Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

MT Carriere – Geldweetjes

Hoe kom ik aan status?

Wat? De lintjesregen natuurlijk. Want, wat is er nu statusverhogender dan zo'n oranje-wit-blauw lintje op de revers? Voor de meeste managers zal een militaire onderscheiding waarschijnlijk onbereikbaar blijven, maar er zijn ook twee onderscheidingen voor burgers. Zo kennen we de Orde van Oranje-Nassau en de Orde van de Nederlandse Leeuw. De eerste is leuk, maar wordt vooral toegekend aan mensen die ‘waardering en erkenning verdienen uit de samenleving'. Bestuurders en mensen die door hun inzet verenigingen draaiend houden en organisaties toegankelijk maken voor de samenleving.

De tweede, daar gaat het om. Dat is namelijk de oudste orde voor maatschappelijke verdiensten in Nederland. Voor deze orde komen mensen in aanmerking met zeer uitzonderlijke verdiensten voor de samenleving. Het gaat dan om prestaties of inspanningen die erg belangrijk zijn voor de maatschappij. Nu alleen nog een activiteit bedenken die ‘erg belangrijk voor de maatschappij is'.

Variabel zwangerschapsverlof

Een vrouw moet zelf kunnen kiezen wanneer zij haar zwangerschapsverlof wenst op te nemen.

Veronique van Zanten (38), eigenaar koning & vogel communicatieadvies en moeder van twee zoontjes van 6 en 7

"Het is zowel voor de werkgever als de (aanstaande) moeder wijsheid dat het einde van de zwangerschap en het herstel daarna binnen het verlof valt. Daar is zwangerschapsverlof voor bedoeld en daarin is al een paar weken flexibiliteit ingebouwd. Bij nog meer flexibiliteit heeft de werkgever geen zekerheid wanneer het verlof wordt opgenomen, en de vrouw voelt zich wellicht moreel verplicht door te werken. Zwangerschapsverlof biedt werkgever zekerheid en werknemer bescherming. Houden zo."

Simone Huibers (33), Marketingcommunicatie manager Freo en moeder van Taeke (5 maanden)

"Op dit moment heb je de keuze of je 4 of 6 weken voor je uitgerekende datum wilt stoppen. Het is goed dat een vrouw min of meer gedwongen wordt om het dan rustiger aan te doen. Het is mijn ervaring dat je deze tijd echt nodig hebt om je voor te bereiden. Niet alleen lichamelijk maar ook emotioneel. Het is niet iets wat je er zomaar even ‘bij' doet. Dit realiseer je je vaak nog onvoldoende."

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Eveline ter Laak (36), senior communicatie adviseur Bex*communicatie en moeder van Tom (4 jaar) en Ruth (5 maanden)

"De huidige regel is vanuit het oogpunt van ‘bescherming' best goed. Zo bouw je een buffer in voor een grote verandering in je leven. Die kun je goed gebruiken om tot rust te komen, zaken op orde te brengen, je mentaal voor te bereiden. Vooral bij je eerste kind wordt daar nogal laconiek over gedaan. Maar vier weken (of minder!) rust is geen luxe. Er zullen velen zijn die die ‘wettelijke' stok achter de deur nodig hebben."

Bang om door de mand te vallen? Dat gevoel hebben vrouwen even vaak als mannen, blijkt uit nieuw onderzoek

Je bent een succesvolle manager, maar zelf denk je dat je een bedrieger bent. Je bent echt niet zo slim, competent of getalenteerd. Dat is het imposter-syndroom. Lijden vrouwen daar meer onder dan mannen? Nee, aldus nieuw onderzoek van MIT. Drie hardnekkige mythes gaan bij deze onderuit.

imposter-syndroom
Foto: Getty Images

Je hebt die promotie tot manager dan wel gekregen, maar ergens voel je je daar toch niet goed bij. Je vindt dat je geluk hebt gehad of dat er zelfs sprake is van een misverstand. Het stemmetje in je hoofd fluistert je in dat die promotie met jouw kwaliteiten, harde werk en resultaten niets te maken heeft.

