Vijftig is het nieuwe 40. Zeggen ze. En inderdaad, vijftigers van nu lijken jonger en kwieker dan onze ouders op die leeftijd waren. Ik ben nu ook vijftig. Een halve eeuw oud. Dat klinkt heel oud. Toch voelt dat niet zo. En mijn eerste gedachte is altijd dat ik me nog net zo fit en jong voel als toen ik achttien was. Ik voel me dan ook niet wezenlijk anders en denk in essentie over veel dingen nog steeds hetzelfde als toen.
Mijn kinderen, waar ik een heel leuke band mee heb, zeggen gelukkig dat ze me nog geen ouwe ouwe lul vinden. Ik geef zelfs samen met mijn dochter Amber, die net 18 is geworden een verjaarsfeest. Een 18-50-feestje. Allebei volwassen. Maar toch, hoewel ik behoorlijk fit ben, geen suffe kleren koop, vaak dezelfde muziek leuk vind als mijn kinderen en hoe modern en ruimdenkend ik ook in het leven denk te staan, deze column is het bewijs: ik word heel langzaam een ouwe lul. Punt. En dat hoort misschien ook wel zo. Want het woordje “oud” is niet voor niets het belangrijkste ingrediënt van het woord “ouders”.
Kortzichtig
De gedachte dat je niet wezenlijk bent veranderd als je 50 bent, is dan ook kortzichtig. Vrijwel alle cellen van mijn lijf zijn inmiddels al meerdere keren vervangen door nieuwe cellen, dus ik ben letterlijk niet meer dezelfde als tweeëndertig jaar geleden. Ik merk ook dat mijn energie anders is, ondanks dat ik vier tot zes zeer pittige workouts per week doe en in veel opzichten een minstens even goede conditie heb als vroeger. Het probleem is dan ook niet dat ik daadwerkelijk minder energie heb, het is meer dat ik bepaalde ongebreidelde actie simpelweg niet meer wil opbrengen. De hele dag aan de telefoon, knallen en racen om van alles te regelen, zoals collega’s van tien of vijftien jaar jonger supergoed kunnen, voelt gewoon niet meer lekker. Seen it, been there, got the T-shirt.
Het is niet zozeer de constatering dat anderen dat even goed of beter kunnen dan ik. Nee, ik ben nu simpelweg effectiever in een andere rol. Door vijftig jaar levenservaring bestaat mijn kracht veel meer uit het benutten van mijn gestolde ervaring. Sommige mensen noemen dat intuïtie, of wijsheid. Ik zie het als het vermogen van ons brein om patronen te ontdekken in de gebeurtenissen, beslissingen, keuzes, marktontwikkelingen en het herkennen van patronen in het gedrag van collega’s en klanten. Kortom in alle factoren die je als ondernemer niet in de hand hebt, maar waar je wel op moet reageren.
Niet maakbaar
Hoe de wereld ook verandert, mensen blijven tegen dezelfde ervaringen aanlopen en in essentie dezelfde successen en fouten aan elkaar rijgen als voorgaande generaties. Eigenlijk is de belangrijkste conclusie van al mijn gestolde ervaring, dat ik steeds meer besef dat de wereld juist niet maakbaar is, dat zelfs nooit is geweest en dat we bijna niets in de hand hebben. En het is vooral een illusie om te denken dat je andere mensen kunt controleren. Wel een lekkere gedachte, want het is dus ook zinloos om je aan anderen te ergeren. Het enige dat we in de hand hebben, is ons eigen gedrag, onze eigen gedachten, onze communicatie, onze keuzes en onze beslissingen. Kortom ons palet aan mogelijkheden om te reageren op alles wat er in de omgeving gebeurt.
Ergernis is bijvoorbeeld zo’n beetje de minst effectieve reactie, want daar heb je alleen jezelf mee en het verandert niets. Maar als je jezelf kent, je waarden, talenten en doelen scherp hebt en liefst die ook die van je collega’s, ben je in staat ultiem succesvol te zijn! Wie de ontwikkelingen om zich heen goed inschat en de juiste besluiten neemt, lijkt de wereld naar zijn hand te zetten. Maar niets is minder waar. Je sluit dan gewoon beter aan op die wereld. En dat is de essentie van ondernemerschap.
Voorop lopen
Ik merk nu, na vijftig jaar, dat als ik de tijd durf te nemen om een halve eeuw ingedaalde wijsheid toe te laten, ik met minder energie van grotere toegevoegde waarde ben voor mijn omgeving. Dat moet ook. Want een van de veranderingen die ik merk is dat het simpelweg steeds lastiger is om voorop te lopen in de markt. Tussen mijn 20e en 35e was liep ik voorop, was met nieuwe trends bezig lang voordat anderen het zagen. Dat was soms succesvol maar heeft me soms ook veel geld gekost. Het is best duur om een innovator te zijn.
Nu merk ik dat ik meer trendvolger wordt. Nog steeds doe ik mee met de modernste innovaties en kan ze vertalen naar de business van nu. Ik zit precies op de trends. Dat is prettig ondernemen. Ik verzamel nu de echte koplopers graag om me heen. En die kan ik begeleiden en coachen met mijn gestolde ervaring. Maar er komt een moment, en dat is niet ver weg meer, dat mijn gestolde ervaring en ingesleten patronen zoveel ruimte in mijn brein innemen, dat ze me in de weg gaan zitten, zodat de trends me zullen inhalen. Dat is niet erg. Maar het vraagt een nog andere rol. En die rol mag nooit worden: “opa vertelt”.
Nee, de kunst is dan om me te blijven inleven in jonge mensen en nooit te vergeten hoe ik zelf was, welke fouten ik zelf maakte toen ik jong was. Want welke innovaties ons leven ook gaan veranderen, mensen veranderen nooit en de maakbaarheid van de wereld blijft een illusie. Het gaat erom hoe je met het enige instrument dat je hebt, jezelf, op die wereld reageert. Hoe oud of jong je ook bent.
