De crypto-economie is booming en talloze ondernemers grijpen die kans met beide handen aan om een business op te zetten rond cryptovaluta. Maar ABN Amro, ING, Rabobank, de Volksbank en ook Aegon-dochter Knab wijzen ondernemers in deze opkomende sector de deur zodra ze zich melden voor een nieuwe zakelijke rekening.
Sprout-challenger Bitonic (35 werknemers), al vijf jaar actief als als bitcoin-exchange, herkent de frustratie rondom betalingen: “Toen de wisseldienst Bitonic startte in 2012 was bitcoin zo onbekend, dat een bankmedewerker dacht dat het om een soort van World of Warcraft-geld ging. De waarschuwingen van De Nederlandsche Bank hebben ervoor gezorgd dat banken moeilijk gingen doen bij het verstrekken van bankrekeningen aan bitcoinbedrijven. Wij hebben dit probleem zelf ook ondervonden toen we een bankrekening wilden gebruiken voor ons handelsplatform BL3P. De compliance-risico’s zouden volgens de banken te groot zijn.”
“Voor ons handelsplatform gebruiken we nu Bunq, mede omdat we onze systemen en inrichting van ons bedrijf goed op orde hebben. Bunq heeft waarschijnlijk minder last van Legacy-systemen waardoor het -hoogstwaarschijnlijk- beter de risico’s kan managen.”
Afwijzing
Derek Westra is medeoprichter van Allesovercrypto.nl, een informatieplatform voor beleggers in cryptovaluta. Als verdienmodel willen hij en zijn compagnons hun website binnenkort voorzien van een webshop voor onder meer hardware wallets, beveiligde usb-sticks om cryptovaluta mee te bewaren. Om klanten met iDeal te kunnen laten afrekenen is een zakelijke rekening nodig, waarvoor het drietal onlangs aanklopte bij Knab.
Maar die zakelijke rekening werd hen door de neus geboord: ook Knab blijkt ondernemingen in de crypto-industrie uit te sluiten “in verband met de verhoogde integriteitsrisico’s”‘, zo luidt een toelichting per e-mail:
“Ik was verbaasd”, reageert Westra. “Als ondernemer probeer je in een nieuwe markt te stappen en dan word je vervolgens tegengehouden door conservatief beleid. Knab wordt gezien als innovatieve bank, maar het lijkt dat ze zichzelf met zo’n opstelling in de voet schieten.”
De ondernemers achter Allesovercrypto.nl zoeken nu verder naar een andere bank, maar hebben nog geen succes gehad. “Als dat niet lukt, zijn we genoodzaakt om klanten in crypovaluta te laten betalen. Dat is toch ironisch, als je bedenkt hoeveel moeite banken en overheden doen om grip te houden op de crypto-economie.”
Criteria
Een woordvoerder van Knab bevestigt tegenover Sprout dat de bank crypto-ondernemers “in beginsel” weigert, en dat dit al vaker is voorgekomen. De bank verwijst naar haar acceptatiecriteria, waarin alternatieve betaalmiddelen, zoals cryptocurrencies of prepaid cards worden verbannen, evenals diensten of producten die anonimiteit bevorderen en grensoverschrijdend zijn.
Consultants of trainers op het gebied van crypto-currency kunnen overigens wel een zakelijke rekening bij Knab openen. Het beleid van de bank is volop in ontwikkeling. “Want wij realiseren ons dat dit een belangrijke ontwikkeling in de markt is, als Knab willen we kijken hoe we dit kunnen faciliteren.”
ABN Amro
Bij ABN Amro krijgen ondernemers doorgaans geen zakelijke bankrekening “wanneer er met bitcoin of altcoin wordt gehandeld”, zegt woordvoerder Jeroen van Maarschalkerweerd in een reactie. “Als bank heb je te maken met verschillende wetten zoals de wet Meldplicht Ongebruikelijke Transacties en de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Crypto-valuta’s zitten in een ongereguleerde markt, waardoor wij geen of onvoldoende toezicht hebben op de geldstromen.”
“Je kunt het vergelijken met andere branches waar veel gewerkt wordt met contant geld waarvan de herkomst lastig te herleiden kan zijn. Enkel onder zeer strikte voorwaarden kunnen die zakelijke bankrekeningen openen. In specifieke gevallen, zoals bij het voorbeeld van de ondernemer die hardware wallets wil verkopen, zal hij in gesprek moeten met een van onze accountmanagers. Die kan beoordelen of dit geval wel of niet onder het bankbeleid valt.”
ING
ING is “zeer terughoudend” ten aanzien van ondernemingen in de cryptomarkt, reageert een woordvoerder van de bank. ING wijst op de Wet op het financieel toezicht en de Wwft, waarbij banken cliëntenonderzoek moeten doen. “Daar hoort ook bij dat in hogere risicosituaties klanten worden bevraagd over de transacties en de doelstelling en achtergrond daarvan. De integriteitsrisico´s die spelen bij cryptocurrencies maken dat ING hier uitgebreider cliëntenonderzoek doet en vragen stelt aan klanten.”
Klanten die “niet bij hen passende betalingen uitvoeren” moeten vragen beantwoorden over onder meer omvang, herkomst van de betaling, frequentie en de aard van bijvoorbeeld internationale betalingen. “Onze focus is gericht op de technologie achter cryptocurrencies, blockchain, en om die verder te ontwikkelen en in te zetten voor onze klanten.”