Je hebt succesvol de boel bedrogen, dat is het. Stel je voor dat je collega’s erachter komen dat je helemaal niet zo competent of getalenteerd bent als ze denken. Is dat herkenbaar voor je? Jij hebt last van het imposter syndrome, ook wel het bedriegerscomplex of oplichterssyndroom genoemd.

Daarmee verkeer je in goed gezelschap. Onder anderen de Amerikaanse voormalige first lady Michelle Obama, Starbucks-ceo Howard Schultz en acteur Tom Hanks zijn er al openlijk voor uitgekomen dat ze worstelen met symptomen van het bedriegerscomplex.

Verwarring met emoties

Waar komt dit fenomeen vandaan? Twee Amerikaanse psychologen gebruiken de term imposter syndrome voor het eerst 1978. Zij focussen in hun artikel op succesvolle vrouwen in de wetenschap en business. Ze zetten geweldige prestaties neer, maar blijven geloven dat ze ‘echt niet slim zijn’ en ‘dat ze iedereen voor de gek houden die daar anders over denkt’.

Uit nieuw onderzoek van Amerikaanse wetenschappers (van MIT Sloan en de universiteiten van Georgetown en Virginia) blijkt dat de focus inmiddels is verschoven van gedachten naar gevoelens. Daardoor wordt er in de literatuur van alles bijgesleept, wat de onduidelijkheid over het imposter-syndroom alleen maar vergroot.

Het fenomeen wordt ‘vaak verward met emoties’ zoals faalangst, de vrees om ontmaskerd te worden en het gevoel er niet bij te horen, aldus hoofdonderzoeker Basima Tewfik van MIT. Zo zijn ook allerlei populaire aannames ontstaan die wetenschappelijk niet ondersteund worden.

Lees ook: Schaamte is een ziel-etende emotie

Deze drie mythes over het bedriegerscomplex halen ze alvast onderuit.

#1 Het bedriegerscomplex is een blijvertje

Het bedriegerscomplex wordt vaak omschreven als een karaktertrek. Als iets definitiefs en dus ook niet meer te veranderen. ‘Je zit ermee opgescheept of je bent er immuun voor.’ Maar dat is een mythe volgens de onderzoekers.

Het fenomeen is veel dynamischer, veel meer afhankelijk van de situatie of de groep waarin je verkeert. ‘De ene keer ervaar je deze gedachten wel en de andere keer niet. Het is dus niet iets waar je aan vastzit.’

Dit soort gedachten bereikt vaak een hoogtepunt als je voor een nieuwe uitdaging staat, aan een nieuwe baan begint of nieuwe taken krijgt na een promotie. Wie veel solo werkt, kan er ook meer door getriggerd worden, dan wie afhankelijk is van samenwerking of andere professionele relaties.

#2 Vrouwen hebben er het meeste last van

De eerste studies focusten op succesvolle vrouwen, waardoor vrouwen al decennialang dat stempel van imposter met zich meedragen. Zij zouden er ook het meeste onder lijden. Maar mannen en vrouwen worden even hard geraakt door het bedriegerscomplex. Er zijn volgens Tewfik geen grote verschillen.

Datzelfde geldt voor mensen van kleur of andere groepen die in een bedrijf in de minderheid zijn. Tewfik legt uit dat die verwarring is ontstaan door het gevoel er niet bij te horen. Dan is er sprake van een gebrek aan inclusie. Bij het oplichterssyndroom gaat het om de gedachte: ‘Mijn collega’s denken dat ik slimmer ben dan ik eigenlijk ben.’

Ander recent onderzoek voegt toe dat het fenomeen in alle geledingen van een bedrijf voorkomt. Uit een internationale bevraging van organisatieconsultant Korn Ferry onder 10.000 professionals blijkt dat 58 procent van de ondervraagde ceo’s last van het imposter-syndroom heeft.

Datzelfde geldt voor 49 procent van de senior managers, 45 procent van het middenkader en 33 procent van de young professionals.

