testen op namaak en de beweerde resultaten van die testen.”
De Belgische magistratuur constateerde daarop keihard dat Converse haar heeft misleid om inbeslagname van de partij schoenen mogelijk te maken. En ook de Nederlandse rechter heeft het Amerikaanse bedrijf inmiddels een draai om de oren gegeven. De civiele rechter in Assen hechtte daarbij zwaar aan een inmiddels boven water gekomen verklaring van nota bene de (inmiddels voormalige) hoofd merkbescherming van Converse, die verklaarde dat de gewraakte schoenen wel degelijk met toestemming van Converse op de Europese markt zijn gebracht. De Assense rechter oordeelde dat er onterecht beslag was gelegd, en gaf Converse opdracht dit pijnlijke vonnis een maand op zijn website plaatsen. Zowel in Nederland als België lopen nog procedures, maar vooralsnog lijkt het er sterk op dat de Nederlandse David de Amerikaanse Goliath tegen de grond heeft. Er volgen echter nog enkele rechtszaken rond afzonderlijke inbeslagnames bij klanten van Sporttrading. Janssen: “Wij wachten in spanning af met wat voor ‘bewijsmateriaal’ Converse nu weer op de proppen komt.”
Klik door voor case 2: Optiek Occasions vs. Joop!Case 2: Optiek Occasions vs. Joop!
“Business as usual? Dat zou ik niet direct willen zeggen.” De normaal gesproken zo onbevangen pratende Jurjen Veldhoen van Optiek Occasions zoekt opeens bedachtzaam naar de juiste woorden. “We hebben toch een machtige vijand gemaakt, en die loert nu mogelijk op een kans om ons alsnog te laten struikelen.” Nog maar zes jaar geleden was de importeur van brilmonturen en oogmeetapparatuur zelf opticien, tot hij zelfstandig monturen ging importeren. “Ik kwam daardoor regelmatig over de vloer bij andere opticiens, en merkte dat er nauwelijks handel in tweedehands apparatuur was.” Een gat in de markt waar Veldhoen vol overtuiging in springt.
Kapotgeprocedeerd
Naast de handel in occasions gaat de firma uit Franeker op een gegeven moment ook nieuwe meetapparatuur importeren. En als ook die handel op de rit staat, richt Veldhoen zich weer op de op dat moment wat ingesneeuwde import van monturen. Onder merknaam Jup, in familiekringen de bijnaam van Veldhoen, komen ook tassen en kleding op de markt. Als het succes in de Benelux snel toeneemt gaat Jup ook de Duitse markt op. Als het merk ook daar aanslaat, knallen in Franeker de kurken, tot er opeens een brief van het Duitse modeconglomeraat Joop! op de mat valt.
“Dat was een brief met tamelijk agressieve en hoogdravende toonzetting”, herinnert Veldhoen. “Ze gaven ons in zoveel woorden te verstaan dat Joop! een machtig miljoenenimperium is en dat wij ons ongewenst op haar terrein hadden begeven. Als we Jup niet per omgaand van de markt zouden halen, zouden we grote problemen krijgen. Wat exact de juridische ratio achter dat ‘dwangbevel’ was, werd verder niet eens toegelicht. Buitengewoon arrogant.”
Tegelijk beseffen Veldhoen en zijn collega’s dat er ook een kern van waarheid in die de oekaze zit: Joop! ís immers een buitengewoon machtig miljoenenimperium dat desgewenst een batterij juristen en advocaten op de zaak kan zetten om het Optiek Occasions moeilijk te maken. Tot grote schrik van Veldhoen blijkt het Nederlandse modemerk Jaap Rijnbende eerder in vergelijkbare omstandigheden al ‘kapotgeprocedeerd’ te zijn door Joop!. Na rijp beraad, waarbij verschillende collega’s en familieleden hem aanraden eieren voor zijn geld te kiezen, weigert Veldhoen uiteindelijk te buigen voor de Duitse modereus. “Dat was niet eigenwijs of dapper, maar gewoon een zakelijke optelsom”, stelt hij. “Enerzijds hadden we inmiddels duidelijk voor ogen dat we juridisch gezien een redelijk sterke zaak hadden. Anderzijds lag er nog voor anderhalve ton aan Jup-producten in het magazijn. Zwichten voor Joop betekende dus ook dat we die voorraad zouden moeten afschrijven. Zo bezien hadden we dus een flinke buffer voordat de strijd met Joop ons daadwerkelijk geld zou gaan kosten.”
Slagkracht
En dus stapt David de juridische ring in met Goliath. Om er vervolgens achter te komen dat het allemaal wel meevalt met diens ‘reusachtige’ slagkracht. Veldhoen: “In hun aanklacht waren de Joop!-juristen nog steeds niet veel verder gekomen dan een bombastisch verhaal over de omvang van hun werkgever. Die werd uiteindelijk dan ook tamelijk overtuigend van tafel geveegd door het merkenbureau in Allicante.”
