Dat signaleert de Erasmus Universiteit Rotterdam in de nieuwe jaarpublicatie van het doorlopend onderzoek Scaleup Dashboard. De onderzoekers maken hiervoor gebruik van CBS-data over het Nederlandse bedrijfsleven en nemen de toename van het aantal voltijdsbanen (fte) bij bedrijven als leidraad voor de groei. Scaleups zien zij als bedrijven met minstens 10 fte, die 3 onafgebroken jaren minimaal 20 procent groeien in werknemers of omzet.
2.695 scaleups
Het aantal scaleups in Nederland nam in 2017 met 18 procent toe naar 2.695 snelle groeiers. Het gaat hier om een toename van 410 scaleups, vergeleken met 2016. Het aantal bedrijven dat groeit is zelfs voor het eerst groter dan het aantal dat krimpt of stabiel blijft.
Startups ondervinden steeds meer concurrentie
Toch stagneert de groei van startups die de sprong maken naar een groeibedrijf met een bewezen verdienmodel. Erasmus-onderzoeker Martin Luxemburg wijt dit aan verscheidene factoren. “Markten worden steeds complexer en voor jonge bedrijven ontstaat steeds meer concurrentie.” Ook maakt de snelle opmars van nieuwe technologieën het volgens Luxemburg moeilijker voor startups om op te schalen. Als jonge artificial intelligence-startup beschik je bijvoorbeeld niet direct over een breed palet aan data, die voor deze techniek essentieel zijn.
Mkb’ers hebben dit vaak wel. Binnen deze groep bedrijven ziet Luxemburg dan ook een toename van het aantal scaleups. 5,4 procent van het Nederlandse mkb mocht zich in 2017 scaleup noemen. “Mkb’ers hebben meer marktkennis, kapitaal, mensen en een netwerk”, zegt Luxemburg. “Ze zijn hierdoor beter in staat om op te schalen. Misschien groeien de startups uiteindelijk wel, maar worden ze zodra dat gebeurt al niet meer als startup gezien, maar als mkb-bedrijf.”
Geen startuphype
Het gaat Luxemburg echter te ver om het fenomeen ‘startups’ af te doen als hype. “Startups zijn super belangrijk voor Nederland”, meent de onderzoeker. “Ze vormen de bodem van het bedrijfsleven.” Wel zou de overheid volgens Luxemburg een beter startupbeleid moeten voeren. “Er is een aantal jaar geleden veel beleid voor startups geweest, maar de afgelopen 2 jaar richtte de overheid zich qua subsidieprogramma’s meer op scaleups.”
We moeten onze techneuten meer marktdenken bijbrengen
Het idee was volgens Luxenburg dat de markt de bestaande startupprogramma’s over zou nemen. Dit blijkt echter niet te lukken, aangezien een verdienmodel ontbreekt. Bieden scaleups sneller kansen op rendement, 60 procent van de startups faalt uiteindelijk wegens het ontbreken van een markt. Luxemburg pleit daarom voor meer validatieprogramma’s, waarbij startups snel leren of er markt is voor hun idee. “Als we onze techneuten meer marktdenken bij kunnen brengen, kunnen we misschien het percentage falende startups verminderen.”
Opschalen blijkt in het bijzonder ingewikkeld voor B2B-startups, oftewel startups die het puur moeten hebben van de handel met andere bedrijven. “Je komt in een keten terecht en juist die hele tunnel waar leveranciers in zitten is meer in elkaar verweven. Het is moeilijker geworden om daar als bedrijf tussen te komen om zo disruptie te bewerkstelligen.” Opnieuw is dit volgens Luxemburg iets waar het mkb door de jarenlange ervaring en opgebouwde contacten wel in slaagt.
Rotterdam
In Rotterdam zorgden B2B-bedrijven echter in 2017 voor een toename van vijftien scaleups, waardoor de stad nu twintig snelle groeiers kent. “De stad heeft een aantal jaar geleden flink geïnvesteerd in het bevorderen van het ecosysteem: startuphubs, onderwijs, het bieden van financiering en de mogelijkheid voor scalups om zich hier te vestigen en talent aan te trekken. Het kost B2B-bedrijven al snel zo’n 6 jaar duurt om vervolgens op te schalen, en we zien nu dat ze die groei beginnen door te maken.”
Investeringen in het Rotterdamse ecosysteem betalen zich uit
Rotterdam is overigens niet de stad met het hoogste aantal scaleups; dat is Amsterdam. Het aantal scaleups in de hoofdstad nam toe van veertig stuks in 2016 naar 45 afgelopen jaar. Amsterdam heeft net als de Zuid-Hollandse havenstad een duidelijk profiel, merkt Luxemburg op. “Deze stad zit heel duidelijk in de B2C (business to consumer, oftewel de consumentenmarkt, red.), in bijvoorbeeld de app-branche of de creatieve sector. Ook hier is goed geïnvesteerd in het ecosysteem.”
Waar het om het aantal scaleups gaat, steken provinciesteden bleek af tegen de grote steden in Nederland. Luxemburg raadt de provincie echter niet aan om blind te investeren in startups en scaleups. “Het is beter om eerst duidelijk te bedenken welk profiel je als stad hebt, om daar vervolgens je beleid op aan te passen. Een stad als Zoetermeer doet dat bijvoorbeeld goed. Ze richten zich daar volledig op ICT en proberen bedrijven in die branche aan te trekken.”