Lees ook: Natuurlijk overwicht kun je wel degelijk aanleren

#3 Aan het oplichterssyndroom kleven vooral nadelen

Het bedriegerscomplex vergalt het plezier in je werk. Je verliest je motivatie, je krijgt er meer stress van en je kunt er zelfs depressief van worden. Dat zijn flinke nadelen, waar wel wat meer balans in mag worden gebracht, vindt Tewfik op Harvard Business Review.

Met denken dat je een oplichter bent, neig je naar negatieve gevoelens. En dus worden daar ook meteen negatieve gevolgen aan gekoppeld. Maar er zijn andere triggers hiervoor die niets met het imposter-syndroom te maken hebben.

De onderzoekers wijzen bijvoorbeeld op het ‘halo-effect’. Je laat je heel negatief uit over een rapport. Als je direct daarna gevraagd wordt om je mening te geven over een ander onderwerp, dan zul je je daar ook negatiever over uitlaten. Dat staat compleet los van denken dat je een oplichter bent.

Prestaties gaan niet achteruit

Eerder onderzoek van Tewfik wijst erop dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het oplichterssyndroom je prestaties naar beneden haalt. Je gaat juist harder gaat werken wanneer je zo over jezelf denkt. Bovendien investeer je meer in je relaties en vertoon je ‘ethischer gedrag’.

Je luistert meer, je stelt betere vragen, je geeft meer complimentjes en erkenning. Met die focus op de anderen, word je ook als effectiever beoordeeld. Je wordt er een betere collega en leider van.

Dokters gaan gevoeliger om met hun patiënten, toonde haar een van haar experimenten aan, waardoor ze beter worden beoordeeld op hun relationele vaardigheden. Sollicitanten vragen meer tijdens de gesprekken met potentiële werkgevers, bleek uit een ander experiment waardoor ze bij hr-managers beter scoren op hun people skills.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Het is niet de bedoeling dat je in je hoofd nu vaker in de rol gaat kruipen van imposter. De gedachte dat je een oplichter bent, zal van tijd tot tijd vanzelf wel opkomen. ‘Als je dat merkt, zorg dan dat je de stress die ermee gepaard gaat niet verergert door te denken dat je het hierdoor slecht op je werk zal doen’, raadt Tewfik tot slot aan.

Luister ook naar de zakenvrouw van het jaar: ‘Faalangst is mijn grootste vriend’

Ojee, kinderen. Betekent dit het einde van je carrière?

Is een kind krijgen het einde van je carrière? Onzin, zeggen experts. Sterker nog: wie kan jongleren tussen luiers en spreadsheets, leert nuttige vaardigheden die van pas komen op de werkvloer. 'Leidinggeven is omgekeerd opvoeden.'

stoppen met werken moeder vader
Foto: Getty Images

Gefeliciteerd! Je bent vader of moeder geworden. Dat betekent het einde van je carrière, maar je krijgt er zó veel voor terug. Zo klinkt het algemene idee over ‘ouderschap’.

Klopt dat eigenlijk wel? Want is het hebben van meerdere veeleisende rollen, zoals die van ouder en manager, vanzelfsprekend stressvol? Of levert het je juist energie op? En wat leert vader of moeder worden jou over leidinggeven aan een team?

Positieve invloed van gezinsleven

Organisatiepsycholoog Elianne van Steenbergen noemt het ‘bullshit’ dat kinderen krijgen funest is voor je carrière. In haar onderzoek toonde zij aan dat het vervullen van de ene rol het uitoefenen van de andere juist makkelijker maakt. ‘Iemand die inspiratie vindt in zijn of haar werk kan met een energiek en opgeladen gevoel thuiskomen. En iemand die net een gezellige avond met partner en kinderen had, gaat met een beter gevoel naar het werk.’

Ook socioloog Lieke ten Brummelhuis toont aan dat het gezinsleven juist bijdraagt aan goede prestaties op de werkvloer. En ook interessant: werkende ouders zijn volgens haar onderzoek zelfs minder gevoelig voor een burn-out. Dat komt omdat ouders beter in staat zijn te relativeren: er is immers meer in het leven dan werk, dus maak je je er niet druk om.

