Volgens Christian Kromme kunnen we aardig voorspellen wat er aan technologische ontwikkelingen gaat komen. Niet omdat hij zo technisch is, daar heeft het volgens hem juist weinig mee te maken, maar omdat hij kijkt naar de natuur. De ontwikkelingen zullen elkaar steeds sneller opvolgen, en dat heeft volgens hem grote gevolgen voor de maatschappij en voor bedrijven.
Veel mensen denken dat het zo’n vaart nog niet zal lopen met technologische veranderingen, maar volgens jou is het tegendeel waar. Hoe komt dat?
‘Ik doe wel eens een testje, dan laat ik een foto zien van een footballstadion en vraag ik: als er een druppel water in het stadion valt, en dat water verdubbelt elke minuut, hoe lang duurt het dan tot het water aan de bovenste ring staat? Een paar weken of maanden zeggen de meesten, maar het antwoord is vijftig minuten. Mensen denken lineair, maar onze wereld verandert exponentieel. Daar wringt het, en daardoor vergissen mensen zich in de technologische ontwikkelingen.’
Je verwijst vaak naar de natuur om een beeld te geven bij die ontwikkelingen.
‘In de evolutie zie je zeven disruptieve golven die de ontwikkeling van organismen steeds een stapje verder brachten. De eerste golf gaat over interactie: cellen gaan in structuren leven zoals koralen, voor veiligheid en om makkelijker voedsel te krijgen. Vervolgens zie je dat die organismen zo groot worden dat er een infrastructuur nodig is: er ontstaan planten die zichzelf met een wortels en vatenstelsel kunnen voorzien van voedsel. Dat wordt in de derde golf aangevuld met een zenuwsysteem met sensoren voor de omgeving, zoals kwallen.
Vervolgens ontstaat er instinct, het reptielenbrein, waarmee die grote hoeveelheid informatie over het zenuwsysteem geautomatiseerd wordt. In de vijfde golf wordt het limbisch brein ontwikkeld; dieren leren van het verleden, gebruiken hun geheugen om soortgenoten te herkennen.
Daarna worden ze nog intelligenter, dankzij het neo-cortex brein. Ze leren zich realtime aanpassen aan de omgeving en gereedschap te gebruiken. De zevende golf bracht de pre-frontale cortex, het voorstellingsvermogen, waarmee ze dingen kunnen visualiseren die groter zijn dan zijzelf, zoals religie en conceptuele instanties als overheid of organisaties.’
Diezelfde golven zie jij dus terug in technologische ontwikkelingen?
‘We begonnen in agriculturele samenleving met het uitwisselen van taal en ideeën; interactie. In de industriële revolutie ontstond er een infrastructuur; rails en olieleidingen voor de aanvoer van energie. Daarna kregen we meer omgevingsbewustzijn, zoals die kwallen: de telecomrevolutie, waarin telegraaf, radio en tv de sensoren van onze samenleving werden.
Je ziet hier al dat die golven steeds korter worden; niet lang daarna kregen we dankzij bedrijven als IBM, Microsoft en Apple microprocessoren en operatingsystemen voorzien van software om al die informatie te automatiseren. Die golf werd met enkele decennia opgevolgd door de komst van het internet: een collectief geheugen dat de ontwikkelingen nog verder versnelde.
Nu staan we met een been in de zesde golf: neurale netwerken die zelf realtime kunnen leren en problemen oplossen, en gereedschap gebruiken. Hierna gaan deze netwerken een voorstellingsvermogen ontwikkelen, Virtual Reality maar dan honderd keer beter dan nu.’
Dat zal nog steeds een beetje als sciencefiction klinken voor de meeste mensen.
‘De golven duren steeds korter maar zullen steeds meer impact hebben. De impact van de laatste twee golven zit hem erin dat technologie menselijker wordt, dat je kunt praten tegen apparaten die je gewoon begrijpen. Vergelijk het met biologie: het bewustzijnsniveau gaat steeds verder omhoog. Eerst hadden we alleen reactieve ‘organismen’, daarna adapatief, executive, emotioneel, zoals Facebook, en nu gaan we toe naar technologie met zelfbewustzijn. We zijn voor ons gevoel nog maar net verlost van die ‘behulpzame’ paperclip in Word, maar het gaat enorm hard.’
Dit zie je dan ook terug in bedrijven, neem ik aan.