Ondanks een door Joop! ingesteld hoger beroep gaat Jup alweer vol gas vooruit in de Benelux. Het merk is daar inmiddels ook al meer dan vijf jaar geregistreerd, en dan is het vrijwel niet meer aan te vechten. “In Duitsland hebben we de verkoop van Jup-producten vooralsnog op een laag pitje gezet”, aldus Veldhoen. “Maar als de uitspraak in hoger beroep wederom in ons voordeel is, gaan we ook daar weer gewoon aan de slag. We hadden daar in een jaar tijd ook al 150 opticiens binnengehaald. Zo’n klantenbestand laat je natuurlijk niet zomaar liggen.”
Klik door voor case 3: Castania Trading vs. MicrosoftCastania Trading vs. Microsoft
Met it-consultant en leverancier Castania Trading begon Hans Teffer enkele jaren geleden een lucratieve handel in ‘tweedehands’ software. Dat behoeft wellicht enige uitleg. Grote afnemers van pc’s, zoals bijvoorbeeld ABN AMRO, hebben doorgaans een open licence bij grote softwareleveranciers zoals Microsoft. De softwarepakketten die standaard bij elke afzonderlijke nieuwe computer zitten, zijn daardoor vaak overbodig. Computerleveranciers als HP en Dell spelen daar op in door voor elk teruggestuurd softwarepakket tien euro korting te verstrekken op het aankoopbedrag. “Wij boden ABN het dubbele”, vertelt Teffer. “Die waren daar erg bij mee, want dat geld ging direct naar de computerhobbyclub van het personeel.” Dankzij soortgelijke deals rond diverse PC Privé-projecten en met hardwareleveranciers als Tulip verzamelt Castania al snel vele duizenden softwarepakketten, die op computerbeurzen tegen een verkoopprijs van 75 euro als de spreekwoordelijke warme broodjes over de toonbank vliegen.
Hollandse handelsgeest
Niet iedereen kan echter bewondering opbrengen voor de opportunistische Hollandse handelsgeest. Tijdens een computerbeurs in het Belgische Gent wordt het opeens wel erg druk bij de stand van Castania. Microsoft heeft aangifte gedaan wegens handel in vervalste software, en in het kielzog van politieagenten en deurwaarders is een aantal ‘onafhankelijke productexperts’ naar het Gentse conferentiecentrum gekomen om Castania’s voorraad op echtheid te beoordelen. Alhoewel ‘onafhankelijk’ wellicht niet helemaal het juiste woord is. “Die experts werken op zeer geregelde basis samen met Microsoft, en bevinden zich dus in een zeer afhankelijke positie”, stelt Teffer. “Tijdens de navolgende rechtszaak hebben we bijvoorbeeld aangevoerd dat een van hen onderdeel uitmaakte van een Microsoft-adviescommissie. De rechter oordeelde dat ‘de schijn van belangenverstrengeling’ daarbij niet vermeden kon worden.” Desalniettemin blijft het beslag op Castania’s handelsvoorraad nog weken overeind, en volgt ook nog een inval op het hoofdkantoor. Ook hier zijn aan Microsoft gelieerde deskundigen aanwezig om de gerechtsdienaars te vertellen wat er in beslag moet worden genomen. Bovendien kondigt Microsoft een leveringsstop aan voor alle direct geleverde software.
Klem
“Wij zaten behoorlijk klem”, vat Teffer de penibele positie van zijn firma samen. “Uiteindelijk konden we wel bewijzen dat het authentieke software betrof. En eerder had de Duitse rechter al bepaald dat de losse handel in software die bij nieuwe computers wordt aangeleverd (zogenaamde OEM-software, red.) legaal is. Maar Microsoft heeft natuurlijk lange adem. Een collega met een soortgelijk probleem is jaren blijven procederen, en heeft uiteindelijk bij de Europese rechter een forse schadevergoeding weten af te dwingen.”
De vraag die Teffer zichzelf moest stellen is: wil ik mezelf hier zo lang in vastbijten? Een vraag die hij uiteindelijk negatief moet beantwoorden. “Op al die negatieve energie zat ik gewoon niet te wachten”, vertelt hij. “Bovendien lagen er nog voldoende mogelijkheden bij de consultancytak van ons bedrijf. Die hebben wij inmiddels tot volle tevredenheid uitgebouwd, en ik kan nog steeds goed leven met deze beslissing. Maar natuurlijk blijf ik wel altijd een buitengewoon zure nasmaak aan deze hele affaire houden.”
>> Dit artikel is afkomstig uit Sprout magazine editie 1 – 2012
