Als Starlink uitvalt, dan is er op dit moment maar één partij in de ruimte die deze diensten kan overnemen: het Europese Eutelsat. Vanaf woensdag komt er een nieuwe speler bij, het Amerikaanse Amazon, dat een bescheiden aantal van 27 satellieten met een Atlas-V raket de ruimte inschiet.

Starlink, onderdeel van SpaceX, heeft meer dan 7000 satellieten die in een lage baan om de aarde suizen. Eigenaar Elon Musk wil wereldwijd iedereen toegang tot het internet bieden, tegen betaling uiteraard.

Eutelsat-ceo Eva Berneke noemt Starlink ‘een ingewikkelde en dure oplossing voor wereldwijde internetdekking’. Haar strategie is veel flexibeler en efficiënter, zegt ze in een interview met het Deense blad Ingeniøren. ‘Het is slimmer om capaciteit uit te rollen als dat nodig is. Er is bijvoorbeeld geen enorme vraag naar bandbreedte boven de wereldzeeën.’

Multi-orbit netwerk

Wat de Deense topvrouw pas echt ‘een gamechanger’ noemt is het netwerk van Eutelsat. Die Frans-Britse combinatie heeft namelijk als enige een multi-orbit netwerk draaien: satellieten in hoge en lage banen rondom de aarde.

Het Franse Eutelsat heeft 35 geostationaire satellieten op 36.000 kilometer hoogte. Die zijn al genoeg om de volledige planeet te coveren, maar ze hebben wel een nadeel. Hun signalen doen er langer over om de grond te bereiken. Daar zullen tv-kijkers via satelliet niks van merken, maar deelnemers aan een online vergadering wel.

Mede daarom is Eutelsat in 2023 gefuseerd met OneWeb. Dat Britse bedrijf heeft ruim 650 satellieten in een veel lagere baan rond de aarde vliegen, op 1.200 kilometer. LEO (low earth orbit) wordt dat genoemd. Daarmee is die vertraging in realtime al grotendeels opgelost.

Oekraïne lukt niet

Eutelsat heeft dankzij de oplopende geopolitieke spanningen de wind in de rug. Is er ruzie tussen de VS en Oekraïne, dan zijn alle ogen meteen op het enige alternatief gericht. Tegen Bloomberg zegt Berneke dat iedereen al aan haar vraagt of Eutelsat ‘het grote aantal terminals van Starlink in Oekraïne kan vervangen’.

Het vervangen van meer dan 40.000 Starlink-terminals lukt nog niet, laat ze aan Politico weten. ‘Als we de volledige connectiviteitscapaciteit voor Oekraïne en alle burgers zouden overnemen, zouden we dat niet kunnen. Laten we heel eerlijk zijn.’ Ze kan wel de nodige back-up bieden voor ‘een aantal cruciale plekken’.

De oplossingen van Eutelsat zijn namelijk vele malen duurder dan die van Starlink. Echt vriendelijk in gebruik zijn ze ook nog niet. Zo moeten de satellietschotels nog goed gericht worden bijvoorbeeld.

Ook de terminals waarmee de verbindingen met de satelliet tot stand worden gebracht, zijn veel zwaarder en complexer om mee te werken. Maar er wordt hard aan gewerkt om meer terminals in Oekraïne te vervangen. Berneke is hierover in gesprek met Europa en met haar leveranciers voor meer financiële en logistieke steun.

Lees ook: Oorlog in Europa geeft Defenture flinke rugwind

Europees momentum

Berneke krijgt veel vaker de vraag van overheids- en commerciële klanten om hun satellietdiensten te vervangen. Ook zij willen niet langer afhankelijk willen zijn van één leverancier. ‘En veel klanten hechten ook veel belang aan niet-Amerikaanse, niet-Chinese alternatieven’, klinkt het tegen Spacenews.

Het Europese momentum voor meer autonomie weet het bedrijf ook te pakken. Zo is het de leider van SpaceRISE, het consortium van bedrijven voor het Europese project Iris2 (de afkorting van Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite).

Een project waarmee Europa in 2030 onafhankelijk wil worden van Amerikaanse en Chinese partijen. Daar heeft het 6,5 miljard euro aan publiek geld voor over. De deelnemende bedrijven investeren 4 miljard in het contract voor twaalf jaar, Eutelsat heeft daarvan al 2 miljard toegezegd.

Flinke schuldenberg

Europese overheden zullen niet alle capaciteit van de 300 nieuwe satellieten in beslag nemen voor hun communicatie. De rest mag verkocht worden aan commerciële partijen. Eutelsat denkt uit die deal 6,5 miljard euro aan inkomsten te halen.

