Geen producten in de winkelwagen.
Self-tracking apps, tools of wearables maken ons gelukkiger, gezonder en productiever. Dat is althans de belofte. Ze meten onze stappen, slaap, hartslag, stressniveaus, gemoedstoestand, eetgewoonten, et cetera. Er zijn inmiddels heel wat mensen die gebruik maken van dit soort meetapparatuur, met name op het gebied van sport en voeding.
Self-tracking leidt tot zelfinzicht
Met betrekking tot productiviteit op het werk is er echter ook steeds meer mogelijk. Door meer inzicht te krijgen in je slaapritme of stressniveau kan je bepaalde patronen ontdekken. Zo heeft een slecht slaappatroon een desastreus effect op je energie en je productiviteit overdag. Self-tracking kan je daar bewust van maken en je in staat stellen om dingen aan te passen zodat je weer optimaal functioneert. Ook het meten van stress geeft veel inzicht. Misschien zijn er specifieke momenten waarop je gespannen raakt. Bij die wekelijkse meeting bijvoorbeeld, of voorafgaand aan gesprekken met bepaalde personen. Dit zelfinzicht kan aanleiding geven tot het veranderen of doorbreken van patronen.
Quantified Self
Het meten, bijhouden en analyseren van data over je lichaam en je leven staat ook wel bekend als quantified self. Er is zelfs een hele beweging gaande die zich hiermee bezighoudt: de Quantified Self Movement. Ook in Nederland is deze actief. Daarnaast is er nog een Quantified Self Institute aan de Hanzehogeschool in Groningen. Dit instituut is opgericht om alles wat binnen de Quantified Self-beweging gaande is te koppelen aan onderwijs, onderzoek en ondernemerschap.
Bij het onderzoeksproject Quantified Self @ work wordt onder meer bekeken hoe een combinatie van self-tracking en eCoaching een positieve bijdrage kan leveren aan het welzijn van werknemers. Het is de bedoeling dat werknemers via deze combinatie meer inzicht krijgen in het niveau en de oorzaken van werkstress. Volgens de onderzoekers verhoogt dit mogelijk de productiviteit en vermindert het ziekteverzuim.
Self-tracking en leiderschap
Niet alleen werknemers hebben baat bij self-tracking. Ook leidinggevenden kunnen zichzelf hiermee ‘verbeteren’. Zo schrijven organisatiepsycholoog Guido van de Wiel en Michael Jongeneel, partner bij Bain & Company: ‘Wat opvalt is dat leiders de laatste tijd steeds meer aandacht krijgen voor de eigen resilience en well being. De leiders van de toekomst combineren als het ware Quantified Self met Qualified Self: het kwantificeren van hun (on)gezonde gewoontes gebruiken zij om zichzelf beter te kwalificeren en een hogere kwaliteit van leven en leidinggeven te bereiken.’
Ook een groot onderzoek van het Center for Creative Leadership richt zich op het nut van self-trackingapparatuur voor leiders. Een van de onderzoekers, professor in de organisatiepsychologie Marian Ruderman, zegt in het rapport onder meer dat leiders zichzelf verder kunnen ontwikkelen door gebruik te maken van wearables en self-tracking tools. Deze draagbare technologieën hebben vooral invloed op het verminderen van stress, het verbeteren van de verbale communicatie en het voorkomen van (over)vermoeidheid. Je wordt een betere leider door jezelf te tracken, is de boodschap. Het omvangrijke ceo-netwerk The Executive Connection (TEC, onderdeel van het wereldwijde netwerk Vistage) zet self-tracking zelfs neer als een van de vier belangrijkste gedragingen voor de leider van van nu.
Privacykwesties
Toch zijn er ook zorgen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met al die data die wordt verzameld? Het is een van de vragen die hoogleraar Marjolein Lanzing stelt in haar proefschrift waarop ze promoveerde aan de TU Eindhoven. Haar conclusie? De commerciële bedrijven worden gedreven door het belang dat ze hebben bij het uitbuiten van de data die ze verzamelen en niet door het verbeteren van leven van de gebruiker.
