Voedselinnovaties volgen elkaar snel op: ‘Wel zo verstandig om daarop in te spelen’
In samenwerking met Tetra Pak - Chocolade uit het lab, eiwitten uit algen en de nieuwste generatie vleesvervangers: bedrijven zetten vol in op new food. Zo’n 80 procent van de foodprofessionals bestempelt de laatste voedselontwikkelingen als belangrijk tot zeer belangrijk voor het bedrijf waarvoor zij werken.
Plantaardige alternatieven voor zuivel hebben volgens de respondenten de meeste potentie, gevolgd door plantaardige vleesvervangers.
Slechts 6,4 procent noemt new food onbelangrijk. Dat blijkt uit een rondvraag van Tetra Pak onder 92 mensen werkzaam in de foodsector. Tetra Pak is wereldwijd actief op het gebied van voedselverwerking en verpakkingsoplossingen.
Waarom new food?
De veranderende vraag vanuit de markt is de belangrijkste drijfveer om met voedselinnovaties aan de slag te gaan, zeggen de foodprofessionals. Voor bedrijven speelt de verduurzaming van de eigen processen ook een belangrijke rol: 60,6 procent noemt dat als belangrijke motivatie. De focus ligt dan vooral op het verminderen van de CO2-uitstoot, het verlichten van de druk op natuurlijke hulpbronnen zoals land en water en het tegengaan van verspilling.
Van plantaardige zuivel tot kweekvlees
Plantaardige alternatieven voor zuivel hebben volgens de respondenten de meeste potentie, gevolgd door plantaardige vleesvervangers. ‘Steeds meer consumenten zijn flexitariër en wisselen vlees en zuivel af met plantaardige producten’, zegt Michiel le Feber, Processing Sales Manager bij Tetra Pak. ‘Voor organisaties is het wel zo verstandig om daarop in te spelen. Met onze machines kan dat. Die zijn zo ontworpen dat ze eenvoudig kunnen worden omgebouwd voor nieuwe ingrediënten. Op die manier is het mogelijk om naast zuivel ook bijvoorbeeld zuivelalternatieven te produceren zonder nieuwe investeringen in productieapparatuur.’
Innovaties
Gaat het om de ontwikkeling van new food, dan kijkt 82 procent van de foodprofessionals met interesse naar fermentatie en precisiefermentatie. Daarnaast gaat er aandacht uit naar plantenveredeling (43,6 procent), kweekvlees (27,7 procent) en 3D-geprint voedsel (12,8 procent).
Le Feber: ‘De juiste technologie is belangrijk voor productinnovatie. Maar hoe werken die technieken precies en hoe beïnvloeden ze het eindproduct? Dat onderzoeken we in diverse productontwikkelingscentra. Tetra Pak beschikt over twaalf faciliteiten verspreid over de hele wereld. Het zijn als het ware miniatuurfabrieken die beschikken over een complete voedselproductielijn. Daar wordt volop getest met verschillende ingrediënten, recepten en productiemethodes. Zo’n plek is waardevol voor kleinere partijen die nog niet beschikken over eigen productieapparatuur. Maar het is ook nuttig voor gevestigde spelers die hun processen willen verbeteren of optimaliseren zonder de reguliere productie te verstoren.’
Samenwerken loont
Voor de ontwikkeling van new food huurt 38,3 procent expertise in van buitenaf, waar 31,9 procent aangeeft te investeren in een eigen R&D-afdeling. 36,2 procent zoekt de samenwerking op met startups, terwijl 29,8 procent juist de krachten bundelt met marktleiders. 37 procent geeft aan samen te werken met hogescholen en universiteiten. De samenwerking wordt dus al volop opgezocht, het zij in verschillende vormen.
‘De new food-industrie bestaat uit meerdere spelers. Zij hebben een gemeenschappelijk doel: het vinden van nieuwe manieren om de wereld te voeden. Met ons partnernetwerk brengen we ze bij elkaar. In die zin fungeren we als ambassadeurs. Tegelijkertijd delen we ook onze eigen kennis op het gebied van voedselverwerking op industriële schaal, voedselveiligheid, connecties met wereldwijde voedselproducenten, enzovoort.’