Lees ook: Waarom medewerkers met kinderen geen blok aan je been zijn

Dit leren je kinderen jou over leidinggeven

Hoogleraar leiderschap en managementontwikkeling Bas Kodden gaat nog een stap verder. Hij meent dat kinderen opvoeden je tot een betere manager maakt. ‘Als ouder leer je al snel wanneer je in en wanneer je uit moet stappen. In een split second beslis jij: geef je ruimte of neem je ruimte?’ Die keuze hangt volgens Kodden samen met vier vormen van leiderschap.

Heb je een kleine smurf in huis? Dan ben je volgens de hoogleraar vooral bekend met de directieve vorm van leiderschap. ‘Eet je bord leeg, poets je tanden en ruim je speelgoed op. Jij vertelt je kind wat er moet gebeuren, anders gebeurt het niet. Op een geven moment wordt je kind ouder, een jaar of 16. Dan heb je een nieuwe vorm van leiderschap tot je beschikking, namelijk die van coaching: je doet eindexamen, dus denk maar eens goed na over je toekomst. Je kunt voor studie X of studie Y gaan. Die keuze is aan jou. Anders gezegd: als ouder en expert zie jij deze keuzemogelijkheden, die bied je jouw kind aan, maar hij of zij beslist, want het is zijn of haar leven.’

Je kind studeert af en is inmiddels 26 jaar oud. Dan kun je hem of haar volgens de hoogleraar faciliteren. ‘Neem bijvoorbeeld een tweede hypotheek op je woning om een leerjaar op Nyenrode of een appartementje in Utrecht mogelijk te maken. De tijd vliegt voorbij en ineens ben je bejaard, 80-plus en komt je zoon of dochter van 50 jaar bij je op bezoek. Trots vertelt hij of zij je dat er promotie gemaakt is en een belangrijke award gewonnen is. Jij hebt werkelijk geen idee hoe je kind dat voor elkaar heeft gekregen. Dan heb je nog maar één vorm van leiderschap tot je beschikking, de allerhoogste en allermoeilijkste vorm: applaudisseren en waarderen. Anders gezegd: leiding laten nemen.’

Zo gebruik je dit opvoedmodel als manager

Hoe je dit opvoedmodel als leidinggevende gebruikt? ‘Door je medewerkers in de eerste plaats als 50-jarigen te behandelen’, zegt Kodden. ‘Geef nieuwe medewerkers alle ruimte voor nieuwsgierigheid en het behalen van successen. Zijn die behaald? Dan hoef jij nog maar één ding te doen: applaudisseren.’

Zijn de resultaten niet optimaal? Dan stap je in het model een tree omlaag en start je met faciliteren: wat heb jij van mij nodig? Hoe kan ik jou helpen? Zijn de resultaten na die hulp nog steeds onvoldoende? Dan ga je coachen, zoals bij een 16-jarige. Denk eens hieraan en daaraan. Maar onthoud: het is jouw functie, dus jij houdt eigenaarschap.

Volgens Kodden maken te veel leidinggevende de fout om direct vier treden naar beneden te donderen en hun medewerkers als kleine kinderen te behandelen. ‘Zodra de resultaten tegenvallen, beginnen veel managers te dirigeren. Zij stappen in, in plaats van uit en maken daarmee de intrinsieke motivatie, nieuwsgierigheid en het probleemoplossend vermogen van hun team kapot.’

Waarom zij dat doen? Vanuit angst, ego en empathie, zegt Kodden. ‘Er is angst om de confrontatie aan te gaan, vanuit empathie wordt er te snel op een hulpverzoek ingegaan en successen worden door het ego opgeëist. Daar gaan veel leidinggevenden de mist in.’

Leidinggeven is omgekeerd opvoeden

Volgens Kodden kan een manager zich het namelijk helemaal niet veroorloven om te dirigeren. ‘Je hebt er simpelweg de tijd niet voor. Jij bent als leidinggevende niet verantwoordelijk voor het oplossen van problemen, maar voor het optimaliseren van het probleemoplossend vermogen van jouw team. Net zoals jij je kinderen op hun achttiende zelfredzaam moet afleveren, moet jij jouw team zelfstandig laten opereren.’

