Bij de Zweedse havermelkproducent Oatly moeten ze met de handen in het haar zitten: klanten roepen op tot een boycot van het idealistische bedrijf, dat een alternatief biedt voor milieu- en dieronvriendelijke melk en zich sterk maakt tegen soja. Oatly heeft namelijk geld aangenomen van het niet zo duurzame private-equityfonds Blackstone.
Blackstone wordt er door critici onder meer van beschuldigd te investeren in een bedrijf dat bomen kapt in het Amazonegebied. De bomenkap zou nodig zijn voor de aanleg van een industriële weg en de bevordering van de sojateelt, dat gebruikt wordt voor, jawel, koeienvoer. Was dat niet nét waar Oatly op tegen was? Blackstone ontkent de betrokkenheid bij het aanleggen van de weg overigens zelf, maar zeker is het feit dat diens ceo miljoenen doneerde aan de verkiezingscampagne van de ook niet bepaald duurzame Amerikaanse president Donald Trump.
De investering van Blackstone in Oatly passeerde al in juli de revue, maar wordt kennelijk nu pas opgemerkt door tot voor kort vakantie vierende influencers, die oproepen tot een boycot. Voor de volledigheid: Oatly haalde 200 miljoen dollar op en gaf daar naar verluidt een belang voor weg van 10 procent. Naast Blackstone investeerden ook Oprah Winfrey, Natalie Portman, Starbucks-oprichter Howard Schultz en onze eigen Rabobank in het bedrijf. Hoe het vermeende belang van 10 procent is verdeeld over de investerende partijen, is niet bekend.
Pr-probleem
Dat de investering Oatly een al dan niet tijdelijk pr-probleem oplevert, lijkt zeker te zijn. De vraag is echter: was het verkeerd van Oatly om geld aan te nemen van het niet zo duurzame Blackstone? Nee, denk ik. Sterker nog: het was een goede zet, die hoop biedt voor de duurzame industrie. Slechts enkele jaren geleden was een miljoenenparticipatie in een activistische producent van havermelk nog ondenkbaar geweest in de wereld van private equity.
Tuurlijk, private equity laat zich niet zelden laat zien als draak van het ongebreidelde kapitalisme. De sector zit niet alleen vuistdiep in niet-duurzame activiteiten zoals olie, gas en ontbossing, maar heeft ook een besmet imago op het gebied van de woningmarkt. Door het opkopen, opsplitsen en doorverkopen van vastgoed kan de sector verweten worden dat het de huizenprijzen in menig wereldstad opdrijft. Door nu in Oatly te investeren, zou Blackstone aan greenwashing doen, menen critici.
Greenwashing zal ongetwijfeld een rol spelen, maar toch: deze miljoenen vloeien níet toe naar gas, olie en ontbossing, maar naar de duurzame industrie. Sterker nog: naar nieuwe Oatly-fabrieken en -banen in Europa, de Verenigde Staten en Azië. Dat meldde Blackstone althans zelf in diens persbericht, waarin het vol oreert over de duurzaamheid en het verminderen van CO2-uitstoot. Dat een club met een fervent Trump-supporter als baas dit soort milieuteksten de deur uitdoet, mag alleen al als winst beschouwd worden.
Klimaatverandering
Door nu hard door te blijven groeien, kan Oatly grote geldschieters laten zien dat er met duurzame producten óók geld verdiend kan worden. Dat klimaatverandering een kapitalistisch risico is, begint in de sector langzaam door te dringen. Zo meldde vermogensbeheerder BlackRock (dus niet Blackstone) al in januari duurzamer te willen beleggen. Het concern, dat 7000 miljard (!) dollar onder beheer heeft, probeert bedrijven waarin het investeert ertoe te brengen minder CO2 uit te stoten.
Het is goed om het bedrijfsleven kritisch te volgen, dus ook Oatly. Blackstone heeft nu een minderheidsbelang in de onderneming en daarmee een zetel in de board. Zal het proberen de groei van Oatly te versnellen ten koste van het duurzame profiel van het bedrijf? Het is te hopen van niet, maar het lijkt ook weinig aannemelijk dat zoiets überhaupt zou slagen: Blackstone bezit maar een paar procent van het bedrijf, bij lange na geen meerderheidsbelang. Het ligt meer voor de hand dat Blackstone simpelweg wil meeliften op de snel groeiende markt voor plantaardige producten.
Onterechte boycot
Het aanzetten tot een boycot van Oatly-producten is dan ook onterecht. Ook duurzame voedselproducenten opereren immers in een kapitalistisch model. Vegamerk De Vegetarische Slager en pizzamerk Magioni kregen ook kritiek toen zij zich lieten overnemen door een corporate.
Met het kapitaal en de marketingkennis van de grote jongens konden zij echter sneller opschalen. Ze zullen meer producten verkopen, wat weer ten koste zal gaan van traditionele, minder duurzame producten. Idealisme hoeft trouwens niet te eindigen bij een bedrijfsverkoop: Magioni transformeerde onder de vleugels van corporate Dr. Oetker tot een geheel vegetarisch merk.
Het is te hopen dat het Oatly net zo zal vergaan als Magioni en De Vegetarische Slager. Het Zweedse bedrijf wil binnen anderhalf jaar naar de beurs, om daar net als Beyond Meat te kunnen schitteren als duurzame beleggingsoptie.
Het laatste wat Oatly nu kan gebruiken, is dan ook een massale boycot. Wie de havermelkproducent namelijk boycot, geeft private equity daarmee een signaal dat de branche beter geen geld kan steken in duurzame initiatieven. De klimaatklok tikt ondertussen onverstoord door.
