Ondernemers zijn dol op verhalen. Grote, meeslepende verhalen of kleine, persoonlijke verhalen. Kwetsbare verhalen of sterke verhalen. Verhalen maken dromen levend. De beste verhalenvertellers krijgen hun team en klanten ook het makkelijkst mee. Want als je niet gelooft in hun verhaal, ga je er niet werken en wil je er ook geen zaken mee doen.
Een goed verhaal brengt je in beweging. Een goed verhaal heeft niet alleen een moraal maar ook een ideaal. Als ik ondernemers ontmoet die geweldige ideeën hebben om de wereld te veranderen, zorgt dat ervoor dat ik vleugels krijg, of op z’n minst vlinders in mijn buik. Ken je dat gevoel? Die sensatie in je lijf omdat je zo geïnspireerd raakt en je niet anders dan met een roze bril naar de wereld kunt kijken? Ondanks de huidige stand van diezelfde wereld?
EarthToday
Eind april, op Earth Day, lanceerde EarthToday haar baanbrekende platform waarmee we stukjes aarde kunnen beschermen tegen verdere menselijke exploitatie. Je koopt in wezen stukjes natuur om die vervolgens terug te geven aan moeder aarde.
Een idee van een clubje ondernemers die hier achter de schermen al drie jaar aan werkte: Kees Zegers (oprichter van nu.nl), Bas Verhart, Winston Gerschtanowitz (beiden van reclamebureau DFFRNT) en Chiel Liezenberg, een van de bedenkers van iDeal. Ik word hier dus wild enthousiast van. Ook het verhaal dat ondernemerschap het domein is van snelle jongens en meisjes die een hoop geld willen verdienen, raakt steeds meer naar de achtergrond.
Symtoms, Systems, Stories
Begin deze maand mocht ik samen met mijn vrouw Nynke Geus-Van den Broek een masterclass verzorgen bij de School for Change, een initiatief van onder andere Kees Klomp. Kees is lector Betekeniseconomie aan de Hogeschool Rotterdam. In de betekeniseconomie gaat het telkens om de balans tussen wat goed is voor ons als persoon en wat goed is voor het grote geheel en wat daarmee het algemeen belang dient.
Nynke en ik hebben onze masterclass ‘Campaigning for Change’ genoemd, putten daarvoor vrij uit Kees’ gedachtengoed en hingen ons verhaal op aan drie S’en: Symtoms, Systems en…. jawel: Stories. Want zonder meeslepend verhaal waar genoeg mensen in geloven, kunnen we niks veranderen.
Kloof
Laten we eerste even op de Symptomen inzoomen, de uitingsvormen van de systemen die we bedacht hebben om ons als mensheid te dienen. Die uitingsvormen, die symptomen ervaren we in toenemende mate als onwenselijk. Denk aan de ontstane kloof tussen de mens en de natuur, waarbij we onszelf niet meer als onderdeel van die natuur zijn gaan zien, maar als soort die boven de natuur staat. Zo zijn we ons eigen graf gaan graven. Denk aan de ontstane kloof tussen mensen onderling, door COVID-19 nog verder vergroot.
Het marktaandeel van Porsche brak records afgelopen jaar (en dit jaar nog meer) en de meest kwetsbare mensen in onze samenleving, kwamen nog verder in de knel. Denk ook aan de verstoorde relatie met onszelf, met een verder groeiend aantal burn-outs, depressies en suïcides tot gevolg.
Kortom: tal van relaties zijn verstoord, weinig mensen zullen dit als positieve symptomen ervaren. De welvaartsgroei sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw, gaat al decennia niet meer hand in hand met onze ervaring van welzijn en welbevinden.
Om die reden hebben we het nu al enige tijd over de noodzaak van systeemverandering. Een veelgehoord woord. Daarmee wordt bedoeld dat we niet meer een beetje kunnen bijsturen maar dat er revoluties moeten plaatsvinden. In ons eetgedrag. In ons koopgedrag. In ons reisgedrag. In onze levenswijze als geheel dus.
Samenwerken
Systeemverandering kan alleen plaatsvinden door het omarmen van nieuwe Stories, nieuwe verhalen, waar genoeg mensen in geloven. Yuval Noah Harari vertelt in zijn bestsellers Sapiens en Homo Deus dat de mens de enige diersoort is die op enorme schaal en grensoverschrijdend kan samenwerken, dankzij ons vermogen om verhalen te vertellen en met elkaar te delen.
Enigszins provocerend scheert hij het christendom, het merk Peugeot en het concept geld over één kam als stuk voor stuk verhalen waar voldoende mensen in zijn gaan geloven, dat we er onze systemen op konden bouwen. Dus als we in staat zijn om genoeg mensen achter een nieuw verhaal te krijgen, verandert ook het systeem.
Glimmende McLaren
Oude verhalen beginnen steeds meer plaats te maken voor nieuwe verhalen. Zo vinden we sociaal ondernemers inmiddels de leukste en beste ondernemers. Van Henk-Jan Beltman van Tony’s Chocolonely tot Merijn Everaarts van Dopper. Dat zijn de mensen die veel meer respect afdwingen dan die enorme cash-koeien die dankzij hun glorieuze exit hun glimmende McLaren door de buurt jagen.
Leuk hoor jongens (het zijn zelden meisjes), lekker van genieten even. En dan gauw weer inruilen voor iets waarmee je wat minder afstand creëert tussen jou en de wereld en eens broeden op wat voor moois je allemaal zou kunnen doen met dit geld. Je wordt immers niet gelukkig door anderen te laten zien wat je hebt: je wordt gelukkig door met anderen te delen wat je hebt. Ook wel sociaal ondernemen genoemd.
Dat heet straks overigens geen sociaal ondernemerschap meer denk ik. Ook dat is maar een verhaal. Straks heet het gewoon weer ondernemerschap.