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Bied je medewerkers dan ook geen vis, maar een hengel aan, geeft Kodden als tip. Start bovenaan het opvoedmodel. ‘Succesvol leidinggeven is niets anders dan omgekeerd opvoeden. En dat kun jij als ouder als geen ander.’

Lees ook: 6 tips om tijd terug te winnen voor jezelf en je werk

Stoppen met drinken in januari: verstandig of de grootste onzin?

Bijna twee derde van de drinkende Nederlanders staat open voor een maand zonder alcohol, zoals Dry January. Een verstandige zet als je in december de nodige flessen hebt horen ploppen. Maar heeft het eigenlijk wel zin?

maand zonder alcohol dry january
Foto: Kobby Mendez/Unsplash

‘Dry January’ is de universele term voor het initiatief waarbij je belooft in de eerste maand het nieuwe jaar geen alcoholische versnaperingen te nuttigen. Steeds meer Nederlanders doen daaraan mee.

In Nederland wordt het aantal deelnemers bijgehouden door het platform IkPas.nl. In 2024 meldden bijna 42.000 mensen zich officieel aan, maar initiatiefnemer Rob Bovens schat dat veel meer mensen een poging waagden: tussen de 750.000 en één miljoen.

Uit onderzoek van onder meer IkPas blijkt dat dit jaar 62 procent van de drinkende Nederlanders een maand zonder alcohol overweegt.

Maand zonder alcohol: fris de lente in

Het initiatief is bedoeld voor wie onbewust een patroon heeft ontwikkeld waarbij zij of hij vrijwel dagelijks alcohol drinkt, zo is op het platform te lezen. ‘Begin fris aan de lente’: van de deelnemers voelt 62 procent zich fysiek fitter, slaapt 55 procent beter en raakt 32 procent gewicht kwijt.

En: uit onderzoek blijkt ook dat maar liefst zeven op de tien deelnemers een half jaar na de actie nog steeds ruim 30 procent minder drinkt dan voor de deelname.

Een maand zonder alcohol geeft je lever rust en zorgt ervoor dat die zich kan herstellen, aldus leverarts Eric Tjwa van het Radboudmc in een video van AD. Dat blijkt zowel uit een groot Brits onderzoek als uit een eigen, kleinschaligere studie. Wel geldt dat voornamelijk voor stevige drinkers, want vooral als je vier tot zes glazen alcohol drinkt per dag worden je levercellen aangetast – wat uiteindelijk kan leiden tot levercirrose en zelfs leverkanker.

Andere positieve effecten van een maand niet drinken, ook voor wie een gematigde drinker is: bij de proefpersonen uit het onderzoek daalde hun slechte cholesterol met gemiddeld 11 procent, en hun onderhuidse buikvet nam af met 17 procent.

Lees ook: Met deze hersenhacks hou jij je brein (en jezelf) fit en gezond

‘Natte februari’ als gevolg?

Toch klinkt er ook geluid dat minder lovend is over Dry January. Volgens onderzoekers aan de Britse York University zorgt de 31 dagen lange onthouding juist ervoor dat je het idee krijgt dat je daarna weer ‘los’ mag gaan. Alsof je goede gedrag en het ‘afzien’ je daarvoor goedkeuring oplevert. Maar als Dry January op die manier leidt tot een ‘soppend natte februari’, doe je je gezondheid echt geen plezier.

Veel gezondheidsexperts zijn van mening dat totale onthouding juist bijdraagt aan een ongezond jojo-effect waarbij je onderaan de streep waarschijnlijk slechter af bent. Het is bovendien niet nodig. Zo raadt zelfs de British Liver Trust aan dat twee opeenvolgende alcoholvrije dagen al genoeg kunnen zijn voor een gezonde lever.

Vals gevoel van veiligheid

Naar aanleiding daarvan vertelde de Britse leverdeskundige Mark Wright eerder al aan De Volkskrant: ‘Slechts een maandje detoxen in januari is medisch zinloos. Het veroorzaakt een vals gevoel van veiligheid en voedt het idee dat mensen hun lever zoveel kunnen misbruiken als ze willen, als ze maar gewoon een rustpauze vol ‘zuivering’ inlassen. Dat heeft bijna evenveel zin als het hele jaar door rood staan en dan in januari op water en brood te leven. De logica ontgaat mij volledig.’

