Heel vaak gaat het om een fluitketel die ergens in de ruimte staat. En als je dan een foto maakt, kun je via de ketel de fotograaf zien. Is de fotograaf naakt? Dan is er sprake van reflectieporno.
Tot zover de uitleg en de definitie. Mocht u geïnteresseerd zijn in het genre, dan weet u vast de zoekwoorden te vinden om wat meer kleur aan uw fantasie te geven.
De foto van Poetin
In geval van fluitketels, verdekt opgestelde spiegeltjes, een zwart TV-scherm, een zonnebril of een openstaand raam, is de reflectie van het naakte lichaam een toevalsbevinding. De persoon op de foto had niet de intentie u op welke manier dan ook te prikkelen. Hier gaat de vergelijking met pornografie dus niet op, die is bewust expliciet. Reflectieporno als term is dus een beetje wankel.
Bij de foto van Poetin met de dames van Aeroflot schoot het nog een keer door mijn hoofd. Geen fluitketel maar een theepot deze keer. Die zou openbaren dat het tafereel met knip en plakwerk in elkaar gezet was. Logisch, want Poetin is schuw, hij zou zich nooit tussen zoveel Aeroflotters begeven.
In de theepotreflectie kon je hem niet waarnemen. Reflectieporno? Bleek allemaal niet te kloppen, hij was er wel degelijk. Een bos bloemen achter de theepot blokkeerde zijn reflectie. Dat is waar de onderzoeksjournalistiek zich vandaag de dag mee bezighoudt.
Hartritme
Ik moest er ook aan denken bij de donderpreek van de legendarische Amy Webb van het ‘Future Today Institute’. Op het toneel bij SXSW (kenners zeggen ‘South by’ en laten argeloos ‘by Southwest’ varen) kieperde ze ik weet niet hoeveel nieuwe techtrends over het enthousiaste publiek heen. Zoveel zelfs dat ze volgens Webb “niet meer in één future rapport passen”.
Gelukkig zijn er ook apparaten die de vibraties op uw jas kunnen neutraliseren
Daar opeens dook het in weer in mijn brein op, reflectieporno, toen Amy waarschuwde voor de komst van apparaten die onze hartslag kunnen lezen “Door onze kleren heen!” U zult zeggen “So what, hartslag is hartslag”, maar dat is dus niet waar.
Ieder mens heeft een uniek hartritme. En de reflectie van die puls is van uw jas af te lezen. Zet een zak chips op tafel in een geluidsdichte ruimte en u heeft hetzelfde effect. Via de vibrerende zak kan het gesprek aan tafel op de voet worden gevolgd. De microtrillingen worden opgevangen en geanalyseerd.
In geval van de hartslagen kunnen die aan een databank worden gekoppeld en toegekend aan persoon X, Y of Z. Maar Amy zegt “geen paniek!”, want er zijn apparaten die de vibraties op uw jas kunnen neutraliseren. Met meer tech houdt u zo de surveillerende staat buiten de deur.
Gluurgedrag
Of het genoeg is om de Big Tech buiten de deur te houden valt te betwijfelen. Geolocaties, klik-gedrag, tags en dit-vind-ik-leuks vormen immers de spiegel van onze ziel. Onbedoeld geven we ons bloot aan The Zuck en zijn kompanen. Ze tasten onze begeertes af en bedienen ons vervolgens met voorstellen voor een ideologie, een vakantie in Turkije of een setje hippe gordijnen voor in de achterkamer. Ons scherm is de fluitketel waar wij iedere dag naakt voor verschijnen.
Techbedrijven hebben als geen ander weet van onze begeertes
Het stemt u wellicht allemaal nogal somber. Bovenop het treurniswekkende gedrag van mensen is een treurniswekkende digitale industrie gebouwd waar geen kruit tegenop gewassen is. Ook het apparaatje dat Amy ons aanbeveelt zal het tij niet keren.
Maar zie het eens positief. Ook u profiteert mee van het gluurgedrag als uw pensioenfonds aandelen bezit van Apple of Facebook. Misschien kunt u zelfs eerder stoppen met werken omdat de Big Tech-bedrijven over de schutting bij uw buren naar binnen kijken. Wilt u het nog positiever hebben? Dat kan.
Op naar een betere wereld
De suggestie komt van Floris Alkemade, u kent hem wellicht nog van Zomergasten. Vorige week toog ik naar Amersfoort om naar de jaarlijkse “Bergrede” te luisteren. Het is een op de echte Bergrede geïnspireerd verhaal dat dit keer uitgesproken werd door Floris Alkemade. De rede werd aangekondigd onder de titel “Leid ons in bekoring”, wat een nogal onorthodox imperatief is in een kerkelijke context.
Alkemade suggereerde dat we veel meer gebruik moeten maken van de kennis die Big Tech bedrijven over ons hebben. Zij hebben immers als geen ander weet van onze begeertes. Met die kennis paraat kunnen we de zaak ten goede keren.
De verwoestende uitwerking van onze materiële lusten op zaken als klimaat en biodiversiteit moeten we volgens Alkemade niet temmen door onze bekoringen over boord te zetten. Lust, begeerte en bekoring maakt ons immers juist menselijk, daarvan kunnen we ons niet lossnijden.
Leid ons in bekoring dus, op weg naar een betere wereld met een andere ideologie dan de consumptiemaatschappij. Met dank aan de kennis over onze begeertes die de reflectiepraktijken van de Big Tech bedrijven ons kan leveren.