‘Zeker. De complexiteit van organisaties neemt hierdoor exponentieel toe, evenals de schaalgrootte. IBM had al 400.000 werknemers, bij Uber worden 3-4 miljoen werknemers via algoritmes aangestuurd. Al snel worden deze bedrijven met een factor tien complexer en groter, en mensen in deze organisaties kunnen door slimme algoritmes steeds meer in harmonie samenwerken.
Ik laat vaak een afbeelding zien van een zwerm vogels als metafoor voor een organisatie die zich realtime kan aanpassen aan omstandigheden. En: er zijn geen CEO-vogels, het zijn zelfsturende teams. Dat is megadisruptief. De vraag die je je moet stellen, is: hoe ga je je eigen bedrijf disrupten door al die niveaus van technologie te gebruiken?’
[tweet_dis]Grote bedrijven gaan over hun eigen gewicht struikelen en vallen.[/tweet_dis]
Wat gebeurt er als je dat niet doet?
‘Ik ben bang dat heel veel organisaties, vooral de grote, hetzelfde lot staat te wachten als de dinosaurussen: uitsterven. Of ze moeten zichzelf in kleine stukjes opbreken om in een nieuwe vorm verder te gaan. Er is geen toekomst voor logge organisaties. Het besluitvormingsproces is zo traag (ze zijn net als de dinosaurussen druk met eten; aandeelhouderswaarde genereren) dat ze niet bezig zijn met de omgeving (ze zien dat ding uit de ruimte niet komen).
Niet alleen bedrijven maar ook overheden, educatiesystemen, zorg- en rechtssystemen zijn te groot en log zijn geworden. Die gaan over hun eigen gewicht struikelen en vallen, waardoor een nieuw systeem nodig is. Dat gaat heel grote problemen opleveren. Dat zie je nu al.’
Hoe zie je dat?
‘De disconnect tussen mensen en instituten is nog nooit zo groot geweest. Mensen verkozen Trump omdat ze disruptie en verandering willen, maar hij is niet de disruptor waar ze op gehoopt hadden. Systemen móéten wel omvallen, om ruimte te maken voor iets nieuws. Er komen stevige crises aan op het gebied van politiek, educatie, zorg enzovoort om de nieuwe wereld mogelijk te maken. We moeten hopen dat de nieuwe systemen eerder op hun plek staan dan dat de oude omvallen.
Je ziet ook een nieuwe beweging: bedrijven waar eigenaarschap en de besluitvorming gedistribueerd is en bij de gebruikers ligt. Dat lijkt al op die zwerm vogels. Ik denk dat we daarnaartoe gaan. Voor de corporates, enterprises en instituten als banken en overheden zal het een heel grote klap zijn dat ze hun bestaansrecht verliezen, omdat ze de community niet meer kunnen bedienen doordat ze te traag zijn.’
Kunnen corporates en instituten volgens jou niks meer doen om zichzelf te redden?
‘Probeer niet je hele bedrijf te veranderen, dat zal je vrijwel zeker niet lukken. Mijn advies aan bedrijven is om start-ups te creëren aan de rand van de organisatie die als doel krijgen: maak ons bedrijf overbodig met behulp van slimme technologie. Dat begint klein, gaat groeien, kannibaliseren; de moeder sterft uit, de kinderen worden groter, wijzer en slimmer.
Maar: het moederschip heeft veel kennis, connecties en geld. Het geeft energie, voeding voor de kinderen. Niet te veel – de start-ups moeten creatief en vindingrijk worden – maar het moederschip kan helpen opschalen. Google en Facebook doen niet anders. Van de tien start-ups gaan er misschien acht kapot, maar die andere twee schalen ze op. Creëer nageslacht dat nieuwe dingen adapteert.
Er zijn al grote bedrijven die medewerkers vragen twee dagen in een van hun start-ups te werken, en over en weer te leren. Dat dwingt medewerkers in een nieuw stramien zonder ze eruit te duwen. Op termijn, onder andere doordat de kostprijs door technologie steeds lager zal worden, hoeven mensen ook minder te werken en kunnen ze hun tijd besteden aan andere belangrijke dingen. Ik zie het voor het individu positief in maar voor bedrijven minder; die moeten echt plek maken voor nieuwe.’
Als veelgevraagd futurist, visionair, TEDx-spreker en bestseller auteur vertelt Christian Kromme aan bedrijven en organisaties over de hele wereld hoe zij kunnen profiteren van de nieuwste technologische veranderingen. Zijn boek ‘Humanification’ is hier te downloaden als e-book.