Tetra Pak werkt samen met startups, scaleups en grote spelers in de markt. ‘We helpen startups bijvoorbeeld met productontwikkeling en opschaling. En met de juiste middelen kunnen scaleups uitgroeien tot bedrijven die op de lange termijn veel impact kunnen maken. Het contact met gevestigde namen zijn ook belangrijk, want zij moeten duurzamer opereren en hun impact op het milieu verminderen. Daar helpen we graag bij’, aldus le Feber.
De miljarden van Taskforce Oekraïne gaan ook naar drones: ‘Je ziet het ecosysteem voor je ogen groeien’
Premium - Nederland heeft voor 6 miljard euro militaire steun geleverd aan Oekraïne, een bedrag dat dit jaar oploopt tot boven de 10 miljard. Het maakt de Taskforce Oekraïne tot een formidabele opdrachtgever die de innovatie bij dronestartups en andere defensiebedrijven aanjaagt. 'Wij hebben geen tijd voor lange innovatiecycli of trage procedures.'
Om dit bericht te kunnen lezen moet je ingelogd zijn
Vestibulum id ligula porta felis euismod semper. Donec ullamcorper nulla non metus auctor fringilla. Duis mollis, est non commodo luctus, nisi erat porttitor ligula, eget lacinia odio sem nec elit. Donec id elit non mi porta gravida at eget metus.
Integer posuere erat a ante venenatis dapibus posuere velit aliquet. Morbi leo risus, porta ac consectetur ac, vestibulum at eros. Etiam porta sem malesuada magna mollis euismod. Curabitur blandit tempus porttitor. Maecenas sed diam eget risus varius blandit sit amet non magna.
Gaan de mijnen in Europa weer open? De race om eigen grondstoffen te winnen begint
Premium - China levert de meeste grondstoffen die cruciaal zijn voor de energietransitie en de groeiende defensie-industrie. Dat moet anders, vinden beleidsmakers. MT/Sprout vroeg experts hoe Europa onafhankelijker kan worden. 'Het hangt ervan af wat we ervoor over hebben, want het komt met een prijs.'
Om dit bericht te kunnen lezen moet je ingelogd zijn
Vestibulum id ligula porta felis euismod semper. Donec ullamcorper nulla non metus auctor fringilla. Duis mollis, est non commodo luctus, nisi erat porttitor ligula, eget lacinia odio sem nec elit. Donec id elit non mi porta gravida at eget metus.
Integer posuere erat a ante venenatis dapibus posuere velit aliquet. Morbi leo risus, porta ac consectetur ac, vestibulum at eros. Etiam porta sem malesuada magna mollis euismod. Curabitur blandit tempus porttitor. Maecenas sed diam eget risus varius blandit sit amet non magna.
Dit is het Europese alternatief voor de satellieten van Starlink en Amazon
De satellietstrijd barst nu echt los. Het Brits-Franse Eutelsat neemt het op tegen Elon Musks Starlink en Amazon, dat woensdag zijn eerste 27 satellieten lanceert. De inzet is Europese autonomie, met miljarden aan investeringen en geopolitieke spanningen als katalysator.
Als Starlink uitvalt, dan is er op dit moment maar één partij in de ruimte die deze diensten kan overnemen: het Europese Eutelsat. Vanaf woensdag komt er een nieuwe speler bij, het Amerikaanse Amazon, dat een bescheiden aantal van 27 satellieten met een Atlas-V raket de ruimte inschiet.
Starlink, onderdeel van SpaceX, heeft meer dan 7000 satellieten die in een lage baan om de aarde suizen. Eigenaar Elon Musk wil wereldwijd iedereen toegang tot het internet bieden, tegen betaling uiteraard.