Niet drinken is bovendien niet het enige wat je kunt doen: genoeg beweging en meer groente en fruit eten is ook ongelooflijk belangrijk voor de gezondheid van je lever, aldus de arts.

Tips voor een maand zonder alcohol

Maar toch, voor sommige mensen kan een maand zonder alcohol wel degelijk werken. De grootste valkuil? Het uur na werk waar je jezelf een glas alcohol inschenkt en even loskoppelt van je dagelijks bezigheden.

Er zijn trucs om die verleiding te weerstaan. Zes tips om te zorgen voor de nodige afleiding – en tegelijkertijd ontspanning.

#1 Vervang de oude gewoonte voor een nieuwe

Is het jouw gewoonte om na een lange dag (thuis)werken op de bank te ploffen met een glas wijn? Jouw ultieme ontspanning als je met een biertje wat tv kan kijken na een dag achter je laptop zitten? Grote kans dat je dan voor de bijl gaat tijdens een maand drooglegging.

Wie het toch probeert, doet er goed aan om deze gewoonte voor een nieuwe in te ruilen. Of je nu gaat wandelen om je werkdag af te sluiten, fietsen, een stuk gaat hardlopen of onder de douche gaat staan – als je maar iets doet waarmee je je lichaam duidelijk maakt dat de werkdag voorbij is. Op die manier maak je een duidelijke scheiding tussen je werkdag en privéleven.

Lees ook: Echt loskoppelen van je werk maakt je een betere leider

#2 Zoek naar een non-alcoholisch alternatief

Wie te veel naar de smaak van alcohol verlangt, kan het lichaam makkelijker voor de gek houden dan gedacht. Denk aan alle non-alcoholische biertjes en wijnen die er zijn. Meer een cocktailtype? Ga op zoek naar smaken die overeenkomen met je favoriete drankje, zonder de alcohol toe te voegen. Het is het ritueel van het hebben van een drankje dat zwaarder weegt dan het drankje zelf.

#3 Vraag je af waar je lichaam écht behoefte aan heeft

Ken je dat gevoel dat je hebt als je op een feestje staat en je bij elk drankje denkt: waarom niet? Alcohol drinken komt vaak voort uit een gewoonte, zonder dat we daar actief bij nadenken. Voel je de volgende keer de behoefte opkomen om naar de fles te grijpen, bedenk je dan waar je eigenlijk behoefte aan hebt. Ontspanning? Stress even kwijtraken? Gezelligheid? Al die behoeftes zijn ook prima anders op te lossen.

#4 Eet suiker – maar niet te veel

Grote kans dat je gedurende een periode van onthouding zin krijgt in snoep en andere zoetigheid. Het is je lichaam dat verlangt naar de suikers die het normaliter via alcohol binnenkrijgt – een klein glas witte wijn bevat ongeveer anderhalve theelepel aan suiker. Doordat je minder suiker binnenkrijgt, is het minder problematisch om eens een stuk chocolade te eten. Al geldt ook hierbij weer: met mate.

Lees ook: Hoe bananen je helpen om betere beslissingen te nemen

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

#5 Beperk cafeïne

Dit klinkt voor sommigen misschien een dubbele marteling, maar wie een hoop koffie op een dag drinkt, heeft vaak een glas wijn nodig om uit de cafeïne-high te komen. Omgekeerd helpt de eerste kop koffie van de dag om de laatste roes van de alcohol van de dag ervoor te verwijderen. Wie nu geen alcohol drinkt, heeft dus minder cafeïne nodig.

#6 Pas je agenda aan

Heb je veel borrels in je agenda staan? Grote kans dat je vroeg of laat voor de bijl gaat. Wie niet in de verleiding wil komen om deze maand een alcoholische versnapering te nemen, doet er goed aan de agenda zodanig in te richten dat de kans op een misstap het minst groot is.