In het verleden waren de twee gangbare contracten bij werkgevers grofweg het vaste en het tijdelijke contract. In de loop der jaren zijn daar steeds meer flexibele vormen bijgekomen, zoals het momenteel populaire nulurencontract. Een ontwikkeling van de afgelopen jaren is die van wat we het beste kunnen omschrijven als het verkapte zzp-model. Hierbij is de werknemer voor vaak maar één bedrijf actief, maar als zelfstandige, waardoor hij of zij geen aanspraak maakt op pensioen- en verzekeringsregelingen.
Gig economy
De gig economy noemt men dit verschijnsel ook wel. De zelfstandige werkt in dat geval van klus naar klus, zoals de Uber-chauffeur die van rit naar rit werkt en ook de Deliveroo-bezorger die per bestelling betaald wordt in plaats van per uur. Het voedselbezorgbedrijf besloot afgelopen jaar alleen nog te willen werken met zelfstandige fietsbezorgers. Doordat fietsers per bestelling betaald worden, zouden zij meer kunnen verdienen, stelt Deliveroo. Meer dan 13,50 euro, terwijl dat in het verleden 8,50 per uur was, meldt Nos. Het is hetzelfde argument dat jaren eerder intern bij Post NL werd gegeven voor het werken met zelfstandigen.
Maar mag dit wel? Vakbond FNV denkt van niet en dagvaardt de directie van het bedrijf deze middag. Er zou sprake zijn van “uitknijpbaantjes”, aldus de vakbond in diverse media. Ook loopt er een zaak tegen Deliveroo van bezorger Sytze Ferwerda, die zijn contract verloor en wil dat Deliveroo hem niet als zzp’er, maar als werknemer aanneemt. Sinds 1 februari neemt Deliveroo geen nieuwe koeriers als personeel aan. Wel kondigde Deliveroo in mei aan koeriers te verzekeren tegen ongevallen en aansprakelijkheid.
Zelfstandigheid
In het Verenigd Koninkrijk is vandaag verder een gang naar de rechtbank goedgekeurd die een lokale vakbond tegen Deliveroo was begonnen. Ook deze rechtszaak draait over het al dan niet zelfstandig zijn van de fietskoeriers. Het is overigens opvallend hoe er vanuit de gig economy plotseling nieuwe vakbondsinitiatieven ontstaan. Sprekend is het voorbeeld van de Riders Union, een bond van ontevreden fietskoeriers van Deliveroo die een grote vinger in de pap hebben bij rechtszaken tegen het bedrijf.
“Verrast”
Maar wat vindt Deliveroo er zelf van? Een woordvoerder van Deliveroo laat aan Sprout weten “verrast” te zijn door de zet van FNV:
“We zijn verrast door deze stap, omdat we in onze beleving vorige week een zeer constructieve ontmoeting hadden met FNV. Deliveroo biedt bezorgers een bijbaan op zelfstandige basis, omdat dit de mogelijkheid biedt om flexibel te werken. Onderzoek onder onze bezorgers laat zien dat ze dit erg waardevol vinden. We krijgen elke maand meer dan duizend aanmeldingen, omdat het werk dat wij aanbieden flexibel en goed betaald is. Wij willen onze bezorgers, naast flexibiliteit, ook zekerheid bieden. Daarom krijgen ze gratis een uitgebreide verzekering. Graag werken we samen met vakbonden en overheid om een einde te maken aan de wisselwerking tussen flexibiliteit en zekerheid.”
Schimmige enquêtes
Onderzoek onder onze bezorgers laat zien dat ze flexibiliteit erg waardevol vinden
Met het “onderzoek” waar deze perswoordvoerder naar verwijst, zou hij echter zo eens kunnen doelen op de schimmige enquêtes die het bedrijf onder eigen koeriers uitvoert. Bij wijze van onderzoek voor zijn boek Uber voor alles reed journalist Rens Lieman enige tijd in Amsterdam voor Deliveroo als fietskoerier. In zijn boek beschrijft de journalist dat hij een enquête ontvangt die vol staat met vragen over hoe hij als koerier tegen meer flexibiliteit in zijn werk aankijkt.
Flexibiliteit klinkt positief, dus de meerderheid van de koeriers vulde de vragenlijst enthousiast in. Deliveroo gebruikte de resultaten uit die enquête maanden later ter ondersteuning van zijn plannen om koeriers om te vormen tot zelfstandigen. En die zelfstandigen zijn nu boos. Of Deliveroo de rechtszaken tegen koeriers zal winnen? Het blijft voorlopig nog even een soap, maar wel eentje met een aflevering in de nabije toekomst. Op 27 juni dient de zaak van Ferweda tegen Deliveroo.
Of Ferwerda nu wint of niet, één ding is nu al zeker: het publieke imago van Deliveroo heeft een deuk opgelopen.