Een voorbeeld: menstruatie-app Maya hielp vrouwen niet alleen met het bijhouden van hun maandelijkse cyclus, maar verkocht die data ook aan Facebook (dat geld verdient aan advertenties) omdat er een correlatie is tussen ovulatie en koopgedrag. Zorgelijk dus. Ook Ruderman besteedt hier aandacht aan in haar rapport. Ze raadt mensen aan om altijd eerst de privacykwesties in overweging te nemen voordat ze een tool in gebruik nemen.
Data-obsessie door self-tracking
En dan is er nog de kwestie van de vrije wil. Laten we ons niet te veel leiden door al die data? Ja, dat is zeker mogelijk, zegt Jarell Habets, oprichter en ceo van het online platform voor zee- en luchtvracht Shypple. ‘Op een gegeven moment was ik alleen nog maar obsessief met die getalletjes bezig. Daarom ben ik er nu even mee gestopt. Maar uiteindelijk wil ik het wel weer gaan oppakken’, vertelt hij. Voordat hij ermee stopte, gebruikte Habets heel veel self-tracking apps en tools. Een paar voorbeelden: smartwatches, metabolisme trackers, een Hexoskin, Freeletics en allerlei productiviteitsapplicaties voor de dagelijkse gang van zaken.
Hij vertelt: ‘Het begon bij mij heel klein. Op de middelbare school onderzocht ik al hoe ik meer uit mezelf kon halen. Ik was namelijk een keer blijven zitten en dat was echt een klap in mijn gezicht. Daarna werd ik ambitieuzer.’ Om beter te presteren nam Habets daarom Dextro Energy op het moment dat zijn concentratie verslapte. Zijn verlangen naar betere prestaties leidde later tot het opstellen van schema’s voor sporten en eten. ‘Dit waren nog geen tracking devices maar het was wel de aanloop ernaartoe’, zegt hij.
De Whoop
Zijn eerste echte tracking device was een Garmin sporthorloge. Ook The Whoop Strap behoorde tot zijn uitrusting. Dit is een polsbandje waarmee je onder meer je herstel gedurende de nacht meet. ‘Dit is nu heel populair onder topsporters en ondernemers’, vertelt Habets. ‘Ik kon hiermee uitrekenen hoe ik ‘s nachts sneller kon herstellen. Zo ontdekte ik dat ik ‘s ochtends veel uitgeruster wakker werd als ik veel sportte naast mijn werk.’ Het gebruik van de Whoop heeft tot mooie inzichten geleid bij Habets: ‘Het liet me bijvoorbeeld zien dat er nagenoeg geen herstel was als ik de avond ervoor te veel alcohol had gedronken. Daar schrok ik toen echt wel van.’
De Hexoskin – een smartshirt dat onder meer de hartslagvariatie en de ademhalingsfrequentie meet – zorgde voor nog meer kennis over het functioneren van zijn lichaam. Hij droeg dit shirt in het kader van een afstudeerproject van zijn zus. ‘Zij deed onderzoek naar het effect van het nemen van kleine pauzes op je stressniveau. Ik vond het heel interessant dat ik de stress die ik op bepaalde momenten voelde daadwerkelijk terugzag in de cijfers’, aldus Habets. Tijdens zijn deelname aan de MT/Sprout Challenger50 van 2020 was hij bijvoorbeeld meer gespannen. Hij had op dat moment de Hexoskin aan en kon achteraf duidelijk terugzien dat zijn hartslag en ademhaling inderdaad hadden gepiekt tijdens de pitch.
Zoeken naar balans
Hoewel alle data hem veel hebben geleerd en hem bewuster hebben gemaakt van zijn eigen beperkingen en mogelijkheden heeft Habets nu een pauze ingelast in zijn self-trackingavontuur. ‘Soms werd ik super energiek wakker maar als de data dan iets anders aangaven, raakte ik in een dip. Ik was alleen nog maar bezig met data’, vertelt hij. ‘Toch heeft het me heel veel dingen laten inzien. Data helpt mij gemotiveerd te blijven. Als ik het terugzie in de getallen doe ik er echt iets mee. Ik heb gewoon nog niet de juiste balans gevonden.’
Voor de mensen die ook overwegen zichzelf te gaan tracken heeft Habets nog twee tips.
#1 Begin klein.
Probeer het eerst een paar maanden en verdiep je goed in de materie.
#2 Wees niet te obsessief.
Luister altijd naar je eigen lichaam, ook al geeft je device iets anders aan.