Eutelsat-ceo Eva Berneke noemt Starlink ‘een ingewikkelde en dure oplossing voor wereldwijde internetdekking’. Haar strategie is veel flexibeler en efficiënter, zegt ze in een interview met het Deense blad Ingeniøren. ‘Het is slimmer om capaciteit uit te rollen als dat nodig is. Er is bijvoorbeeld geen enorme vraag naar bandbreedte boven de wereldzeeën.’
Multi-orbit netwerk
Wat de Deense topvrouw pas echt ‘een gamechanger’ noemt is het netwerk van Eutelsat. Die Frans-Britse combinatie heeft namelijk als enige een multi-orbit netwerk draaien: satellieten in hoge en lage banen rondom de aarde.
Het Franse Eutelsat heeft 35 geostationaire satellieten op 36.000 kilometer hoogte. Die zijn al genoeg om de volledige planeet te coveren, maar ze hebben wel een nadeel. Hun signalen doen er langer over om de grond te bereiken. Daar zullen tv-kijkers via satelliet niks van merken, maar deelnemers aan een online vergadering wel.
Satellieten in verschillende banen: een korte uitleg
Satellieten draaien in verschillende banen rond de aarde. GEO-satellieten (Geosynchronous Orbit) hangen op 36.000 kilometer hoogte en lijken stil te staan, omdat ze met de aarde meedraaien. Hierdoor zijn ze ideaal voor satelliettelevisie: de schotel hoeft maar één keer gericht te worden.
LEO-satellieten (Low Earth Orbit), zoals van Starlink, vliegen veel lager (300-1.200 km) en bewegen constant. MEO-satellieten (Medium Earth Orbit) zitten daartussenin.
Voor NGSO-satellieten (Non-Geosynchronous Orbit) zoals die van Starlink heb je complexere terminals nodig die de bewegende satellieten kunnen volgen.
Een multi-orbit systeem, zoals van Eutelsat, kan met satellieten in verschillende banen communiceren – vergelijkbaar met een telefoon die op alle netwerken werkt. Dit biedt flexibiliteit, maar tegen hogere kosten.
Mede daarom is Eutelsat in 2023 gefuseerd met OneWeb. Dat Britse bedrijf heeft ruim 650 satellieten in een veel lagere baan rond de aarde vliegen, op 1.200 kilometer. LEO (low earth orbit) wordt dat genoemd. Daarmee is die vertraging in realtime al grotendeels opgelost.
Oekraïne lukt niet
Eutelsat heeft dankzij de oplopende geopolitieke spanningen de wind in de rug. Is er ruzie tussen de VS en Oekraïne, dan zijn alle ogen meteen op het enige alternatief gericht. Tegen Bloomberg zegt Berneke dat iedereen al aan haar vraagt of Eutelsat ‘het grote aantal terminals van Starlink in Oekraïne kan vervangen’.
Eva Berneke, ceo van Eutelsat. Foto: Eutelsat
Het vervangen van meer dan 40.000 Starlink-terminals lukt nog niet, laat ze aan Politico weten. ‘Als we de volledige connectiviteitscapaciteit voor Oekraïne en alle burgers zouden overnemen, zouden we dat niet kunnen. Laten we heel eerlijk zijn.’ Ze kan wel de nodige back-up bieden voor ‘een aantal cruciale plekken’.
De oplossingen van Eutelsat zijn namelijk vele malen duurder dan die van Starlink. Echt vriendelijk in gebruik zijn ze ook nog niet. Zo moeten de satellietschotels nog goed gericht worden bijvoorbeeld.
Ook de terminals waarmee de verbindingen met de satelliet tot stand worden gebracht, zijn veel zwaarder en complexer om mee te werken. Maar er wordt hard aan gewerkt om meer terminals in Oekraïne te vervangen. Berneke is hierover in gesprek met Europa en met haar leveranciers voor meer financiële en logistieke steun.
Berneke krijgt veel vaker de vraag van overheids- en commerciële klanten om hun satellietdiensten te vervangen. Ook zij willen niet langer afhankelijk willen zijn van één leverancier. ‘En veel klanten hechten ook veel belang aan niet-Amerikaanse, niet-Chinese alternatieven’, klinkt het tegen Spacenews.
