Gen Z wil niet werken? Bedrijven weigeren juist om te innoveren

Niet harder, maar slimmer werken: sinds we met de komst van AI in een digitale stroomversnelling terecht zijn gekomen, lijkt dit wel de nieuwe heilige graal te worden. Sprekers, consultants en AI-tools die deze belofte aanbieden, worden met veel bombarie binnengehaald bij organisaties.

Totdat het over het inkorten van onze werktijd gaat. Kritiek daarop hebben is uit den boze.

Vier dagen werken is beter

Ik zie dagelijks in de praktijk grote verbazing als generatie Z onder het mom van een goede werk-privébalans (niet harder maar slimmer werken, toch?!) voorstelt om vier dagen te werken. Vaak wordt er direct gewezen naar de arbeidskrapte die in veel sectoren nijpend is. Deze ‘werkethos’ wordt eerder gezien als een onderdeel van het probleem dan als een oplossing.

Maar het is juist een groot misverstand om te denken dat een vijfdaagse werkweek cruciaal is voor het behalen van goede prestaties of het oplossen van de arbeidskrapte. Sterker nog: met vier dagen werken ben je vaak net zo productief als met vijf, en het levert organisaties ook nog eens meer geld op.

Zo deed dr. Dale Whelehan, onderzoeker en ceo van 4 Day Week Global, in meer dan 300 organisaties wereldwijd pilots met een vierdaagse werkweek mét behoud van salaris. De resultaten waren verbluffend. Van de meer dan 300 organisaties zette 91 procent de vierdaagse werkweek voort. Medewerkers kregen in die vier dagen net zo veel voor elkaar, en ze waren ze ook nog eens energieker en creatiever. Ook namen de burn-outklachten en het ziekteverzuim af.

Lees ook: De mythe van fulltime werken: 4 tips om parttime aan de top te komen

Casus uit IJsland

Een mooi voorbeeld hiervan is een casus uit IJsland in de zorgsector. De zorg kampte ook daar met personeelstekorten, waardoor er sprake was van een hoge werkdruk. Dat leidde tot veel burn-outs en uiteindelijk een hoog verloop. Door het introduceren van de vierdaagse werkweek moest de zorginstelling meer personeel aannemen, maar hielden ze onder aan de streep toch meer geld over.

Dit kwam doordat de uitval, burn-outs en ziektegevallen aanzienlijk terugliepen, en de recruitmentkosten gelijktijdig drastisch daalden: nu mensen vier dagen konden werken met behoud van salaris werd de zorg ineens weer aantrekkelijk.

Als klap op de vuurpijl bespaarden ze ook nog veel geld op een van de grootste kostenposten: ze hoefden amper nog gebruik te maken van zzp’ers.

Macho werkcultuur

Nu is de zorg een voorbeeld waarin er daadwerkelijk meer personeel moest worden geworven, maar op kantoren zou het invoeren hiervan toch een stuk makkelijker moeten gaan. Toch is er vanuit Nederlandse werkgevers nog weinig interesse.

Volgens expert Louis Goulmy heeft dit ermee te maken dat we in Nederland een macho werkcultuur hebben, waarbij lange dagen maken en veel werken wordt gelinkt aan motivatie, ambitie en betrokkenheid. Daarnaast focussen werkgevers zich te veel op het uurloon dat bij het behoud van salaris hoger wordt, in plaats van wat het de organisatie oplevert.

Het is volgens Goulmy dan ook een mythe om te denken dat tijd gelijk staat aan productiviteit. Het gaat er namelijk niet om wat je voor elkaar krijgt in een uur, maar om wat je voor elkaar krijgt in een week, maand of jaar.

Daarbij zien werkgevers vaak over het hoofd dat rust en herstel net zo cruciaal zijn voor het leveren van goede prestaties dan het daadwerkelijke werk zelf. Juist omdat we hier zo onterecht aan vastklampen gaan mensen zelfs 4 x 9 werken, om toch hun vereiste aantal uren te halen. Terwijl dat extra uur onder aan de streep juist verlies aan productiviteit oplevert, aldus Goulmy.

Beter voor alle generaties

Toch is er nog hoop voor Nederland. Volgens Whelehan bevindt iedere organisatie zich in drie verschillende fases van ontkenning. Dat begint met: dit is niet mogelijk. Gevolgd door: dit kan wel, maar niet in mijn sector. En het eindigt met: dit kan wel in mijn sector, maar niet in mijn organisatie.

Dat terwijl de data en onderzoeken er niet om liegen. Hoogste tijd dus om in plaats van afkeurend te reageren op de wens van de jongste generatie om vier dagen te werken en hen als lui te bestempelen, juist organisatiebreed en generatiebreed de handen ineen te slaan. Uiteindelijk is de vierdaagse werkweek niet alleen beter voor generatie Z, maar voor alle generaties.

Lees ook deze columns van Laura Bas over generatie Z:

• Ja, Gen Z verwacht een hoog salaris – en dat is niet meer dan terecht
• Generatie Z lui? Nergens zijn zoveel jonge mensen aan het werk als in Nederland
• Generatie Z valt in veel organisaties bij bosjes neer, en dat is juist goed