Toezichthouders vragen van banken ook aandacht voor de risico´s die spelen bij cryptocurrencies, zegt de woordvoerder. “Daarnaast ziet de overheid dit probleem en is zij bezig met wetgeving voor cryptocurrencies om de risico´s op witwassen en terrorismefinanciering te beperken.”
Rabobank
Rabobank stelt dat klanten voor eigen rekening en risico kunnen handelen met bitcoins, en dit ook via hun Raborekening mogen doen. Maar: “Bitcoins worden wel beschouwd als een risicovol product. Klanten die in risicovolle producten handelen, kunnen een hoger risicoprofiel krijgen. In die lijn is het voorstelbaar dat bedrijven die zich met cryptocurrencies bezighouden, worden gezien als te risicovol en daarom niet als klant kunnen worden geaccepteerd.”
De bank wijst erop dat achter cryptogeld geen centrale uitgevende instelling schuilgaat. “Eigendom en waardeoverdracht zijn volledig anoniem en onttrekken zich aan toezicht door derden, zoals een overheid. Daarmee voldoet cryptogeld niet aan de hoogste eisen van compliance die de Rabobank stelt.”
Ook de Volksbank (het voormalige SNS) houdt de crypto-boot af. “Gezien de forse integriteitsrisico’s die gepaard gaan met virtuele valuta, is het voor klanten die hier structureel actief in zijn niet mogelijk om bij ons een rekening te openen”, reageert de bank (waar ook ASN Bank, BLG Wonen en RegioBank onder vallen). “Virtuele valuta zijn namelijk niet gereguleerd en kennen een hoge mate van anonimiteit. In de praktijk blijkt dat de transacties niet of nauwelijks herleidbaar zijn tot fysieke personen.”
Bunq
Bunq is een uitzondering op de afwijzende houding van de banken. Oprichter van Bunq Ali Niknam is zich bewust van de risico’s die cypto-bedrijven met zich meebrengen, maar laat als enige bank weten zakelijke klanten niet bij voorbaat te weigeren: “Wel stellen we additionele vragen en moet er een helder beeld zijn waar de geldstromen vandaan komen. We zijn hier wettelijk toe verplicht, best curieus, we zijn immers een bank en geen opsporingsdienst.”
“De crypto-markt is mega snel in ontwikkeling en we stellen ons beleid continu bij, de situatie kan over drie maanden compleet anders zijn. Dit betekent niet per definitie dat het beleid strenger zal worden, nieuwe verplichtingen voor exchanges maken bijvoorbeeld ons werk een stukje makkelijker.”
Investeringsfonds
Ook Boudewijn Rooseboom, oprichter van Cyber Capital, ervaarde de koudwatervrees bij banken. Cyber Capital is een investeringsfonds (10 medewerkers) dat 25 miljoen euro belegt in een portefeuille van zo’n 100 cryptomunten.
“Wij merken dat we bij de meeste banken geen rekening krijgen, iets wat geldt voor veel meer collega’s in de cryptocurrencymarkt. Wat we vaak zien is dat partijen bij een provinciaal kantoor een rekening openen, omdat ze op die locaties nog niet altijd goed op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen.”
Cyber Capital wil het volgens Rooseboom via de nette, formele weg oplossen. ING toonde zich “bereidwillig”, maar die gesprekken leverden vooralsnog geen zakelijke rekening op. Voor Cyber Capital is Bunq bank daarom “de grote oplossing”. Rooseboom: “Dat wil ik best duidelijk zeggen. Overigens is het daar niet een kwestie van ‘even een rekening openen’, ook daar moet je op een professionele manier langs de compliance-afdeling.”
Moord en brand
Rooseboom begrijpt de terughoudendheid van banken wel. “Het is een nieuwe wereld en banken staan onder streng toezicht ten aanzien van Know Your Customer-beleid en Client Due Dilligence. Als je cryptocurrencies zegt, schreeuwen mensen op de afdeling compliance moord en brand. Opmerkelijk genoeg gebeurt dat terwijl er op een andere afdeling wel met enthousiasme wel aan cryptocurrencies wordt gesleuteld.”
Voor het geval cryptovaluta ooit helemaal in de ban worden gedaan, steekt Cyber Capital zijn licht alvast op in “andere jurisdicties”, zoals Zwitserland en Luxemburg. “Er zijn genoeg plekken waar enthousiaster wordt gereageerd, en waar partijen hier anders naar kijken.”
Wetgeving
Trendwatcher en cryptokenner Vincent Everts begrijpt de starre houding van de banken en hekelt het beleid van de overheid: “Waar iedereen om schreeuwt is goede, duidelijke en vooral redelijke wetgeving rondom cryptovaluta en blockchain. Dat is niet zoals de minister nu voorstelt een totaal verbod op crypto. Door een totaal gebrek aan wetgeving zijn we in een soort wettelijk limbo beland en jaag je ondernemers naar landen als Estland of Zwitserland, die voorop lopen en waar het eenvoudiger is om een bankrekening te openen.”
“Voor veel banken is het risico nu te groot, ze verdienen er te weinig aan en het zou te veel werk kosten om alle crypto-platformen actief te onderzoeken op hun geldstromen. De wetgever moet over de brug komen, want dit frustreert de innovatiekracht van Nederland.”
