Voor de meeste Nederlanders staat de vakantie voor de deur. Ik ben al geweest en ben alweer een week of twee aan het werk. Ik vind niets vervelender dan op zondagavond terugkomen van vakantie, om de volgende dag meteen weer te gaan werken. Het is zelfs verstandig om een paar dagen voor je eerste werkdag terug te komen van vakantie. Zodat je even kunt wennen en je niet meteen onderdompelt in het werk.
Minder bekend is de ‘pre-vakantie time-out’. Een paar dagen tussen je laatste werkdag en je eerste vakantiedag. Een cooling-down tussen in alle haast je out-of-office-reply instellen en op je slippers bij de barbecue cocktails drinken.
Vakantieziekte
Vorig jaar heb ik zo’n time-out niet genomen. Op mijn laatste werkdag ben ik met tas en al naar werk gegaan, om ’s middags rechtstreeks naar Schiphol te gaan. Op zo’n tien kilometer hoogte controleerde ik op mijn iPad de laatste drukproef van mijn boek dat eigenlijk al bij de drukker had moeten liggen. Het duurde niet alleen een paar dagen voordat ik een beetje in de vakantiemodus kwam, ik werd ook ziek.
Is dat toeval? Volgens hoogleraar Ad Vingerhoets heeft ongeveer drie procent last van ‘vrijetijdsziekte’. Het wordt ook wel het ‘omgekeerde Kortjakje-syndroom’ genoemd. Want, Kortjakje was middenin de week ziek, maar zondags niet. Dit jaar wilde ik de vakantieziekte voorkomen. Daarom ben ik dit jaar op donderdag gestopt met werken en vloog ik pas zaterdag. Nou ja, ‘pas’. Eigenlijk is de time-out nog aan de korte kant, toch voelde het een stuk relaxter dan vorig jaar. En ik ben niet ziek geworden.
Willem Ruis-syndroom
Volgens Luc Swinnen kunnen de gevolgen van ‘plotselinge vakantie’ ernstiger zijn dan een griepje of hoofdpijntje. Door de plotselinge overgang van werk naar vakantie, loop je verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Hij noemt dat het Willem Ruis-syndroom, vernoemd naar de televisiepresentator die tijdens een vakantie aan een hartaanval overleed.
Dat syndroom zou ook voormalig NAVO-secretaris Jaap de Hoop Scheffer bijna fataal zijn geworden. ‘Plotse ontspanning is risico voor het hart’, schreef het AD erover. Een arts van de Hartstichting: ‘Exacte cijfers zijn er niet, maar uit allerlei wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat stress en plotselinge ontspanning risicovol zijn.’
Hier is echter sprake van iets dat in beginsel waar is, waardoor het geloofwaardig klinkt, maar uit z’n verband is getrokken. Het Willem Ruis-syndroom ontstond als naam voor een hartaanval bij jonge mensen. En een relatie tussen ontspanning en een hartaanval is nooit wetenschappelijk aangetoond. Dat verklaart wellicht waarom het artikel niet meer vindbaar is.
Werk cooling-down
Doorwerken tot aan je vakantie geeft weliswaar géén groter risico op een hartaanval. Toch kan het verstandig zijn een ‘werk cooling-down’ te doen. ‘Als hockeyer voel je pas na een belangrijke wedstrijd de pijn van een blessure’, vertelde ex-tophockyer Floris Evers me. ‘Hetzelfde geldt voor de workaholic op het strand. Eenmaal ontspannen met een cocktail in de hand voel je pas hoe moe je bent.’
Dat is te verklaren: ons stresssysteem is gemaakt voor piekmomenten. Stress zorgt ervoor dat het lichaam zich klaar maakt voor actie. Je spieren spannen zich aan, je bloeddruk stijgt en je hartslag gaat omhoog. Bloed wordt onttrokken aan je organen en gaat naar je spieren. Ook stijgt je bloedsuikerspiegel. Alles klaar voor de aanval! Maar dit gebeurt ook bij chronische stress van eindeloze to-do-lijstjes, pop-ups en files.
Je kunt je vast voorstellen wat er gebeurt als die stress opeens wegvalt. Dus: maak de overgang tussen werk en vakantie zo soepel mogelijk en zorg voor een zachte landing. Als je stress afbouwt, nemen de hoeveelheden adrenaline en cortisol in je lichaam langzaam af. Fijne vakantie!