Het Europese momentum voor meer autonomie weet het bedrijf ook te pakken. Zo is het de leider van SpaceRISE, het consortium van bedrijven voor het Europese project Iris2 (de afkorting van Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite).
Een project waarmee Europa in 2030 onafhankelijk wil worden van Amerikaanse en Chinese partijen. Daar heeft het 6,5 miljard euro aan publiek geld voor over. De deelnemende bedrijven investeren 4 miljard in het contract voor twaalf jaar, Eutelsat heeft daarvan al 2 miljard toegezegd.
Met het nieuwe Iris2-netwerk wil Europa de hele wereld gecoverd hebben. Foto: Eutelsat
Flinke schuldenberg
Europese overheden zullen niet alle capaciteit van de 300 nieuwe satellieten in beslag nemen voor hun communicatie. De rest mag verkocht worden aan commerciële partijen. Eutelsat denkt uit die deal 6,5 miljard euro aan inkomsten te halen.
De Franse groep heeft zich bovendien in de strijd gegooid om het contract van de Italiaanse regering voor satellietdiensten. Dat gaat over 1,5 miljard euro. Die deal was al bijna in handen van Starlink, maar vanwege het vreemde gedrag van Musk is daar twijfel over ontstaan. De onderhandelingen zijn stilgelegd.
Al staat Eutelsat dus steeds positiever in de spotlights, de race is nog niet gelopen. Het bedrijf torst namelijk een flinke schuldenberg mee. Eind vorig jaar 2,7 miljard euro tegen 3 miljard aan eigen vermogen, aldus de Franse krant Les Échos. En dat op een omzet van 1,2 miljard euro over heel 2024.
Zwaar investeren
Daarnaast moet Eutelsat zwaar investeren. De verouderde satellieten van OneWeb zijn aan een upgrade toe en dat kost zo’n 4 miljard euro. Berneke zoekt daar partners voor, maar laat aan de Financial Times weten het als bedrijf ook zelf te kunnen financieren. Maar dan wordt het wel ‘een stapsgewijze aanpak die jaren zal duren’.
Miljarden ertegenaan gooien is dan weer geen probleem voor Amazon. De e-commercegigant wil vanaf woensdag 27 satellieten in een lage baan om de aarde positioneren. Als de weersomstandigheden goed zijn, dan brengt de Atlas V-raket van United Launch Alliance ze van Cape Canaveral Florida naar 450 kilometer boven de aarde.
Zijn ze eenmaal los van de raket, dan worden de satellieten vanaf de grond geactiveerd en naar 630 kilometer hoogte gemanoeuvreerd. Elke 90 minuten cirkelen ze dan één keer rond de aarde. Na twee proefsatellieten in 2023 begint het Project Kuiper, dat verwijst naar de Kuipergordel in ons zonnestelsel, nu dus echt.
Amazon: 80 lanceringen
De nieuwe satellieten zijn een flinke upgrade van de testexemplaren, maar voor Rajeev Badyal, vice president van Project Kuiper, blijft het ook nu nog spannend. ‘We hebben alles uitgebreid getest op de grond, maar sommige dingen kun je alleen leren tijdens de vlucht’, zegt hij in de aankondiging op Amazon.com. ‘Hoe de missie ook verloopt, dit is slechts het begin van onze reis.’
Amazon heeft namelijk meer tachtig raketlanceringen geboekt, bij onder meer Arianespace, Blue Origin en zelfs SpaceX. In totaal wil de techgigant meer dan 3.200 satellieten de ruimte in schieten. Ze komen allemaal in een lage baan rond de aarde, tussen 590 en 630 kilometer hoogte.
Zo wil de techreus net als Starlink snel en betaalbaar breedband internet aanbieden over de hele wereld. De internetdiensten worden later dit jaar uitgerold. Meer dan 2.000 werknemers worden ingezet voor het project, dat overigens losstaat van Blue Origin, het ruimtebedrijf van Amazon-oprichter Jeff Bezos.
