Je hebt een meningsverschil met je collega. Kan gebeuren. Uiteindelijk kom je samen tot de conclusie dat jij het bij het rechte eind hebt. Tenminste, dat denk je. Want je collega blijft iemand die iemand anders nooit gelijk kan geven.
Of het nou gaat over welke werkwijze de beste is, welke kandidaat er aangenomen moet worden voor een bepaalde positie of welke thee er gekocht moet worden voor het kantoor: er zijn mensen die altijd hun zin willen hebben. Op HBR wordt een situatie geschetst van een HR-manager die zich hardop afvraagt waarom haar advies überhaupt gevraagd wordt als er niet naar geluisterd wordt. De kandidaat die zij geschikt acht, wordt uiteindelijk niet gekozen.
Veel mensen lijden aan chronische zekerheid, ook als het gaat om onderwerpen waar geen eenduidig antwoord op te geven valt. Maar hoe ga je daarmee om? HBR geeft drie tips voor een open gesprek.
#1 Ga op zoek naar de onderliggende reden
Cognitieve vooroordelen komen in vele soorten en maten. Daaraan ten grondslag liggen vaak dogmatische standpunten. De HR-manager in het voorbeeld van HBR had het idee dat ze erg gekwalificeerd was in het aannemen van personeel, omdat ze in haar vorige baan geweldige mensen had aangenomen. Haar zelfvertrouwen kwam vooral voort uit de wil om die prestatie voort te zetten.
Waarom wil jouw collega per se een bepaalde beslissing maken? Weersta de verleiding om in een eindeloze discussie terecht te komen, maar probeer deze vraag eerst te beantwoorden. Hoe vreemd hun idee ook lijkt, probeer het op een legitieme manier te benaderen. Probeer vooral niet te laten blijken hoe vreemd je het vindt, want dat zal op weerstand stuiten. Vraag waarom diegene denkt dat dit de beste werkwijze/kandidaat is.
#2 Hoe wordt er binnen organisaties tegen zekerheid aangekeken?
Chronische zekerheid is vaak niet een individueel probleem, maar wordt op een bepaalde manier ook aangemoedigd binnen het bedrijf. Psychologen verwijzen graag naar de PIE Theorie (Persoon in omgeving), om te verklaren waarom individuele problemen in de context van de omgeving ontstaan.
Wordt assertief gedrag beloond? Hoe wordt er tegen de kwetsbaarheid van het niet weten aangekeken? Wordt dit aangemoedigd of als zwakte gezien? In bepaalde situaties, zoals gesprekken over planning, budgetten en het aannemen van mensen, hebben mensen het idee dat er veel op het spel staat en hun zekerheid wordt hun middel om te overleven. Onderzoek van Lisanne van Bunderen van de UvA laat zien dat het ontaarden van een machtsstrijd bijvoorbeeld op de loer ligt in tijden van onzekerheid.
#3 Ga bij jezelf na wat deze (schijn)zekerheid met jou doet
Voor sommige mensen is de zekerheid van andere mensen bedreigend. Ben je het er niet mee eens, dan kan het voelen alsof je in een hoekje geduwd wordt om mee te gaan in die mening. Dat kan resulteren in extreem defensief gedrag, wat olie op het vuur is.
Een ander nadeel is dat iemand die altijd gelijk wil krijgen, niet meer gehoord wordt op het moment dat hij uiteindelijk wél een valide punt maakt. Ga bij jezelf na wat voor vooroordelen je daarom zelf hebt ontwikkeld, over jouw eigen gelijk en over het gelijk van anderen, en hoe je daar jezelf meer in open kan stellen. Herinner jezelf eraan dat jij altijd over je eigen waarheid spreekt, in plaats van over ‘de’ waarheid. Anderen willen overtuigen is daarin natuurlijk prima, maar blijf luisteren naar de argumenten van anderen.
