Je roept vaak instinctief dat je zelf wel bepaalt wat je doet. Autonoom als je bent, laat je je niet leiden. Zeker niet in je carrière. Toch?
‘De meeste mensen komen daar, als ze er wat langer bij stilstaan, vaak op terug’, zegt Freek van Kraaikamp, loopbaancoach en columnist voor NRC Carrière. ‘Dan blijken er toch invloeden te spelen waar zij niet eerder aan dachten.
Voorbeeldje: ‘Als jij trots scandeert dat je altijd overal voor gevraagd wordt en je haast nooit hoeft te solliciteren, reageer ik met: “Wat fijn en lekker voor je ego, maar dan heb jij nog nooit een bewuste carrièrekeuze voor jezelf gemaakt.” Dan ben jij immers altijd afgegaan op de wens van iemand anders om jou ergens binnen te halen.’
‘Of misschien werkt je zus wel bij KLM en is je broer huisarts. Jij zou misschien het liefst biologische koeien willen melken, maar dat voelt dan toch een beetje gek. Het is namelijk compleet buiten de comfortzone waarin jij opgroeide. Je wil wel graag wat anders, maar vindt het te eng om buiten de gebaande paden te treden en een, vaak vooraf bepaald, beeld van jezelf los te laten. Dus dan maar ongelukkig op het werk.’
Lees ook: Wanneer is het tijd om ontslag te nemen? 6 vragen om jezelf te stellen
Past je baan bij wie je nu bent?
Kraaikamp merkt op dat de meeste mensen bij hem op de loopbaanbank terechtkomen, omdat ze ergens beland zijn en vervolgens, op basis van zekerheid en vaste contracten, maar gebleven zijn. ‘Deze mensen vinden het misschien niet heel leuk wat ze op dat moment doen, maar weten wel wat ze hebben. De vraag is wat die zekerheid je brengt. Als het is gebaseerd is op iets waar je niet gelukkig van wordt, hoeveel is die zekerheid dan nog waard?’
Neem het stuur in handen, door jezelf een spiegel voor te houden, adviseert Kraaikamp. ‘Past jouw baan eigenlijk wel bij de levensfase waar je nu in zit? Of past het meer bij de persoon die jij vijf of tien jaar geleden was? Het leven verandert en daarmee ook iemands behoeftes.’
Neem de tijd en daag jezelf uit om antwoorden te geven op grote vragen. Vraag jezelf af wat je nú van het leven en jouw carrière wilt. Wat betekent geluk voor jou en welke rol speelt je werk daarin? Waarom werk jij eigenlijk? En welke rol speelt dat in je leven?
De loopbaancoach pleit tenminste voor een halfjaarlijkse evaluatie. ‘Ja, we zijn allemaal druk met de kinderen naar school brengen, sporten en alles wat het leven ons nog meer brengt, maar soms is het belangrijk even die helikopterview te pakken. Ik denk dat wij dat veel te weinig doen. Daardoor blijven te veel mensen hangen in dat wat ze altijd al deden. En dan hoor ik ze denken; o shit, er is weer een jaar voorbij.’
Lees ook: Zo ga je volgens Rutger Bregman van bullshitbaan naar impact maken
Niet scrollen op een jobboard
Word baas over jouw carrière en stap uit de ratrace, is de boodschap van Kraaikamp. Stel jezelf de vraag: klopt hetgeen wat je nu doet nog steeds met dat wat je wilt? En zo niet, wat wil je dan wel?
Zijn tip: wees niet te trots om hulp te vragen. ‘Veel mensen weten wel dat ze iets anders willen, maar gaan dan vervolgens zitten scrollen op een jobboard. Als je niet weet wat je zoekt, kun je scrollen tot je een ons weegt.’ Probeer in plaats daarvan de momenten te herkennen dat je zo in de flow zit, waardoor je tijd en ruimte vergeet. ‘Waarop je denkt; o, shit, is het nu al zó laat?’
Tik jij dat soort momenten een paar keer in de week aan? Dan doe je volgens Kraaikamp waar je gelukkig van wordt. Maar tik je die momenten haast nooit meer aan? ‘Dan moet jij je zorgen gaan maken, dan zit je namelijk op een plek waar je niet wilt zijn.’
Voor veel mensen is hun werk hun leven, of in ieder geval een heel groot deel van hun leven, hoe moeilijk dat ook klinkt. ‘Zit je er niet op je plek, dan is het de kern van een groot stuk ongeluk in het leven. Zorg er daarom voor dat jij zelf de baas over je carrière bent en blijft. Vandaag nog als het even kan.’
Lees ook: Zzp’en naast je vaste baan? Zo schrijf je op één A4 een businessplan