Opnieuw disruptie
Amazon bouwt de satellieten ook gewoon zelf en zorgt voor de verbinding met een netwerk van antennes en terminals voor consumenten op de grond. Daarmee wordt het project een serieuze uitdager voor Starlink, het satellietsysteem van Elon Musk, maar ook voor het Europese alternatief.
Eutelsat beseft dat het Project Kuiper opnieuw voor de nodige disruptie zal zorgen. Maar volgens Berneke blijft Eutelsat wel degelijk een rol van betekenis spelen. ‘Meestal zijn er drie tot vier spelers op deze markt voor connectiviteit. Als je achterom kijkt naar de nummer vier, dan zie ik daar nog niet veel kandidaten voor.’
Tot Apple serieus aan de slag gaat met het Amerikaanse satellietbedrijf GlobalStar, waarin het inmiddels een aandeel heeft opgebouwd van 20 procent. Of het Chinese Shanghai Spacecom Satellite Technology dat er dit jaar al meer dan 600 lanceert en uiteindelijk 15.000 satellieten om de aarde wil laten draaien.
Wet Vifo kan je investeringsdeal torpederen – zo voorkom je dat
Startups in gevoelige technologie moeten sinds 2023 investeringen vooraf melden bij de overheid, met extra wachttijd en heronderhandelingen met investeerders tot gevolg. Wacht niet tot je vastloopt, waarschuwt advocaat ondernemingsrecht Dennis de Waard. Drie tips.
Deeptech-founders kampen nu naast technologische ook met geopolitieke onzekerheid. Foto: Getty Images
Als founder van een deeptech-onderneming ben je gewend aan technologische onzekerheid. Maar nu is er een nieuw risico bijgekomen: geopolitiek. Dankzij de Wet Vifo kan de overheid zich ineens bemoeien met jouw investeringsronde.
Wat is een deeptech-onderneming?
Simpel gezegd: een organisatie die complexe technologie ontwikkelt, vaak met wetenschappelijke achtergrond. Bijvoorbeeld: AI, nanotechnologie, biotech en robotica. Deeptech-ondernemingen hebben een lange time-to-market. Zij zoeken daarom doorlopend nieuwe investeringen (bijvoorbeeld converteerbare leningsovereenkomsten (CLA) of priced equity rounds). Ben je actief in de deeptech-sector en ga je nieuw geld ophalen? Houd er dan rekening mee dat je tegen vertraging aan kunt lopen door de Wet Vifo.
Wat is de Wet Vifo? En hoe kun je daar als ondernemer het beste mee omgaan?
Wat is de Wet Vifo?
De Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet Vifo) geldt sinds de zomer van 2023. Deze wet wil de Nederlandse, nationale veiligheid beschermen. Het risico op buitenlandse inmenging neemt toe en de Nederlandse overheid wil voorkomen dat gevoelige technologieën verloren gaan of worden misbruikt.
De Wet Vifo verplicht daarom deeptech-ondernemers transacties vooraf te melden bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI, toetsingsbureau van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat). Zo’n melding kost tijd, en de toetsingsperiode ook. In 2023 was de toetsingsperiode gemiddeld 40 dagen. De langste toetsingsperiode was 83 dagen en de kortste 13 dagen.
Zonder groen licht van het BTI, kun je als ondernemer slechts één ding doen: wachten. Wacht je niet en ga je toch door met je transactie, dan loop je risico op een boete van maximaal 900.000 euro of 10 procent van de jaarlijkse winst.
Als het einde van je runway nadert, is deze (wacht)tijd extra kostbaar. Bereid je daarom goed en tijdig voor – dan sta je sterker in je schoenen.
Hoe weet ik dat de Wet Vifo mij raakt?
