Het ziekteverzuim onder werknemers blijft stijgen. In het vierde kwartaal van 2022 kwam het verzuim uit op gemiddeld 5,6 procent, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. In de laatste drie maanden van 2021 was dat nog 5,4 procent.
Het is het zevende kwartaal op rij dat het verzuim stijgt. Van het totale langdurend verzuim komt zo’n dertig procent door spanning, overspanning en burn-out. Bakker: ‘Anders gezegd: we zijn moe, doodmoe.’
We zijn moe, doodmoe
De oorzaak van die vermoeidheid? ‘Het altijd aan moeten staan’, zegt Bakker. ‘De meesten van ons verrichtten dienstverlenend (kantoor)werk. En dat voortdurend verlenen van informatie, wordt enorm onderschat. We draaien elkaar helemaal gek met alle e-mails, telefoontjes en (online) vergaderingen.’
Voortdurend beschikbaar moeten zijn is volgens Bakker slecht voor mensen. ‘Het betekent dat je voortdurend alert moet zijn op wat je omgeving van je vraagt, waardoor je lichaam continu in de hoogste staat van activatie staat. Dat maakt het knap lastig te ontspannen. En dat gebrek aan ontspanning, of hersteltijd, onderschatten we massaal.’
Ontspanning: zuurstof voor de ziel
Bakker noemt ontspanning de zuurstof voor de ziel. ‘Zie een mens eens als een batterij, die soms leegloopt (door de stressfactoren die veel inspanning vergen) en weer oplaadt. Dat opladen gebeurt in onze hersteltijd, wanneer we ‘uit’ staan en onze voelsprieten bij ons eigen doen, denken en voelen kunnen houden. Alleen dan is er ruimte om de indrukken van de dag te verwerken.’
Het probleem van deze tijd zit hem in een grootschalig gebrek aan die hersteltijd. We kunnen op ieder moment van de dag gebeld, gemaild of geappt worden. Daardoor laden we niet meer op en loopt onze batterij leeg. Het resultaat? Vermoeidheid.
Scrollen op Insta telt niet
Volgens Bakker moeten we ons werk anders inrichten, met meer minipauzes. Let wel op: die pauzes moeten kwalitatief van aard zijn. Anders gezegd: scrollen op Insta telt niet.
‘In een pauze waarin je oplaadt, doe je precies het tegenovergestelde van een tijdsbestek waarin je ‘aan’ staat. Dat betekent dat een bouwvakker in het weekend geen keuken in elkaar moet klussen en dat jij, met jouw dienstverlenende (kantoor)baan, niet achter een scherm moet blijven zitten.’
Samen herstellen
Omdat we dat (Insta scrollen) toch massaal doen, pleit Bakker voor ‘herstelgroepssessies’ op het werk. ‘Herstellen wordt nu te veel aan het individu overgelaten. Willen we naar een gezondere (werk)maatschappij? Dan moeten we het samen doen.’
Dat samenzijn maakt een mens volgens Bakker ook een stuk gelukkiger. ‘We zijn nu eenmaal kuddedieren en hebben elkaars nabijheid nodig om ons geliefd en gesteund te voelen.’
Samen herstellen dus, door bijvoorbeeld regelmatig iets speels of creatiefs met elkaar te doen. Zo heeft Google niet voor niets een glijbaan en serie pingpongtafels op het werk staan. ‘Het is aan de manager om daarin het voortouw te nemen en tijd in te ruimen voor die momenten’, aldus Bakker.
Kwalitatieve minipauze
Waarom we ‘uitschakelen’ op een glijbaan? ‘Omdat we in zo’n situatie heel duidelijk, tijdelijk, afscheid nemen van onze werkrol waarin we aanstaan. Ons brein herkent die glijbaan als een typisch element van vrije tijd, waarin we uitstaan.’
Of daar dan per se een glijbaan voor nodig is? ‘Welnee’, zegt Bakker. ‘Het gaat erom dat je tijdens een werkdag heel bewust meerdere minipauze neemt. Daarin loop je bijvoorbeeld even met een collega naar buiten, maak je een praatje of speel je een potje tafeltennis.’
In zo’n minipauze koppel jij jezelf los van je werkrol en de activiteiten die daarbij horen. Dan weet je brein: oké, ik sta uit, het is tijd om op te laden.
Ken je karakter
Kleine kanttekening: niet iedereen ontspant op dezelfde manier. Zo geeft een diepe denker volgens Bakker de voorkeur aan een wandeling in de natuur, terwijl een doener liever een potje tafeltennis speelt. Haar tip? Ken je karakter en zoek kwalitatieve pauzes die daarbij passen.
‘Wat zijn goede herinneringen waarin jij in je element was? Wat deed je toen om te ontspannen? Integreer een element van die activiteit (bijvoorbeeld buiten, in beweging of met anderen in gesprek zijn) in jouw kwalitatieve minipauzes. Je zal zien dat je oplaadt en die zeurende vermoeidheid (eindelijk) afneemt.’
Lees meer over werk-privébalans:
- Raken we ooit verlost van onze obsessie met productiviteit?
- Stoppen met piekeren? Zo lig je ‘s nachts niet meer wakker
- Quiet quitting: tijdperk van de anti-ambitie of toxische werknormen?
