Energy-as-a-Service: een versneller voor de energietransitie
Waarom zou je als organisatie zelf investeren in energieoplossingen als het niet je kerntaak is? Met Energy-as-a-Service (EaaS) kunnen bedrijven verduurzamen zonder grote investeringen of technische expertise. Een externe partner neemt je energiebeheer uit handen, inclusief investering en onderhoud. Dit concept, al jaren de norm in Scandinavië, staat nu op het punt om ook in Nederland door te breken.
De kracht van ontzorging
Het Nederlandse woord ‘ontzorgen’ heeft geen directe vertaling in andere talen, maar het principe is wereldwijd bekend. In de Nordics is het al decennialang gebruikelijk om energiebeheer uit te besteden, net zoals schoonmaak, catering en beveiliging.
Dit EaaS-model is niet alleen economisch aantrekkelijk, het kan ook nog eens een enorme aanjager zijn van de noodzakelijke energietransitie, stelt Victor Donselaar, geboren en getogen Rotterdammer, maar al jaren actief en lang zelf ook woonachtig in Noord-Europa. ‘Duurzaamheid en langetermijndenken zit echt in de cultuur hier in de Nordics. Mijn dochter kreeg er al op de basisschool les in.’
Adven: pionier in Nederland
Donselaar werkt nu inmiddels als country manager Nederland voor ‘energiepartner’ Adven, een van oorsprong Noord-Europese multinational, die in allerlei landen de energietransitie versnelt via slimme samenwerkingen. Eind 2024 brak Adven door in Nederland met een samenwerking met chemiebedrijf Nobian in Delfzijl. Door een nieuwe elektrische indampinstallatie voor natronloog te realiseren, gaat de CO₂-uitstoot versneld met wel 25.000 ton per jaar verminderd worden. Zelfs het kabinet noemde dit – in combinatie met de gemaakte maatwerkafspraken – een “een bijzondere mijlpaal”.
Een mooi voorbeeld van de potentie, aldus Donselaar. ‘De bouw van dit soort installaties draait om kapitaal, kennis en mankracht. Dat hebben organisaties lang niet altijd zelf in huis. Wij wel. En we werken daarbij vaak met een investeringshorizon én een performance-garantie van 15 jaar. We doen dan het ontwerp, de investering, de bouw én het operationeel beheer van zo’n installatie. Eigenlijk letterlijk het hele ontzorgen dus, om zo de energietransitie in een versnelling te brengen.’
Samenwerken als sleutel
Volgens Donselaar kunnen vooral energie-intensieve sectoren, zoals chemie, levensmiddelen- en papierindustrie, profiteren van het EaaS-model. En ook in organisaties die te maken hebben met de aangescherpte energiebesparingsplicht kunnen er baat bij hebben. Juist vanwege de langetermijnhorizon die Adven hanteert.
Voor het behalen van de energietransitiedoelen in 2030 en 2050 zijn forse investeringen nodig. Ook waterbesparing vraagt om een stevige aanpak. Volgens Donselaar kan het EaaS-model in beide gevallen een uitkomst zijn. ‘Die investeringen in verduurzaming van je processen kun je allemaal zelf proberen te doen. Maar als dat niet je kerntaak is, kun je ook samenwerken met een partij als de onze. Samenwerken is wat ons betreft de sleutel in de energietransitie, zodat iedereen op het terrein van zijn expertise actief kan zijn. Op dat vlak zijn er nog heel wat stappen in te maken in Nederland’, zegt hij.
‘Juist nu (goedkoop) aardgas steeds minder vanzelfsprekend wordt. Wij proberen altijd holistisch naar een fabriek te kijken: hoe kunnen we het energiegebruik naar beneden brengen? Dat kan betekenen dat een organisatie bij ons aanklopt voor bijvoorbeeld een nieuwe stoomketel, maar dat ze dan uiteindelijk een nieuwe indampinstallatie krijgen. Elke samenwerking heeft bij ons twee aspecten: het moet enerzijds bijdragen aan onze missie om de energietransitie te versnellen, en anderzijds ook geld opleveren voor de klant. Dat gaat gelukkig bijna altijd goed samen.’