De Franse groep heeft zich bovendien in de strijd gegooid om het contract van de Italiaanse regering voor satellietdiensten. Dat gaat over 1,5 miljard euro. Die deal was al bijna in handen van Starlink, maar vanwege het vreemde gedrag van Musk is daar twijfel over ontstaan. De onderhandelingen zijn stilgelegd.

Al staat Eutelsat dus steeds positiever in de spotlights, de race is nog niet gelopen. Het bedrijf torst namelijk een flinke schuldenberg mee. Eind vorig jaar 2,7 miljard euro tegen 3 miljard aan eigen vermogen, aldus de Franse krant Les Échos. En dat op een omzet van 1,2 miljard euro over heel 2024.

Zwaar investeren

Daarnaast moet Eutelsat zwaar investeren. De verouderde satellieten van OneWeb zijn aan een upgrade toe en dat kost zo’n 4 miljard euro. Berneke zoekt daar partners voor, maar laat aan de Financial Times weten het als bedrijf ook zelf te kunnen financieren. Maar dan wordt het wel ‘een stapsgewijze aanpak die jaren zal duren’.

Miljarden ertegenaan gooien is dan weer geen probleem voor Amazon. De e-commercegigant wil vanaf woensdag 27 satellieten in een lage baan om de aarde positioneren. Als de weersomstandigheden goed zijn, dan brengt de Atlas V-raket van United Launch Alliance ze van Cape Canaveral Florida naar 450 kilometer boven de aarde.

Zijn ze eenmaal los van de raket, dan worden de satellieten vanaf de grond geactiveerd en naar 630 kilometer hoogte gemanoeuvreerd. Elke 90 minuten cirkelen ze dan één keer rond de aarde. Na twee proefsatellieten in 2023 begint het Project Kuiper, dat verwijst naar de Kuipergordel in ons zonnestelsel, nu dus echt.

Amazon: 80 lanceringen

De nieuwe satellieten zijn een flinke upgrade van de testexemplaren, maar voor Rajeev Badyal, vice president van Project Kuiper, blijft het ook nu nog spannend. ‘We hebben alles uitgebreid getest op de grond, maar sommige dingen kun je alleen leren tijdens de vlucht’, zegt hij in de aankondiging op Amazon.com. ‘Hoe de missie ook verloopt, dit is slechts het begin van onze reis.’

Amazon heeft namelijk meer tachtig raketlanceringen geboekt, bij onder meer Arianespace, Blue Origin en zelfs SpaceX. In totaal wil de techgigant meer dan 3.200 satellieten de ruimte in schieten. Ze komen allemaal in een lage baan rond de aarde, tussen 590 en 630 kilometer hoogte.

Zo wil de techreus net als Starlink snel en betaalbaar breedband internet aanbieden over de hele wereld. De internetdiensten worden later dit jaar uitgerold. Meer dan 2.000 werknemers worden ingezet voor het project, dat overigens losstaat van Blue Origin, het ruimtebedrijf van Amazon-oprichter Jeff Bezos.

Opnieuw disruptie

Amazon bouwt de satellieten ook gewoon zelf en zorgt voor de verbinding met een netwerk van antennes en terminals voor consumenten op de grond. Daarmee wordt het project een serieuze uitdager voor Starlink, het satellietsysteem van Elon Musk, maar ook voor het Europese alternatief.

Eutelsat beseft dat het Project Kuiper opnieuw voor de nodige disruptie zal zorgen. Maar volgens Berneke blijft Eutelsat wel degelijk een rol van betekenis spelen. ‘Meestal zijn er drie tot vier spelers op deze markt voor connectiviteit. Als je achterom kijkt naar de nummer vier, dan zie ik daar nog niet veel kandidaten voor.’

Tot Apple serieus aan de slag gaat met het Amerikaanse satellietbedrijf GlobalStar, waarin het inmiddels een aandeel heeft opgebouwd van 20 procent. Of het Chinese Shanghai Spacecom Satellite Technology dat er dit jaar al meer dan 600 lanceert en uiteindelijk 15.000 satellieten om de aarde wil laten draaien.

Lees ook: Wordt Europa straks een openluchtmuseum van innovatie?

Dit artikel is geschreven door

Karin Swiers

Karin Swiers interviewde al honderden ceo's, wetenschappers en andere experts over leiderschap & management. Dat heeft haar nieuwsgierigheid en passie voor dit thema alleen maar aangewakkerd. Heb jij een inspirerend verhaal over jezelf of over je business, wil je nieuwe inzichten en onderzoeken delen of zwem jij met succes tegen de stroom in? Dan kun je haar bereiken op karin@mtsprout.nl

Volg Karin op LinkedIn