De Wet Vifo is van toepassing als je sensitieve technologie maakt, en als er sprake is van een verwervingsactiviteit (in Nederland). Zo’n ‘verwervingsactiviteit’ is, simpel gezegd, een investeringsronde. In Nederlandse deeptech-ondernemingen dus. Dat is breed: fusies en overnames, joint ventures, activa-passivatransacties, interne herstructureringen, angel rounds, CLA’s of SAFE’s (simple agreement for future equity) – ze vallen hoogstwaarschijnlijk allemaal onder de Wet Vifo.
Ook ‘sensitieve technologie’ is een breed begrip. Technologieën die dual use zijn, vallen vaak binnen het bereik (denk aan producten die zowel een militair als civiele doel kunnen hebben, bijvoorbeeld: energiedichte batterijen, drones, navigatieapparatuur, bepaalde chemicaliën en radarsystemen). Militaire goederen en specifieke technologieën (zoals quantumtechnologie, fotonica, semiconductors en high assurance-producten) vallen sowieso in het bereik.
Aanbevelingen voor ondernemers
Allereerst, houd rekening in de planning van een investeringsronde met een Wet Vifo-melding en bouw extra tijd in, waar dat mogelijk is. Zorg ervoor dat je cashflow en financiering de wachtperiode aankunnen en stel realistische tijdschema’s op voor stakeholders. Onderzoek vóór het tekenen van een term sheet of een melding onder de Wet Vifo nodig is. Dit voorkomt dat je later in het proces geconfronteerd wordt met vertraging of heronderhandeling van afspraken.
Ten tweede, houd rekening met het type investeerder dat je wil aantrekken. Het BTI kijkt in de beoordeling onder andere naar de afkomst van de investeerder en eventuele banden met buitenlandse overheden. Een investeerder van buiten de EU krijgt meer aandacht dan een investeerder van binnen de EU.
Hetzelfde geldt voor een staatsinvesteringsfonds, zoals het Public Investment Fund (van Saoedi-Arabië). Heb je een perfecte match, ga dan vroegtijdig met deze investeerder om tafel om de melding voor te bereiden en verzamel daarbij zoveel mogelijk informatie over de investeerder. De meldingsplicht geldt namelijk voor jouw onderneming en de investeerder gezamenlijk. Als je beperkte of onjuiste informatie verstrekt bij indiening van de melding, dan kan dit tot veel vertraging leiden. Het BTI verzoekt daarna alsnog om aanvullende informatie.
Tot slot, overweeg om een informele zienswijze bij het BTI aan te vragen. Je kunt als ondernemer of investeerder voorlopige informatie over je transactie aan het BTI verstrekken en in een vroeg stadium feedback ontvangen. Het BTI reageert doorgaans binnen 1 tot 4 weken met inzichten over de beoordeling van je transactie. Een informele zienswijze helpt je duidelijk te maken of een melding nodig is en potentiële risico’s in een vroeg stadium te identificeren. Deze zienswijze geeft je ook de mogelijkheid om de structuur of het tijdschema van de transactie aan te passen op basis van de feedback van het BTI, waardoor je later in het proces tijd en middelen kunt besparen.
Uitbreiding Wet Vifo in de maak
De overheid overweegt sinds december 2024 meer bedrijven aan de Wet Vifo te verbinden. De overheid richt haar pijlen in een inmiddels verlopen internetconsultatie op de volgende sectoren: AI (onder andere wanneer ingezet bij identificatie van groepen of personen), biotechnologie (onder andere stamceltherapie, gene editing), nanotechnologie, geavanceerde materialen-technologie (onder andere technologieën voor de productie van materialen die het mogelijk maken om energie op te slaan), sensor- en navigatietechnologie en nucleaire technologie (specifiek voor medische toepassingen).
Geopolitieke druk neemt toe – dus wacht als deeptech-ondernemer niet tot de Wet Vifo op je radar verschijnt, maar zet het er vandaag nog op.
Om onze site goed te laten functioneren, te verbeteren en u de beste ervaring te geven, gebruiken we cookies! Surfen op deze site = akkoord met cookies. OkLees verder
Privacy- & Cookiebeleid
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