Laaghangende projecten
Dat bewijst de 50 jaar ervaring in Noord-Europa wel, zegt hij. Duurzaamheid is daarbij een kernwaarde, en inmiddels gaat het vaak om elektrificatie van productieprocessen, energieopslag of waterzuivering. ‘We hanteren daarbij alle beschikbare technieken en kunnen deze dan ook combineren. Dan moet er bijvoorbeeld een nieuwe waterzuivering bij. Dat kun je dan ook bij ons ‘ontzorgen’. Wij kunnen dat custom made bouwen, inclusief de investering en het onderhoud’, stelt Donselaar.
Ook voor een ander actueel onderwerp in Nederland, de netcongestie, kan het een (deel van de) oplossing zijn, zegt hij. ‘De infrastructuur moet er natuurlijk wel liggen. Maar wij kijken naar een businesscase en samenwerking van minimaal 15 jaar. Daarom kunnen we dan ook andere technische keuzes maken, om bijvoorbeeld een duurdere warmtepomp in te zetten in plaats van een elektrische boiler die juist op de lange termijn een betere business case oplevert, en minder energie verbruikt. Met sommige partijen in de zuivelindustrie werken we zelfs al 40 jaar samen. Je gaat echt een soort huwelijk met elkaar aan. De samenwerking is heel nauw. Dan is er veel mogelijk.
Onbekend, onbemind
Adven heeft recent zo’n 675 miljoen euro aan funding opgehaald, en zoekt daarvoor nu ‘projecten om te ondersteunen’, legt Donselaar uit. Dat betekent nog wel: veel missiewerk, zegt hij. ‘Dit concept is business as usual in Noord-Europa, en denk ik ook wel een van de redenen waarom ze daar al zo duurzaam zijn. Hier moeten we het echter vaak nog wel uitleggen. Dat heeft ook te maken met: het is onbekend, en dus misschien wel wat onbemind. Maar de Nobian-case is denk ik wel echt een kantelpunt. We zorgen er daar niet alleen voor dat er geen aardgas meer in het productieproces aan te pas komt, maar besparen ook nog eens 25.000 ton CO₂. Dat zorgt gelukkig ervoor dat ik nu aan heel wat meer directietafels mag uitleggen hoe we het aanpakken.’
Aan directietafels stelt hij altijd de vraag: is energie voor jullie écht een kernproces? En zo ja, doe je op dit gebied iets écht beter dan de concurrentie? Als het antwoord op ook maar een van die twee vragen ontkennend is, zou het Energy-as-a-Service-model altijd een uitkomst kunnen zijn, zegt hij.
‘Onze uitdaging is ervoor te zorgen dat dit altijd meegenomen gaat worden als een van de opties bij een eventuele investeringsbeslissing. Vanuit onze ervaring op meer dan 350 productielocaties kunnen we inmiddels gelukkig wel aantonen dat het werkt. We nemen veel potentiële klanten mee naar Finland, dan kunnen ze het met eigen ogen zien. En wij blijven dan buiten, zodat ze onafhankelijk hun eventuele vragen kunnen stellen.’
Adven is een dynamische energiegroep met Nordics roots en al 50 jaar ervaring in de energietransitie met een unieke Energy as A Service© model. Wij leveren duurzame energieproducties, energie-efficiëntie en wateroplossingen als een service. Meer weten?
lees verder
Van onbekend naar onmisbaar
De bredere as-a-service-trend helpt bij de acceptatie van EaaS. Ook McKinsey merkte recent al op dat door alle onzekere marktomstandigheden het outsourcen van energie gebruikelijk en aantrekkelijk wordt. ‘Het grootste obstakel is nog de perceptieswitch, het verhaal laten landen, een andere manier van denken introduceren. Zodra een bedrijf besluit om te willen verduurzamen, willen we aan tafel komen. Er moet in Nederland ontzettend veel gebeuren in de energietransitie. Daar heeft niet iedereen het kapitaal, de menskracht en de kennis voor. Wij hebben dat gelukkig wel. En we hebben in Noord-Europa ook laten zien die energietransitie te kunnen versnellen. Dus het goede nieuws is: er kán ook een hoop gebeuren. Het vraagt alleen maar een andere manier van denken en openstaan voor een andere manier zakendoen.’
